گرفتگی عضلات بسیاری از افراد گرفتگی عضلات (کرامپ عضلانی) را تجربه میکنند که برای برخی بسیار شدید بوده و حتی میتواند ناتوانکننده باشد و درصد زیادی از افراد برای یک بار هم تجربه گرفتن ناگهانی عضلانی را بخصوص در ناحیه پشت ساق پا را دارند . گرفتگی عضلاتی یا به انگلیسی (muscle cramp)؛ انقباض (سفت شدن یا اصطلاحا اسپاسم) یا کوتاه شدن بیش از حد و ناگهانی عضلات میباشد. این انقباضات اغلب دردناک هستند (درد خفیف تا شدید) و میتواند سبب بیحرکتی مانند فلج شود.
گرفتگی عضلات چگونه اتفاق می افتد؟
انقباض غیرارادی میباشد؛ یعنی عضلات بدون کنترل شخص سفت می شود. گرفتگی اغلب سبب احساس سختی عضلات میشود. گرفتگی ممکن است بر روی یک عضله یا گروهی از عضلات تأثیر بگذارد. معمولاً طی چند ثانیه، دقیقه یا در بدترین حالت بعد از چند ساعت به خودی خود برطرف میشود. گرفتگی عضلات با کشیدگی عضلات متفاوت است. کشش، حرکات جزئی در ناحیه کوچکی از عضلات میباشد. میزان بروز گرفتگی عضلات در دو جنس به یک میزان است. معمولا در افراد جوان در حین ورزش شدید و در افراد مسن، به ویژه در رختخواب، که عمدتا عضلات ساق پا، پا و ران را درگیر میکند، رایج است. همچنین گرفتگیها در سه ماهه آخر بارداری نیز شایع میباشد که بروز آنها 50-20٪ است.
علت گرفتگی عضلات چیست؟
علت گرفتگی یا اسپاسم عضلات ناشناخته (ایدیوپاتیک) است و بسیاری از دلایل مکانیکی مطرح شده، ثابت شده نیستند. بسیار مهم است که قبل از شروع هر درمانی تشخیص دهیم که گرفتگی عضلات میتواند توسط بیماریها،شرایط و داروهای بالقوه قابل برگشت، ایجاد شود. کمبود کدام ویتامین باعث درد ساق پا می شود ؟ اگرچه کمبود ویتامین B12 نیازهای ایمنی بدن را مختلط میکند، اما از مسیرهای تحتانی ممکن است علائمی همچون درد ساق پا را ایجاد کند. داروها به طور مستقیم یا غیرمستقیم با تغییرات متابولیکی در غلظت الکترولیت و گلوکز سرم تاثیر میگذارند. بنابراین، مهم است که قبل از اقدام به درمان دارویی، علل برگشت پذیر گرفتگی رد شود . نکته مهم: با این حال، همیشه علت گرفتگی عضلات مشخص نیست در برخی موارد گرفتگی عضلات نشانه وجود یک مشکل جدیتر است. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد علل احتمالی با پزشک خود صحبت کنید.
علت گرفتگی عضلات پا در خواب
گرفتگی شبانه پا، انقباضات دردناک، غیر ارادی یا اسپاسم عضلات پاها است که معمولاً هنگام خوابیدن اتفاق میافتد. گرفتگی شبانه پا معمولاً عضلات ساق پا را درگیر میکند، اگرچه ممکن است عضلات پا یا ران شما نیز گرفتگی داشته باشد.بیشتر اوقات ، هیچ دلیل مشخصی برای گرفتگی شبانه پا مشخص نمی شود. به طور کلی گرفتگی های شبانه پا احتمالاً به خستگی عضلات و مشکلات عصبی مربوط میشود. یکی از علت های شایع، سندرم پای بی قرار (RLS) گاهی اوقات با گرفتگی شبانه پا اشتباه گرفته میشود، اما این یک بیماری جداگانه است. به طور کلی، درد از ویژگیهای اصلی RLS نیست، اگرچه برخی از افراد RLS خود را دردناک توصیف میکنند.
