در میان آب های وسیع و نیلگون دریای خزر گوهری پنهان آرمیده است که به دلیل ویژگی های منحصر به فرد جغرافیایی تاریخی و زیست محیطی خود از اهمیت ویژه ای برخوردار است. جزیره آشوراده تنها جزیره ایرانی این پهنه آبی وسیع مقصدی است که نه تنها از نظر طبیعی بکر و چشم نواز است بلکه داستانی کهن از تاریخ و تعامل انسان با طبیعت را روایت می کند. این جزیره که بخشی از پناهگاه حیات وحش و تالاب بین المللی میانکاله محسوب می شود زیستگاهی حیاتی برای انواع گونه های گیاهی و جانوری به ویژه پرندگان مهاجر به شمار می رود و نقش مهمی در اکوسیستم منطقه ایفا می کند. با این حال علیرغم اهمیت و جذابیت های فراوان آشوراده هنوز برای بسیاری از علاقه مندان به طبیعت و تاریخ ناشناخته مانده است. این مقاله راهنمایی جامع برای آشنایی با این جزیره بی نظیر موقعیت جغرافیایی گذشته پر فراز و نشیب جاذبه های طبیعی و تاریخی و نکات ضروری برای برنامه ریزی سفر به آن ارائه می دهد تا شما را در کشف این نگین خزر یاری کند.
جزیره آشوراده کجاست
جزیره آشوراده به عنوان تنها جزیره ایران در دریای خزر در منتهی الیه شرقی شبه جزیره میانکاله واقع شده است. این جزیره در استان گلستان قرار دارد و فاصله بسیار کمی در حدود ۱۰ کیلومتر تا بندر ترکمن دارد. موقعیت جغرافیایی خاص آشوراده در نزدیکی بندر ترکمن دسترسی به آن را آسان کرده است. این جزیره در واقع بخشی از یک اکوسیستم بزرگتر شامل تالاب میانکاله است که از نظر زیست محیطی اهمیت فوق العاده ای دارد. قرارگیری آن در بخش جنوب شرقی دریای خزر آن را به یکی از نقاط کلیدی برای پرندگان مهاجر و گونه های آبزی تبدیل کرده است. این جزیره در گذشته از سه بخش خشکی تشکیل شده بود که به مرور زمان و با تغییر سطح آب دریا دو بخش دیگر زیر آب رفتند و تنها بخش فعلی باقی ماند. وسعت این جزیره در حال حاضر حدود ۴۰۰ هکتار تخمین زده می شود در حالی که در گذشته بسیار بزرگتر بوده است. این موقعیت استراتژیک و زیست محیطی آشوراده را به یک مقصد جذاب برای طبیعت گردان و علاقه مندان به پرنده نگری تبدیل کرده است.
تاریخچه جزیره آشوراده
تاریخچه جزیره آشوراده به قرن ها پیش باز می گردد و این جزیره شاهد وقایع تاریخی مهمی بوده است. در گذشته های دور آشوراده از سه جزیره مجزا تشکیل شده بود که به تدریج و بر اثر عوامل طبیعی مانند بالا آمدن سطح آب دریای خزر دو جزیره کوچک تر به زیر آب رفتند و تنها خشکی فعلی باقی ماند. این تغییرات جغرافیایی بر سکونتگاه های انسانی نیز تأثیر گذاشت. در دوره صفویه آشوراده به عنوان شکارگاه سلطنتی مورد توجه قرار گرفت و به دستور شاهان صفوی دژها و استحکاماتی برای استفاده در این منطقه بنا شد که بقایای برخی از آن ها هنوز پابرجاست. در دوران قاجار و به ویژه در قرن نوزدهم میلادی این جزیره اهمیت استراتژیک پیدا کرد و برای مدتی توسط نیروهای امپراتوری روسیه اشغال شد. روس ها نیز اقدام به ساخت بناها و تأسیساتی در جزیره کردند که آثار برخی از آن ها مانند قلعه ها و خانه های قدیمی هنوز دیده می شود. وقوع سیل بزرگ در سال ۱۳۷۲ و افزایش سطح آب دریای خزر باعث کاهش شدید جمعیت ساکن در جزیره شد و بسیاری از خانه ها به زیر آب رفتند. امروزه تنها تعداد معدودی از صیادان و کارکنان سازمان شیلات در این جزیره سکونت دارند و بخش عمده آن به عنوان پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده مدیریت می شود.
