پوشش گیاهی و جانوری شهر خواجه

شهر خواجه در استان آذربایجان شرقی، در قلب ناحیه ای با تنوع زیستی شگفت انگیز قرار گرفته است. این شهر در شهرستان هریس، گنجینه ای طبیعی را در خود جای داده که شامل مجموعه ای غنی از گیاهان و جانوران بومی می شود. شناخت این اکوسیستم برای هر طبیعت دوست یا پژوهشگری که به دنبال درک عمیق از مناطق طبیعی ایران است، ضروری به نظر می رسد و سفر به این منطقه تجربه ای فراموش نشدنی از هم نشینی با طبیعت بکر را فراهم می آورد. این مقاله به صورت ویژه بر پوشش گیاهی و جانوری شهر خواجه در استان آذربایجان شرقی تمرکز دارد و ابهامات احتمالی با سایر مناطق همنام را رفع می کند.

شهر خواجه، واقع در استان آذربایجان شرقی و شهرستان هریس، از جمله مناطق ایران است که به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، از غنای زیستی قابل توجهی برخوردار است. این منطقه، به واسطه ی همجواری با کوهستان ها، دشت های وسیع و جریان رودخانه ها، زیستگاه های متنوعی را برای طیف وسیعی از گونه های گیاهی و جانوری فراهم آورده است. درک دقیق از فلور و فون این منطقه، نه تنها برای علاقه مندان به محیط زیست جذاب است، بلکه در برنامه ریزی های حفاظتی و توسعه پایدار نیز نقشی کلیدی ایفا می کند.

موقعیت جغرافیایی و اقلیم شهر خواجه؛ بستری برای تنوع زیستی

شهر خواجه در استان آذربایجان شرقی، در فاصله تقریبی ۲۵ کیلومتری شمال شرق تبریز واقع شده و از توابع شهرستان هریس به شمار می رود. این موقعیت استراتژیک، شهر خواجه را در قلب یک ناحیه انتقالی از اقلیم خشک و نیمه خشک به سمت مناطق کوهستانی و نیمه مرطوب قرار می دهد. برای جلوگیری از هرگونه ابهام، باید تأکید کرد که تمرکز این مقاله به طور کامل بر شهر خواجه واقع در استان آذربایجان شرقی است و با منطقه حفاظت شده جنگل خواجه در استان خراسان رضوی، که زیستگاه های متفاوتی دارد، ارتباطی ندارد.

نقش رودخانه تلخه رود در پوشش گیاهی خواجه

یکی از مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر حاصلخیزی خاک و شکل گیری پوشش گیاهی خاص در منطقه خواجه، وجود رودخانه تلخه رود است. این رودخانه که از دامنه های سبلان سرچشمه می گیرد و در نهایت به دریاچه ارومیه می ریزد، با آبرسانی به دشت های اطراف، زمینه های لازم برای رشد گونه های گیاهی خاص حاشیه رودخانه ای و همچنین توسعه کشاورزی را فراهم آورده است. دلتای حاصل از رسوبات این رودخانه در طول سالیان متمادی، بستری غنی و حاصلخیز را ایجاد کرده که به تنوع زیستی منطقه می افزاید و امکان رویش گیاهانی را می دهد که در مناطق خشک تر امکان حیات ندارند.

ویژگی های اقلیمی و تأثیر آن بر سازگاری گونه ها

اقلیم شهر خواجه به طور کلی نیمه خشک با تابستان های گرم و زمستان های سرد و پربرف است. ارتفاع متوسط این منطقه از سطح دریا، که بین ۱۵۰۰ تا ۱۷۰۰ متر متغیر است، نقش مهمی در تعدیل دما ایفا می کند. میزان بارندگی در این ناحیه عمدتاً فصلی بوده و بیشترین بارش ها در فصول بهار و پاییز رخ می دهد. این ویژگی های اقلیمی، گونه های گیاهی و جانوری را به سمت سازگاری های خاص سوق داده است. گیاهان منطقه اغلب از نوع مقاوم به خشکی یا سرمای زمستان هستند و چرخه زندگی جانوران نیز با الگوهای فصلی آب و هوا و دسترسی به منابع غذایی تنظیم می شود.

توپوگرافی و چشم انداز طبیعی

چشم انداز طبیعی شهر خواجه ترکیبی از کوهستان های کم ارتفاع، تپه ماهورها و دشت های وسیع است. این تنوع توپوگرافی، زیستگاه های متفاوتی را به وجود آورده است؛ از دامنه های سنگی کوه ها که میزبان گیاهان مقاوم هستند تا دشت های حاصلخیز که برای کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرند و نواحی پست تر در نزدیکی رودخانه که دارای پوشش گیاهی متراکم تری هستند. هر یک از این زیستگاه ها، مجموعه ای منحصر به فرد از گونه های گیاهی و جانوری را در خود جای داده که در کنار یکدیگر، پازل تنوع زیستی خواجه را کامل می کنند.