تلاشهای اولیه برای جلوگیری از گرفتگیهای مکرر باید بر مداخلات حمایتی مانند تمرینات کششی روزانه متمرکز باشد. در اکثر موارد درمان حمایتی بر درمان دارویی به علت عوارض و خطرات مرتبط با داروها ترجیح داده می شود. این مداخلات عبارتند از: تمرینات کششی: تمرینات کششی عضله پشت پا معمولا در حالت تحمل وزن انجام می شود. عضلات خلفی پا با متمایل شدن به جلو در حالی که پاها روی زمین صاف نگه داشته، کشیده میشوند(شکل ۱). این موقعیت برای ۱۰ تا ۲۰ ثانیه نگه داشته شوند و کششها سه تا پنج بار پشت سر هم تکرار شوند. چهار بار در روز برای هفته اول سپس دوبار در روز در هنگام غروب و مجدد قبل از رفتن به رختخواب انجام شود. حرکت کششی قبل از خواب شبانه ممکن است برای برخی از بیماران کافی باشد.
ضعف پا ممکن است در درجات مختلفی دیده شده و به طور ناگهانی یا تدریجی ایجاد شود. بسیاری از افرد مبتلا به این عارضه، به هنگام راه رفتن یا ایستادن احساس خستگی عمومی میکنند که به دلیل عدم انجام فعالیتهای سنگین میتواند آنها را سردرگم کند. زمانی که ضعف عضلات پا همراه با درد ایجاد میشود میتواند مشکل ساز باشد. بسته به شرایط فرد، ممکن است درد حالت مبهم و خفیفی داشته و یا شدید باشد. ضعف پا علتهای مختلفی دارد و یکی از شایعترین آنها کمبود ویتامین D و در برخی موارد کمبود ویتامین B است. متخصصین نقش ویتامین دی را پررنگتر از ویتامین B برای ضعف پا میدانند. کمبود ویتامین B بیشر مربوط به گزگز و بی حسی عضلات مربوط است. کمبود ویتامین دی میتواند باعث درد استخوان و ضعف عضلات پا شود. البته کمبود خفیف این ویتامین الزاماً علامتی ایجاد نخواهد کرد.
ویتامین دی با نام ویتامین خورشید شناخته میشود چرا که در اثر قرار گرفتن در معرض نور خورشید، در پوست بدن تولید میشود. این ویتامین را میتوان از منابع لبنی نیز دریافت کرد ولی اصلیترین منبع برای تأمین این ویتامین، غذاهای غنی شده با آن (مثل شیر و دیگر محصولات لبنی) خواهد بود. مقادیر قابل توجه این ویتامین به طور طبیعی فقط در چند غذا یافت میشود ازجمله روغن ماهی، روغن جگر ماهی و تخم مرغ. اگر در خطر کمبود ویتامین دی قرار دارید یک آزمایش خون ساده میتواند کمبود این ویتامین در شما را تأیید کند. این تست برای همهی افراد توصیه نمیشود ولی به شکل رایج برای افردی که علائم کمبود ویتامین و یا عوامل خطر مربوط به آن را دارند انجام میشود.
آیا میتوان کمبود ویتامین دی را درمان کرد؟
خوشبختانه کمبود ویتامین دی را میتوان با مکملهای خوراکی مختلفی درمان کرد. از آن جایی که مقادیر زیادی ویتامین دی میتوانند سمی باشند، مهم است که در مورد دوز مصرفی این ویتامین با پزشک خود مشورت کنید و از او در مورد بهترین مکمل برای درمان کمبود ویتامین دی راهنمایی بگیرید. ویتامین B12 یک عنصر ضروری برای سلامت بدن انسان است. این ویتامین در عملکردهای متنوعی از جمله تشکیل سلولها، متابولیسم سلولی، فعالیتهای عصبی و تولید DNA نقش دارد. ویتامین B12 قابل حل در آب است و باید به عنوان یک جزء ضروری در رژیم غذایی مورد توجه قرار گیرد. کمبود ویتامین B12 میتواند علائمی را ایجاد کند و برای فعالیت مغز و تولید گلبولهای قرمز نیز ضروری است.
در واقع، کمبود ویتامین B12 یک مشکل شایع است، به ویژه در افراد گیاهخوار، زیرا منابع اصلی این ویتامین در غذاهای حیوانی وجود دارند. ضعف و خستگی پاها از جمله علائم اصلی کمبود ویتامین B12 هستند. این مشکل معمولاً به دلیل کاهش تولید گلبولهای قرمز رخ میدهد. کمبود گلبولهای قرمز باعث مشکل در انتقال اکسیژن در بدن میشود و باعث ضعف پاها میشود. همچنین، ممکن است به ناتوانی در انجام فعالیتهای روزمره خود پی ببرید.