نام آشوراده از کجا آمده است
وجه تسمیه جزیره آشوراده ریشه در زبان ترکمنی دارد. نام «آشوراده» ترکیبی از دو واژه ترکمنی است: «آشور» یا «آشیر» و «آدا» که به معنی جزیره است. بنابراین آشوراده به معنای «جزیره آشور» است. در مورد ریشه واژه «آشور» نظریات متفاوتی وجود دارد. یکی از رایج ترین تعابیر این است که در گذشته مردم محلی دام های خود را برای چرا به این جزیره می آوردند و واژه «آشیر» در زبان ترکمنی می تواند به معنی «بردن» یا «گذراندن» باشد که در این صورت نام جزیره به مکانی اشاره دارد که دام ها به آنجا برده می شدند. نام دیگری که در گذشته برای این جزیره به کار می رفته «مال آشیر» بوده که این نام نیز به معنی «مکانی که مال (دام) به آنجا برده می شود» است و این نظریه را تقویت می کند. این نام گذاری نشان دهنده اهمیت تاریخی جزیره به عنوان چراگاهی برای دام های مردم منطقه در گذشته است و ارتباط عمیق فرهنگی و معیشتی مردم ترکمن با این جزیره را منعکس می کند. علیرغم تغییر کاربری اصلی جزیره این نام تاریخی همچنان بر آن باقی مانده و بخشی از هویت آن به شمار می رود.
آب و هوای جزیره آشوراده
جزیره آشوراده به واسطه قرارگیری در حاشیه دریای خزر و نزدیکی به تالاب میانکاله دارای اقلیم معتدل و مرطوب خزری است. این منطقه تحت تأثیر جبهه های هوایی مختلف قرار می گیرد و میزان بارش در آن نسبتاً بالاست. تابستان های آشوراده معمولاً گرم و مرطوب است با رطوبت هوای بالا که می تواند کمی آزاردهنده باشد. زمستان ها نیز معتدل و مرطوب هستند و دما به ندرت به زیر صفر درجه سانتی گراد می رسد اما بارش باران در این فصل به اوج خود می رسد و ممکن است روزهای زیادی هوا ابری و بارانی باشد. پاییز و بهار در آشوراده فصولی دلپذیرتر محسوب می شوند. بهار با طراوت طبیعت و شکوفایی گیاهان همراه است و پاییز به ویژه برای پرنده نگری زمانی ایده آل به شمار می رود زیرا هزاران پرنده مهاجر برای زمستان گذرانی به تالاب میانکاله و اطراف آن از جمله آشوراده می آیند. با این حال در نیمه دوم سال به خصوص در پاییز و زمستان احتمال بارش های سنگین و وزش باد وجود دارد که می تواند بر برنامه ریزی سفر تأثیر بگذارد. به طور کلی آب و هوای آشوراده تابعی از اقلیم سواحل جنوبی دریای خزر است و برای سفر به آن باید شرایط جوی منطقه را در نظر گرفت.
بهترین زمان سفر به آشوراده
انتخاب بهترین زمان برای سفر به جزیره آشوراده تا حد زیادی به هدف شما از بازدید بستگی دارد. اگر به دنبال آب و هوای معتدل و روزهای آفتابی تر هستید اواخر بهار و تابستان به خصوص ماه های اردیبهشت تا شهریور زمان مناسبی برای سفر به این منطقه محسوب می شود. در این دوره هوا گرم تر و میزان بارش کمتر است و می توانید از قدم زدن در ساحل و تماشای طبیعت لذت ببرید. با این حال باید توجه داشت که در تابستان رطوبت هوا بالا می رود. اگر هدف اصلی شما پرنده نگری و مشاهده گونه های متنوع پرندگان مهاجر است فصل پاییز و زمستان به ویژه از اواسط پاییز تا اواخر زمستان بهترین زمان برای سفر به آشوراده و تالاب میانکاله است. در این فصول هزاران پرنده از مناطق سردسیر به این تالاب مهاجرت می کنند و منظره ای شگفت انگیز را خلق می کنند. با این حال همانطور که پیشتر اشاره شد در نیمه دوم سال هوا سردتر و احتمال بارش باران بیشتر است. بنابراین با توجه به اولویت هایتان می توانید زمان مناسب سفر خود را انتخاب کنید. به طور کلی برای تجربه آب و هوای مطلوب و امکان استفاده بیشتر از فضای باز بهار و تابستان پیشنهاد می شود اما برای علاقه مندان به حیات وحش پاییز و زمستان فرصت بی نظیری است.
مسیر دسترسی به جزیره آشوراده
دسترسی به جزیره آشوراده عمدتاً از طریق بندر ترکمن امکان پذیر است. اولین گام برای رسیدن به این جزیره سفر به شهر بندر ترکمن در استان گلستان است. بندر ترکمن از طریق شبکه راه های زمینی به شهرهای بزرگ اطراف و سایر نقاط کشور متصل است. پس از رسیدن به بندر ترکمن باید خود را به اسکله این شهر برسانید. اسکله بندر ترکمن نقطه اصلی عزیمت به سمت جزیره آشوراده است. از این اسکله قایق های موتوری برای جابجایی مسافران به جزیره آشوراده وجود دارند. این قایق ها در فواصل زمانی مشخص یا بر اساس تقاضای مسافران حرکت می کنند. مسیر دریایی از اسکله بندر ترکمن تا جزیره آشوراده کوتاه است و معمولاً کمتر از نیم ساعت طول می کشد. این سفر دریایی فرصتی عالی برای تماشای چشم اندازهای دریای خزر و خط ساحلی است. در حال حاضر تنها راه دسترسی به جزیره از طریق همین قایق هاست و امکان تردد با خودرو به جزیره وجود ندارد زیرا آشوراده توسط کانالی از شبه جزیره میانکاله جدا شده است. بنابراین برای بازدید از جزیره آشوراده برنامه ریزی برای سفر به بندر ترکمن و سپس استفاده از قایق های موجود در اسکله ضروری است.