پوشش گیاهی شهر خواجه؛ از کوهستان تا کنار رودخانه

سفر به دل طبیعت خواجه، کاوشی است در میان طیف وسیعی از گیاهان که هر کدام به طریقی با شرایط اقلیمی و خاکی این منطقه سازگار شده اند. از درختان و درختچه های حاشیه رودخانه تا بوته های مقاوم دشت ها و گیاهان دارویی کوهستان، هر گوشه ای از این سرزمین حکایتی از حیات را روایت می کند.

گیاهان خودرو و بومی خواجه آذربایجان شرقی

درختان و درختچه ها، به خصوص در نزدیکی منابع آب، از اجزای اصلی پوشش گیاهی خواجه هستند. در حاشیه رودخانه تلخه رود، می توان به وفور درختان بید (Salix spp.) و صنوبر (Populus spp.) را مشاهده کرد که با ریشه های عمیق خود به خوبی در خاک مرطوب کنار آب استقرار یافته اند. این درختان نه تنها زیبایی خاصی به چشم انداز می بخشند، بلکه زیستگاهی برای پرندگان و حشرات مختلف نیز فراهم می کنند. در مناطق بالاتر و دامنه های کوهستانی، درختچه های مقاوم تری نظیر گونه های مختلف زالزالک (Crataegus spp.) و سماق (Rhus coriaria) به چشم می خورند. همچنین، در نقاطی که دسترسی به آب کمتر است، گونه های بومی مقاوم به خشکی مانند بنه یا پسته وحشی (Pistacia atlantica) و بادام کوهی (Amygdalus scoparia) نیز مشاهده می شوند. این درختچه ها با برگ های کوچک و سیستم ریشه ای گسترده، به خوبی خود را با محیط نیمه خشک سازگار کرده اند.

پوشش مرتعی و بوته ای در دشت ها و تپه ماهورهای خواجه نیز از تنوع بالایی برخوردار است. انواع گون (Astragalus spp.) با گونه های متعدد خود، از جمله گیاهان شاخص این مناطق هستند که برخی از آن ها دارای خواص دارویی یا صنعتی (مانند گون کتیرا) هستند. درمنه (Artemisia spp.)، با عطر خاص خود، در بسیاری از نقاط پراکنده شده و نقش مهمی در تغذیه دام ها ایفا می کند. علاوه بر این، انواع خار و گیاهان بوته ای دیگر که در برابر چرای دام و خشکی مقاوم هستند، سطح وسیعی از مراتع خواجه را پوشش می دهند. این گیاهان، با وجود ظاهر ساده، نقش حیاتی در حفظ خاک، جلوگیری از فرسایش و تأمین غذای حیوانات مرتع خوار دارند.

گیاهان دارویی و خوراکی خواجه

منطقه خواجه، به دلیل شرایط اقلیمی و تنوع زیستی، مأمن بسیاری از گیاهان دارویی و خوراکی خودرو است که از دیرباز مورد استفاده مردم محلی قرار گرفته اند. قدم زدن در دشت ها و کوهپایه های خواجه در فصل بهار، می تواند شما را با گنجینه ای از این گیاهان آشنا سازد. از جمله مشهورترین گیاهان دارویی این منطقه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آویشن کوهی (Thymus spp.): با عطر و طعم خاص خود، نه تنها به عنوان ادویه در غذاها کاربرد دارد، بلکه به دلیل خواص ضدعفونی کننده و آرام بخش نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
• کاکوتی (Ziziphora clinopodioides): گیاهی معطر با خواص گوارشی و ضدالتهابی، که دمنوش آن بسیار محبوب است.
• پونه (Mentha longifolia): در کنار رودخانه ها و مناطق مرطوب می روید و برای درمان مشکلات گوارشی و سرماخوردگی استفاده می شود.
• گل گاوزبان (Echium amoenum): با گل های آبی زیبا، شناخته شده برای خواص آرام بخش و نشاط آور.
• کاسنی (Cichorium intybus): برگ ها و ریشه های آن به دلیل خواص تصفیه کنندگی کبد و خون مورد توجه قرار می گیرند.
• چای کوهی (Stachys lavandulifolia): گیاهی با گل های بنفش، که دمنوش آن برای تقویت اعصاب و رفع خستگی مفید است.
• موسیر (Allium hirtifolium): گونه ای از سیر وحشی که در فصل بهار از خاک سر برآورده و در آشپزی محلی کاربرد فراوانی دارد.

مردم بومی خواجه، دانش سنتی غنی ای در مورد کاربرد این گیاهان دارند و بسیاری از آن ها را برای تهیه دمنوش ها، طعم دهنده ها یا مصارف دارویی جمع آوری می کنند. این تبادل دانش بین نسل ها، خود بخش مهمی از میراث فرهنگی منطقه محسوب می شود.

