نقش ورق گالوانیزه در صنعت خودروسازی

به طور کلی فولاد در گذشته به خصوص اوایل دهه 90 میلادی در ساخت خودروها نیز به کار برده می شد، اما ملاک خودروسازان صرفاً استفاده از ورق گالوانیزه یا فولادی که در برابر زنگ زدگی مقاوم باشد، نبود. این موضوع تا اواخر دهه 80 ادامه یافت که خودروسازان ژاپنی استفاده از فولادهای ضد زنگ مانند ورق گالوانیزه را در اتومبیل های خود شروع کردند.

همچنین در آن زمان فولاد گالوانیزه در شرایط آب و هوایی کشور ژاپن که مرطوب می باشد، بسیار کاربردی بود. پس از این اتفاق نیز خودروسازان غربی مزیت های تجاری فولاد گالوانیزه را کشف کردند؛ زیرا در آن زمان خودروسازان در آمریکای شمالی با مشکل زنگ زدگی و خوردگی خودروها مواجه شده اند.

البته درست است که در حال حاضر راه های مختلفی جهت از بین بردن زنگ زدگی ورق های گالوانیزه وجود دارد، اما در آن زمان استانداردهای دیگری برای اطمینان از کیفیت مد نظر بود. از سوی دیگر تغییر خطوط تولید به خط تولید فولاد گالوانیزه با هزینه ها و کاهش سرعت خود همراه بود، اما خودروسازان برای داشتن مزیت های رقابتی در بازار اتومبیل، باید تغییرات و تحولاتی را در این فرآیند شروع می کردند؛ به همین علت خطوط آبکاری الکتریکی راه اندازی شد.

فرآیند الکتروگالوانیزه نیز شامل اعمال لایه ای از پوشش روی بر سطح فولاد می باشد که سبب جلوگیری از خوردگی و اکسیداسیون آن خواهد شد. این اعمال به وسیله آبکاری یعنی احیا کاتیون با استفاده از جریان الکتریکی و ایجاد یک لایه از فلز روی بر سطح فولاد انجام می گیرد. فرایند آبکاری نیز از ابتدا قرن 20 میلادی توسعه پیدا کردن که الکترولیت بر اساس سیانید صورت می گرفت، اما در دهه 60 میلادی اولین الکترولیت مبنا بر کلرید اسید اتفاق افتاد.

در دهه 80 نیز استفاده از الکترولیت های قلیایی رواج یافت، اما استفاده از سیانید نیز دیگر کاربردی نداشت. البته در اواسط این دهه روش دیگری نیز برای تأکید بیشتر کیفیت خودروها توجه خودروسازان را به خود جلب کرد که HDG نام داشت. البته در صنایع دیگر بیشتر مورد استفاده قرار می گرفت. امروزه نیز استفاده از ورق گالوانیزه در صنایع مختلف رواج یافته است.

به طور مثال می توان گفت 80 درصد از بدنه یک اتومبیل سفید از ورق گالوانیزه تشکیل شده است. این موضوع به علت داشتن ویژگی های منحصر به فردی مانند مقاومت در برابر خوردگی و زنگ زدگی می باشد. از سوی دیگر طول عمر این فلزات تضمین مقاومت و دوام خودروها به شمار می آید.

کارخانجات برتر ورق گالوانیزه

به طور کلی شرکت های بزرگی در کشور قادر به تولید ورق های گالوانیزه با کیفیت بسیار بالا هستند. از جمله آن ها نیز می توان به 6 کارخانه اشاره کرد که شامل فولاد مبارکه اصفهان، شرکت ورق خودرو چهارمحال، شرکت صنایع هفت الماس، کارخانه تاراز شهرکرد، فولاد دشتستان و کارخانه امیرکبیر کاشان هستند. این شرکت ها از جمله تولیدکنندگان برتر ورق گالوانیزه هستند که محصولات آن ها در خودروسازی نیز به کار برده می شوند؛ از این رو در ادامه به شرح اختصاری برخی از آن ها پرداخته ایم:

شرکت فولاد مبارکه اصفهان

کارخانه فولاد مبارکه در اصفهان یکی از برترین تولید کنندگان انواع ورق های فولادی و همچنین گالوانیزه در کشور به شمار می آید و این فلزات را به روش غوطه وری گرم در بازه ضخامتی 3/0 تا 4 میلی متر با بالاترین کیفیت به صورت رول تولید و عرضه می کند. ورق های گالوانیزه در این مجموعه هم برای مصارف خودروسازی و هم در صنایع لوازم خانگی و ساختمان سازی به کار برده می شوند. عرض این فلزات نیز از 750 تا 1500 میلی متر متغیر است.

شرکت ورق خودرو چهارمحال و بختیاری

هدف از تأسیس شرکت ورق خودرو، تولید ورق های گالوانیزه با کیفیت بسیار بالا به خصوص در صنعت خودروسازی می باشد. برخی از کیفیت هایی که در کارخانه ورق خودرو برای ورق گالوانیزه تولید می شوند، در سایر کارخانجات قابلیت تولید ندارند. از جمله این موارد می توان به برخی گریدهای کششی DX اشاره داشت. مقاومت بالا در برابر سایش و خوردگی و همچنین داشتن وزن سبک سبب افزایش سوخت خودرو و شتاب آن خواهد شد. بیشتر این محصولات سفارشی بوده و توسط تولیدکنندگان سایر صنایع سفارش داده می شوند.