دیدنی های جزیره آشوراده
جزیره آشوراده با وجود وسعت کم دارای جاذبه های دیدنی متنوعی است که ترکیبی از طبیعت بکر و بقایای تاریخی را شامل می شود. زیبایی اصلی این جزیره در آرامش سکوت و چشم اندازهای طبیعی آن نهفته است. ساحل جزیره آشوراده با ماسه های نرم و امکان قدم زدن در کنار آب یکی از دیدنی های طبیعی آن است. علاوه بر این بقایای سازه های تاریخی نیز در جزیره دیده می شود که یادآور گذشته پرفراز و نشیب آن هستند. از جمله این بناها می توان به بقایای دژهای صفوی اشاره کرد که در دوران صفویه به عنوان بخشی از شکارگاه سلطنتی ساخته شده بودند. همچنین آثاری از دوران اشغال توسط روس ها از جمله بقایای قلعه ها و ساختمان های قدیمی در جزیره وجود دارد که هرچند ممکن است آسیب دیده باشند اما بخشی از تاریخ این منطقه را روایت می کنند. پل چوبی جزیره نیز یکی از سازه هایی است که برای دسترسی و تردد در بخش هایی از جزیره احداث شده و به عنوان مسیری برای پیاده روی و تماشای طبیعت مورد استفاده قرار می گیرد. قلعه مثلثی نیز نامی است که به یکی از بقایای تاریخی در جزیره اطلاق می شود و شکل خاص آن باعث این نام گذاری شده است. بازدید از این دیدنی ها فرصتی برای آشنایی با تاریخ و طبیعت منحصربه فرد آشوراده فراهم می کند.
پل چوبی جزیره
پل چوبی در جزیره آشوراده یکی از سازه هایی است که برای سهولت تردد و دسترسی در بخش هایی از جزیره احداث شده است. این پل که از جنس چوب ساخته شده مسیری برای عبور عابران بر روی مناطق کم عمق یا تالابی جزیره فراهم می کند و به بازدیدکنندگان اجازه می دهد تا بدون عبور مستقیم از آب یا مناطق مرطوب به بخش های مختلفی از جزیره دسترسی پیدا کنند. وجود این پل چوبی نه تنها جنبه کاربردی دارد بلکه به زیبایی های طبیعی جزیره نیز می افزاید و به عنوان یک نقطه دیدنی محسوب می شود. قدم زدن بر روی پل چوبی فرصتی برای تماشای دقیق تر پوشش گیاهی اطراف و شاید مشاهده برخی از گونه های جانوری کوچک فراهم می کند. این پل می تواند مسیری دلپذیر برای پیاده روی و عکاسی باشد و تجربه ای متفاوت از گشت و گذار در جزیره آشوراده ارائه دهد. طراحی ساده و هماهنگ آن با محیط طبیعی اطراف باعث شده تا بخشی از چشم انداز جزیره شود و حس نزدیکی بیشتری با طبیعت را القا کند. بازدیدکنندگان می توانند از این پل برای دسترسی به بخش های ساحلی یا مناطق داخلی تر جزیره که از طریق خشکی به راحتی قابل دسترس نیستند استفاده کنند.
قلعه مثلثی
قلعه مثلثی یکی از بقایای تاریخی است که در جزیره آشوراده یافت می شود و به دلیل شکل خاص خود به این نام شهرت یافته است. این سازه که امروزه تنها بخش هایی از آن باقی مانده یادگاری از دوران حضور نیروهای خارجی به ویژه روس ها در این جزیره است. در قرن نوزدهم میلادی زمانی که آشوراده تحت کنترل روسیه قرار داشت بناها و استحکاماتی توسط آن ها در جزیره ساخته شد و قلعه مثلثی یکی از این سازه ها محسوب می شود. هدف از ساخت چنین قلعه هایی تأمین امنیت و کنترل منطقه بوده است. معماری و مصالح به کار رفته در ساخت این قلعه نشان دهنده سبک ساخت و ساز آن دوره است. علیرغم گذشت زمان و آسیب های ناشی از عوامل طبیعی بقایای دیوارهای این قلعه هنوز قابل مشاهده است و بازدید از آن می تواند تصویری از تاریخ پرتعارض جزیره در آن دوران ارائه دهد. این قلعه نه تنها یک اثر تاریخی است بلکه به عنوان نمادی از دوره های مختلف حاکمیت و تغییرات سیاسی در منطقه دریای خزر عمل می کند و برای علاقه مندان به تاریخ و باستان شناسی جذابیت دارد. تماشای بقایای این سازه در دل طبیعت بکر جزیره تضادی جالب توجه ایجاد می کند.
دژهای صفوی آشوراده
در دوره صفویه جزیره آشوراده به دلیل موقعیت جغرافیایی و محیط طبیعی مناسب به عنوان یکی از شکارگاه های سلطنتی مورد استفاده قرار می گرفت. به همین منظور به دستور شاهان صفوی اقدام به ساخت دژها و استحکاماتی در این جزیره شد تا هم محلی برای استراحت و اقامت شاه و درباریان در زمان شکار باشد و هم امنیت منطقه را تأمین کند. این دژهای صفوی که امروزه تنها بقایایی از آن ها بر جای مانده نشان دهنده اهمیت این جزیره در دوران صفویه هستند. معماری این دژها با توجه به کاربری آن ها شامل بخش های مختلفی برای اقامت نگهبانی و انبار بوده است. ساخت این بناها در جزیره ای مانند آشوراده که در آن زمان دسترسی به آن دشوارتر از امروز بود نشان از اراده و امکانات فراوان دربار صفوی دارد. بقایای این دژها که اغلب به صورت دیوارهای سنگی یا آجری دیده می شوند گواهی بر تاریخ کهن جزیره و نقش آن در دوره های مختلف تاریخی ایران هستند. بازدید از محل این دژها فرصتی برای تصور فضای تاریخی جزیره در آن دوران و درک اهمیت استراتژیک و تفریحی آن برای حاکمان صفوی فراهم می آورد و بخشی از دیدنی های تاریخی آشوراده به شمار می رود.
ساحل جزیره آشوراده
ساحل جزیره آشوراده یکی از جذابیت های طبیعی اصلی این جزیره است که فرصتی برای ارتباط مستقیم با دریای خزر فراهم می کند. این ساحل که در امتداد خطوط جزیره قرار گرفته عمدتاً ماسه ای است و فضایی آرام و دلنشین برای قدم زدن استراحت و تماشای چشم انداز دریا ارائه می دهد. به دلیل بکر بودن نسبی جزیره و محدودیت های توسعه گردشگری در آن ساحل آشوراده فضایی طبیعی و دست نخورده دارد که تجربه ای متفاوت از سواحل شلوغ را به بازدیدکننده ارائه می دهد. صدای آرامش بخش موج های دریا و تماشای افق بی کران از جمله لذت هایی است که می توان در این ساحل تجربه کرد. اگرچه امکانات رفاهی گسترده ای در ساحل وجود ندارد اما همین سادگی و بکر بودن جذابیت اصلی آن است. در برخی فصول سال و با توجه به شرایط جوی ممکن است امکان شنا در مناطق کم عمق و امن ساحل وجود داشته باشد اما باید همواره جوانب احتیاط را رعایت کرد. ساحل آشوراده مکانی ایده آل برای عکاسی از طبیعت لذت بردن از آرامش دریا و تماشای پرواز پرندگان دریایی است و بخشی جدایی ناپذیر از تجربه بازدید از این جزیره محسوب می شود.
پوشش گیاهی و جانوری جزیره آشوراده
جزیره آشوراده و شبه جزیره میانکاله به دلیل قرارگیری در منطقه تالابی و نزدیکی به دریای خزر دارای پوشش گیاهی و جانوری متنوع و منحصر به فردی هستند که از اهمیت زیست محیطی بالایی برخوردار است. پوشش گیاهی جزیره عمدتاً شامل بوته ها درختچه ها و برخی درختان سازگار با محیط های ساحلی و تالابی است. از جمله گیاهان شاخص این منطقه می توان به درختان انار ترش وحشی اشاره کرد که در بخش هایی از جزیره دیده می شوند. همچنین بوته های تمشک و سایر گیاهان وحشی در جای جای جزیره رشد می کنند. بخش هایی از جزیره نیز پوشیده از بوته های خشک و علفزار است. از نظر جانوری آشوراده و میانکاله به دلیل قرارگیری در مسیر مهاجرت پرندگان به یکی از مهم ترین پناهگاه های پرندگان در سطح بین المللی تبدیل شده اند. در فصول پاییز و زمستان هزاران پرنده مهاجر از گونه های مختلف مانند فلامینگو قو پلیکان انواع مرغابی کاکایی قرقاول خزری اگرت و باکلان برای زمستان گذرانی به این منطقه می آیند و منظره ای شگفت انگیز را خلق می کنند. علاوه بر پرندگان پستاندارانی مانند روباه شغال گراز و نوعی اسب وحشی نیز در این منطقه زندگی می کنند. همچنین آب های اطراف جزیره زیستگاه انواع ماهیان از جمله ماهیان خاویاری ارزشمند مانند فیل ماهی تاس ماهی و اوزون برون است و بخش مهمی از تولید خاویار کشور در این منطقه صورت می گیرد. حفاظت از این پوشش گیاهی و جانوری غنی برای حفظ اکوسیستم منطقه حیاتی است.