کارخانه صنایع فولاد تاراز شهرکرد

شرکت فولاد تاراز در شهرکرد یکی دیگر از تولید کنندگان ورق گالوانیزه است که این فلزات را به صورت گل ریز و بدون گل تولید می کند؛ از این رو محبوبیت بسیاری را در بین تولید کنندگان از نظر سطح ظاهری پیدا کرده است. ظرفیت تولید سالیانه این مجموعه حدود 26 هزار تن در سال می باشد. ضخامت این فلزات حدود 3/0 تا 2 میلی متر است.

کارخانه فولاد امیرکبیر کاشان

در نهایت نیز می توان به قدیمی ترین تولید کننده ورق گالوانیزه اشاره کرد که شرکت فولاد امیرکبیر کاشان شناخته شده است. روش تولید این فلزات در شرکت کاشان نیز غوطه وری گرم بوده و ضخامت آن ها نیز در بازه 3/0 تا 5/1 میلی متر قرار دارد.

نقش کیفیت ورق گالوانیزه بر ایمنی سرنشینان

همان طور که اشاره شد، حدود 80 درصد خودروها از ورق گالوانیزه ساخته می شوند، از این رو کیفیت و ریز ساختار آن ها اهمیت زیادی بر طول عمر خودروها دارد. از سوی دیگر خودروسازان همواره در تلاش برای ساخت اتومبیل هایی با کیفیت بهتر، ایمنی بیشتر برای سرنشینان و همچنین آپشن های بیشتری هستند. ورق های گالوانیزه ای که در این گونه صنایع نیز مورد استفاده قرار می گیرد، کیفیت ها و گریدهای متفاوتی از سایر آن ها دارند. کیفیت ورق گالوانیزه نیز وابسته به داشتن یک سری مزیت و ویژگی در آن است که شامل موارد زیر می باشد:

مقاومت در برابر عوامل مختلف

اصلی ترین مشخصه فولاد گالوانیزه، استحکام و مقاومت در برابر شرایط آب و هوایی مختلف رطوبتی و اکسیدی می باشد که سبب تمایز آن از سایر محصولات فولادی گردیده است. این یکی از موضوعاتی است که در صنعت خودروسازی و ساخت اتومبیل ها اهمیت زیادی دارد؛ زیرا سبب افزایش طول عمر خودرو خواهد شد. از سوی دیگر این ویژگی سبب شده تا استفاده از ورق گالوانیزه در مقایسه با سایر محصولاتی مانند آلومینیوم و پلاستیک فشرده صرفه بیشتری داشته باشد.

قیمت مقرون به صرفه

قیمت یکی از اصلی ترین مواردی است که در هزینه های تولید خودروسازی و در نتیجه نرخ نهایی اتومبیل اثرگذار است؛ بنابراین زمانی که از متریالی با قیمت و کیفیت مناسب استفاده شود، از قیمت نهایی خودرو می کاهد.

وزن سبک

هر چه وزن متریال مورد استفاده در ساخت اتومبیل کمتر باشد، به کاهش مصرف سوخت خودرو و افزایش شتاب و سرعت آن کمک می کند. فولاد گالوانیزه نیز وزن سبکی دارد. سایر ویژگی های این فلزات نیز شامل موارد زیر هستند:

•         قابلیت تعمیر و بازسازی
•         قابلیت فرم دهی بالا
•         استحکام بالا
•         کیفیت سطحی بالا

بررسی استفاده از ورق گالوانیزه در خودروهای معروف

به صورت کلی ویژگی هایی که پیش تر به آن ها اشاره شد، سبب شده تا استفاده از ورق گالوانیزه به خصوص در خودروهای معروف و مشهور جهانی و داخلی رواج پیدا کند. حال گرید و کیفیت ساختاری این فلزات بسته به تولید کننده آن ها متغیر است، اما در کل می توان گفت فولاد گالوانیزه با گریدهای مختلف در خودروهای کشور هایی مانند آلمان، فرانسه، ژاپن و کره مورد استفاده قرار می گیرد. نمونه ای از این موارد به شرح زیر می باشند:

•         خودروهای آلمانی: فولکس‌واگن، بنز، آئودی، پورشه
•         خودروهای فرانسوی: پژو، رنو
•         خودروهای ژاپنی: تویوتا، نیسان، هوندا
•         خودروهای کره‌ای: کیا، هیوندای
•         خودروهای آمریکایی: فورد، شورولت، جیپ
•         در ایران نیز در خودروهایی مانند پژو، سمند و دنا از ورق گالوانیزه استفاده می شود.

به طور معمول این محصولات در ساخت بدنه و شاسی خودرو و قطعاتی مانند سیستم اگزوز و اتاقک داخلی در صندلی ها، داشبورد و فرمان مورد استفاده قرار می گیرند. هر چه میزان قیمت خودرو کمتر باشد، به معنای کاهش میزان استفاده از ورق گالوانیزه در ساخت آن است، اما به صورت کلی این فلز به افزایش عمر مفید، زیبایی ظاهری و ایمنی سرنشینان کمک می کند.