تفریحات جزیره آشوراده
تفریحات در جزیره آشوراده بیشتر بر پایه طبیعت گردی و استفاده از محیط بکر و آرامش بخش آن استوار است. برخلاف مناطق توریستی پر زرق و برق آشوراده تجربه ای متفاوت و نزدیک به طبیعت ارائه می دهد. یکی از اصلی ترین تفریحات در این جزیره پرنده نگری است. با توجه به اینکه آشوراده و تالاب میانکاله یکی از مهم ترین پناهگاه های پرندگان مهاجر در جهان هستند تماشای هزاران پرنده از گونه های مختلف در فصول مهاجرت (پاییز و زمستان) تجربه ای بی نظیر برای علاقه مندان به حیات وحش است. قدم زدن در سواحل آرام جزیره و لذت بردن از صدای موج ها نیز از دیگر فعالیت های دلپذیر است. عکاسی از مناظر طبیعی پرندگان و بقایای تاریخی جزیره نیز می تواند بسیار جذاب باشد. بازدید از بقایای دژهای صفوی و قلعه های به جا مانده از دوران روس ها فرصتی برای آشنایی با تاریخ منطقه است. همچنین سفر با قایق از بندر ترکمن به جزیره خود یک تجربه تفریحی محسوب می شود. در اسکله بندر ترکمن نیز امکانات تفریحی مانند قایق های پدالی و موتورسواری در کنار بازارچه های محلی وجود دارد که می تواند پیش از عزیمت به جزیره یا پس از بازگشت از آن اوقات فراغت شما را پر کند. با توجه به وضعیت حفاظت شده جزیره تفریحات در آن محدود به فعالیت هایی است که کمترین آسیب را به محیط زیست وارد کند.
امکانات جزیره آشوراده
جزیره آشوراده به دلیل ماهیت حفاظت شده و تمرکز بر حفظ محیط زیست دارای امکانات رفاهی و گردشگری بسیار محدودی است. این جزیره برخلاف بسیاری از مقاصد توریستی هتل ها یا اقامتگاه های لوکس ندارد و زیرساخت های گردشگری در آن بسیار ابتدایی است. بخش عمده جزیره تحت مدیریت سازمان های محیط زیست و شیلات قرار دارد و تنها بخش کوچکی از آن برای بازدید عموم اختصاص یافته است. امکانات موجود بیشتر برای کارکنان سازمان ها و صیادان ساکن در جزیره فراهم شده است. به طور کلی نباید انتظار وجود فروشگاه های بزرگ مراکز خرید یا سایر امکانات شهری را در آشوراده داشت. آب آشامیدنی برق و سایر زیرساخت های اولیه نیز ممکن است به صورت محدود یا تنها در بخش های خاصی از جزیره در دسترس باشند. بنابراین بازدیدکنندگان باید آمادگی لازم برای حضور در محیطی با امکانات حداقلی را داشته باشند و وسایل و نیازهای ضروری خود را از پیش تأمین کنند. هرگونه توسعه گردشگری در جزیره با حساسیت های زیست محیطی زیادی همراه است و تلاش می شود تا کمترین تغییر در اکوسیستم طبیعی آن ایجاد شود.
رستوران جزیره آشوراده
در حال حاضر جزیره آشوراده فاقد رستوران های رسمی و عمومی به آن شکلی که در شهرها یا مناطق توریستی مرسوم است می باشد. به دلیل محدودیت در توسعه زیرساخت های گردشگری و حفاظت از محیط زیست بکر جزیره امکانات پذیرایی مانند رستوران در این منطقه وجود ندارد. ساکنان محدود جزیره که عمدتاً صیادان و کارکنان شیلات هستند نیازهای غذایی خود را به صورت شخصی تأمین می کنند. بنابراین بازدیدکنندگانی که به جزیره آشوراده سفر می کنند باید غذای مورد نیاز خود را از پیش تهیه کرده و با خود به جزیره ببرند. نزدیک ترین محل برای دسترسی به رستوران و امکانات پذیرایی شهر بندر ترکمن است. در بندر ترکمن رستوران ها و غذاخوری های مختلفی وجود دارند که انواع غذاهای محلی و غیرمحلی را سرو می کنند و مسافران می توانند پیش از عزیمت به جزیره یا پس از بازگشت از آن از این امکانات استفاده کنند. لذا اگر قصد بازدید از جزیره آشوراده را دارید حتماً به یاد داشته باشید که هیچ رستورانی در خود جزیره وجود ندارد و باید برای وعده های غذایی خود برنامه ریزی لازم را انجام دهید.
اقامت در جزیره آشوراده
اقامت در جزیره آشوراده به دلیل محدودیت در زیرساخت های گردشگری گزینه های بسیار محدودی دارد. هدف اصلی در این جزیره حفظ محیط زیست بکر آن است و به همین دلیل ساخت و سازهای گسترده برای ایجاد هتل ها و اقامتگاه های لوکس مجاز نیست. در گذشته یک اردوگاه دانش آموزی در جزیره وجود داشت که ممکن بود در برخی مواقع پذیرای مسافران باشد اما امکانات آن نیز بسیار پایه و ابتدایی بود. همچنین تعداد محدودی خانه محلی متعلق به صیادان یا کارکنان شیلات در جزیره وجود دارد که در شرایط خاص و با هماهنگی قبلی شاید بتوان از آن ها برای اقامت استفاده کرد اما این گزینه ها عمومی و به راحتی در دسترس نیستند. بنابراین برای اکثر بازدیدکنندگان بهترین و واقع بینانه ترین گزینه برای اقامت استفاده از امکانات اقامتی در شهر بندر ترکمن یا شهرهای نزدیک مانند گرگان است. بندر ترکمن که فاصله کمی با جزیره دارد دارای هتل ها مهمان پذیرها و اقامتگاه های بوم گردی است که می توان در آن ها اقامت کرد و سپس با قایق به جزیره آشوراده رفت و بازگشت. شهر گرگان نیز که فاصله حدود یک ساعته با بندر ترکمن دارد گزینه های اقامتی متنوع تری از جمله هتل های چند ستاره را ارائه می دهد. انتخاب محل اقامت بستگی به ترجیحات و بودجه شما دارد اما باید بدانید که اقامت راحت و با امکانات کامل در خود جزیره آشوراده در حال حاضر امکان پذیر نیست.
اقامتگاه بوم گردی آشوراده
در حال حاضر اطلاعات دقیقی مبنی بر وجود اقامتگاه بوم گردی فعال و رسمی با نام «اقامتگاه بوم گردی آشوراده» در خود جزیره آشوراده در دسترس نیست. همانطور که پیشتر اشاره شد امکانات اقامتی در خود جزیره بسیار محدود است و بیشتر شامل خانه های قدیمی متعلق به ساکنان بومی یا کارکنان سازمان ها می شود که ممکن است برای اقامت موقت و در شرایط خاص مورد استفاده قرار گیرند. با توجه به حساسیت های زیست محیطی و تمرکز بر حفاظت از جزیره توسعه گسترده اقامتگاه های بوم گردی در داخل جزیره با چالش های جدی روبروست. با این حال در شهر بندر ترکمن و روستاهای اطراف آن اقامتگاه های بوم گردی متعددی وجود دارند که با الهام از فرهنگ و معماری محلی منطقه ترکمن صحرا طراحی شده اند و می توانند گزینه مناسبی برای اقامت باشند. این اقامتگاه ها فرصتی برای آشنایی با فرهنگ آداب و رسوم و غذاهای محلی مردم منطقه فراهم می کنند. مسافرانی که علاقه مند به تجربه اقامت در محیطی بومی هستند می توانند در این اقامتگاه های بوم گردی در بندر ترکمن یا نزدیکی آن اقامت کرده و سپس برای بازدید از جزیره آشوراده با قایق به آنجا سفر کنند. بنابراین در جستجوی اقامتگاه بوم گردی برای بازدید از آشوراده بهتر است گزینه های موجود در بندر ترکمن و اطراف آن را بررسی کنید.
دیدنیهای اطراف جزیره آشوراده
سفر به جزیره آشوراده فرصتی عالی برای بازدید از جاذبه های دیدنی اطراف آن در استان گلستان و منطقه ترکمن صحرا فراهم می کند. منطقه اطراف آشوراده دارای پتانسیل های طبیعی تاریخی و فرهنگی فراوانی است. یکی از مهم ترین دیدنی های اطراف تالاب میانکاله است که جزیره آشوراده بخشی از آن محسوب می شود. این تالاب بین المللی یکی از ارزشمندترین اکوسیستم های ایران و جهان است و بهشت پرنده نگران به شمار می رود. بازدید از بخش های قابل دسترس تالاب به ویژه در فصول مهاجرت پرندگان تجربه ای فراموش نشدنی است. شهر بندر ترکمن که نقطه دسترسی اصلی به آشوراده است خود نیز دارای دیدنی هایی است. اسکله بندر ترکمن نه تنها محل سوار شدن به قایق های آشوراده است بلکه فضایی برای تفریح و گشت و گذار با امکاناتی مانند قایق سواری پدالی یا موتوری فراهم می کند. بازارچه ساحلی بندر ترکمن نیز مکانی عالی برای خرید صنایع دستی ترکمن لباس های محلی و سوغات منطقه مانند خاویار و ماهی است. در نزدیکی بندر ترکمن منطقه تاریخی گمیشان با بناهای قدیمی و موزه آن نیز می تواند برای علاقه مندان به تاریخ جذاب باشد. شهر بندر گز نیز که در فاصله کمی از بندر ترکمن قرار دارد یکی دیگر از شهرهای ساحلی با قدمت تاریخی است که می تواند به عنوان بخشی از سفر شما به منطقه آشوراده مورد بازدید قرار گیرد. این دیدنی های اطراف سفر شما به منطقه آشوراده را کامل تر و متنوع تر می سازند.
تالاب میانکاله
تالاب میانکاله که جزیره آشوراده در منتهی الیه شرقی آن واقع شده است یکی از ارزشمندترین و مهم ترین تالاب های بین المللی جهان است که در کنوانسیون رامسر نیز به ثبت رسیده است. این تالاب وسیع بخشی از پناهگاه حیات وحش میانکاله محسوب می شود و اکوسیستمی بسیار غنی و متنوع دارد. میانکاله به ویژه به دلیل اهمیت فوق العاده اش برای پرندگان مهاجر شهرت دارد. هر ساله در فصول پاییز و زمستان هزاران پرنده از گونه های مختلف از جمله فلامینگوها قوهای گنگ و فریادکش پلیکان ها انواع اردک ها و غازها و پرندگان کنارآبزی برای زمستان گذرانی از مناطق سردسیر سیبری و اروپای شرقی به این تالاب مهاجرت می کنند. تماشای این پرندگان در زیستگاه طبیعی شان اصلی ترین جاذبه تالاب میانکاله است و آن را به بهشتی برای پرنده نگران تبدیل کرده است. علاوه بر پرندگان این تالاب زیستگاه انواع آبزیان و ماهیان نیز هست و پوشش گیاهی خاص تالابی در اطراف آن دیده می شود. بازدید از تالاب میانکاله به ویژه از نقاط دسترسی مجاز و با رعایت اصول حفاظت از محیط زیست تجربه ای بی نظیر برای آشنایی با دنیای پرندگان و اکوسیستم های تالابی فراهم می کند و مکمل بازدید از جزیره آشوراده است.
اسکله بندر ترکمن
اسکله بندر ترکمن نه تنها نقطه اصلی عزیمت با قایق به سمت جزیره آشوراده است بلکه خود به تنهایی یکی از مراکز اصلی فعالیت و تفریح در این شهر محسوب می شود. این اسکله محلی پر جنب و جوش است که همواره قایق های موتوری آماده جابجایی مسافران به جزیره آشوراده در آن حضور دارند. علاوه بر نقش ارتباطی اسکله بندر ترکمن فضایی تفریحی نیز ارائه می دهد. در حاشیه اسکله معمولاً امکاناتی برای قایق سواری تفریحی مانند قایق های پدالی یا موتوری برای گشت و گذار در آب های نزدیک به ساحل وجود دارد. این فعالیت ها می تواند برای خانواده ها و گردشگران جذاب باشد. همچنین اطراف اسکله محل استقرار بازارچه های محلی و دستفروشان است که انواع سوغات صنایع دستی ترکمن لباس های محلی ماهی تازه و سایر محصولات منطقه را عرضه می کنند. قدم زدن در کنار اسکله تماشای قایق ها و فعالیت صیادان و خرید از بازارچه های محلی بخشی از تجربه بازدید از بندر ترکمن و مقدمه ای بر سفر به آشوراده است. اسکله بندر ترکمن در واقع دروازه ای به سوی جزیره آشوراده و همچنین مرکزی برای تفریحات ساحلی و خرید در این شهر به شمار می رود.
بازارچه ساحلی بندر ترکمن
بازارچه ساحلی بندر ترکمن که معمولاً در نزدیکی اسکله این شهر برپا می شود یکی از پرطرفدارترین جاذبه های بندر ترکمن برای گردشگران است. این بازارچه محلی پویا و رنگارنگ است که فرصتی عالی برای آشنایی با فرهنگ و محصولات منطقه ترکمن صحرا فراهم می کند. در این بازارچه انواع محصولات محلی و سنتی عرضه می شود. از جمله مهم ترین اقلامی که می توان در این بازارچه پیدا کرد صنایع دستی ترکمن است که شامل قالیچه ها گلیم ها سوزن دوزی ها و زیورآلات سنتی می شود. همچنین لباس های محلی ترکمن با رنگ ها و طرح های زیبا در این بازارچه به فروش می رسد. محصولات غذایی محلی مانند ماهی تازه صید شده از دریای خزر خاویار (در صورت مجوز فروش) برنج محلی و سایر فرآورده های کشاورزی نیز در این بازارچه عرضه می شوند. دوشنبه بازار بندر ترکمن نیز که به صورت هفتگی برپا می شود یکی از معروف ترین بازارهای محلی منطقه است که تنوع محصولات در آن بسیار زیاد است. گشت و گذار در بازارچه ساحلی فرصتی برای خرید سوغات چشیدن طعم های محلی و تعامل با مردم بومی منطقه فراهم می کند و بخش جدایی ناپذیر از تجربه سفر به بندر ترکمن و آشوراده است.
منطقه تاريخی گميشان
منطقه تاریخی گمیشان که در نزدیکی بندر ترکمن و جزیره آشوراده قرار دارد یکی از دیگر از دیدنی های جذاب استان گلستان است که برای علاقه مندان به تاریخ و معماری می تواند بسیار جالب باشد. شهر گمیشان دارای بافتی قدیمی و خانه های تاریخی است که اغلب با استفاده از خشت و گل ساخته شده اند و معماری خاص منطقه ترکمن صحرا را به نمایش می گذارند. این خانه ها با سقف های شیروانی و ایوان های زیبا تصویری از زندگی سنتی مردم منطقه در گذشته را ارائه می دهند. برخی از این خانه های قدیمی بازسازی شده و به عنوان اقامتگاه بوم گردی یا موزه مورد استفاده قرار گرفته اند. بازدید از بافت تاریخی گمیشان قدم زدن در کوچه پس کوچه های آن و تماشای معماری خانه ها تجربه ای متفاوت و نوستالژیک است. همچنین در گمیشان موزه ای وجود دارد که اشیاء تاریخی و فرهنگی مرتبط با منطقه و مردم ترکمن را به نمایش گذاشته است. این منطقه نه تنها از نظر تاریخی اهمیت دارد بلکه از نظر فرهنگی نیز غنی است و بازدید از آن فرصتی برای آشنایی با فرهنگ و تاریخ مردم ترکمن فراهم می کند. قرارگیری گمیشان در نزدیکی بندر ترکمن امکان بازدید از آن را در کنار سفر به آشوراده فراهم می سازد.
بندر گز
بندر گز یکی دیگر از شهرهای ساحلی استان گلستان است که در فاصله نسبتاً کمی از بندر ترکمن و جزیره آشوراده قرار دارد و می تواند به عنوان یکی از دیدنی های اطراف مورد بازدید قرار گیرد. این شهر نیز مانند بندر ترکمن دارای قدمت تاریخی است و در گذشته یکی از بنادر مهم منطقه محسوب می شد. بندر گز دارای ساحلی زیبا و آرام است که برای قدم زدن و لذت بردن از فضای دریا مناسب است. اسکله بندر گز نیز یکی از نقاط دیدنی آن است که می توان در آن به تماشای دریا و فعالیت های بندری پرداخت. همچنین در بندر گز پارک ها و فضاهای سبز ساحلی وجود دارد که برای استراحت و تفریح مناسب هستند. از نظر تاریخی در بندر گز نیز بناها و آثاری از گذشته دیده می شود که نشان دهنده اهمیت این منطقه در دوره های مختلف است. بازدید از بندر گز می تواند به تنوع برنامه سفر شما به منطقه اضافه کند و فرصتی برای دیدن یکی دیگر از شهرهای ساحلی دریای خزر در استان گلستان فراهم آورد. دسترسی از بندر ترکمن به بندر گز آسان است و می توان با استفاده از خودرو یا وسایل نقلیه عمومی بین این دو شهر تردد کرد.
وسعت جزیره آشوراده چقدر است؟
وسعت فعلی جزیره آشوراده حدود ۴۰۰ هکتار است. این جزیره در گذشته بزرگتر بوده اما بخش هایی از آن به زیر آب رفته است.
چگونه با قایق به جزیره آشوراده برویم؟
برای رفتن به جزیره آشوراده باید از اسکله بندر ترکمن سوار قایق های موتوری شوید. این قایق ها به صورت منظم به جزیره تردد می کنند.
آیا در جزیره آشوراده روستا وجود دارد؟
در حال حاضر جزیره آشوراده سکنه دائمی بسیار محدودی دارد و بیشتر شامل صیادان و کارکنان شیلات است و روستا به معنای متداول آن در آن وجود ندارد.
چه حیواناتی در جزیره آشوراده زندگی می کنند؟
حیواناتی مانند روباه شغال گراز اسب وحشی و انواع پرندگان مهاجر در فصول سرد سال در جزیره آشوراده و اطراف آن زندگی می کنند.
آیا برای ورود به جزیره آشوراده باید ورودی پرداخت کرد؟
معمولاً برای ورود به خود جزیره ورودی خاصی دریافت نمی شود اما برای استفاده از قایق های اسکله بندر ترکمن برای دسترسی به جزیره باید هزینه پرداخت کنید.
آیا جزیره آشوراده در تمام فصول سال قابل بازدید است؟
بله جزیره آشوراده در تمام فصول سال قابل بازدید است اما بهترین زمان بسته به هدف شما (آب و هوا یا پرنده نگری) متفاوت است.