پوشش گیاهی کشاورزی و تأثیر آن

کشاورزی یکی از ارکان اصلی اقتصاد و معیشت مردم شهر خواجه است. دشت های اطراف رودخانه تلخه رود و خاک های حاصلخیز منطقه، بستر مناسبی را برای کشت محصولات زراعی فراهم آورده اند. محصولات عمده کشاورزی در این ناحیه شامل گندم، جو و انواع صیفی جات مانند هندوانه و خربزه است. کشت این محصولات، تأثیر قابل توجهی بر چشم انداز طبیعی منطقه دارد و در فصول مختلف، رنگ و بافت متفاوتی به دشت ها می بخشد. اگرچه این اراضی عمدتاً زیر کشت هستند، اما حاشیه آن ها و اراضی بایر کوچک، همچنان زیستگاه هایی برای گونه های گیاهی بومی و حشرات فراهم می کنند.

همپوشانی با منطقه حفاظت شده ارسباران؛ عاملی برای غنای فلور

نزدیکی شهر خواجه به منطقه حفاظت شده ارسباران، که یکی از ۹ ذخیره گاه زیست کره ثبت شده در یونسکو در ایران است، نقش مهمی در غنای پوشش گیاهی این ناحیه ایفا می کند. ارسباران به دلیل تنوع زیستی بی نظیر خود، به عنوان قفقاز کوچک شناخته می شود و دارای اکوسیستم های جنگلی، کوهستانی و مرتعی متنوع است. اگرچه خواجه به طور مستقیم در قلب جنگل های ارسباران قرار ندارد، اما تأثیرات اکولوژیکی این منطقه حفاظت شده بر آن قابل مشاهده است.

نزدیکی به منطقه حفاظت شده ارسباران، خواجه را به یک کریدور زیستی مهم تبدیل کرده که امکان پراکنش و حضور گونه های خاص گیاهی از ارسباران را در نقاطی از خواجه فراهم می آورد.

گونه هایی از درختان و درختچه هایی مانند بلوط قفقازی (Quercus macranthera)، افرا (Acer spp.)، ممرز (Carpinus orientalis)، و انواع خاص زالزالک که بومی ارسباران هستند، ممکن است در تنگه ها یا دامنه هایی که شرایط اقلیمی و خاکی مشابهی با ارسباران دارند، در محدوده جغرافیایی خواجه نیز یافت شوند. این همپوشانی، به تنوع زیستی خواجه عمق بیشتری می بخشد و آن را به یک نقطه مطالعاتی جذاب برای گیاه شناسان تبدیل می کند.

حیات جانوری شهر خواجه؛ از پستانداران تا پرندگان

تنوع پوشش گیاهی و زیستگاه های متفاوت در شهر خواجه، بستر مناسبی را برای حضور طیف وسیعی از جانوران فراهم آورده است. از پستانداران بزرگ گرفته تا پرندگان مهاجر و خزندگان ساکن، هر کدام بخشی از اکوسیستم زنده و پویا این منطقه را تشکیل می دهند.

پستانداران خواجه و گونه های شاخص

در دشت ها و کوهپایه های اطراف خواجه، می توان با گونه های مختلفی از پستانداران روبرو شد. گرگ (Canis lupus)، روباه قرمز (Vulpes vulpes) و شغال (Canis aureus) از جمله گوشتخواران رایج منطقه هستند که در جستجوی غذا در این نواحی پرسه می زنند. خرگوش اروپایی (Lepus europaeus) و تشی (Hystrix indica)، با قابلیت سازگاری بالای خود، در بسیاری از زیستگاه ها دیده می شوند. جوجه تیغی گوش بلند (Hemiechinus auritus) نیز در مناطق دشتی و نیمه بیابانی حضور دارد. علاوه بر این، انواع مختلف جوندگان کوچک نظیر موش ها، همسترها و ول ها، بخش بزرگی از زنجیره غذایی منطقه را تشکیل می دهند.

با توجه به نزدیکی به مناطق حفاظت شده و جنگلی تر مانند ارسباران، احتمال مشاهده گونه های بزرگ تر و در معرض خطر نیز در نقاطی از خواجه وجود دارد، هرچند که تعداد آن ها کمتر و مشاهده شان نیازمند شانس و صبر فراوان است. خرس قهوه ای (Ursus arctos)، که زیستگاه اصلی آن جنگل های ارسباران است، ممکن است در فصول خاص یا در جستجوی غذا، به مناطق هم جوار با خواجه نزدیک شود. گراز وحشی (Sus scrofa) نیز که در بسیاری از نقاط ایران پراکنده است، به خصوص در مناطق کشاورزی و بوته زارهای نزدیک به آب یافت می شود. حضور سم دارانی نظیر کل و بز (Capra aegagrus) در ارتفاعات سنگی و مناطق صعب العبور اطراف نیز محتمل است. حتی پلنگ ایرانی (Panthera pardus tulliana)، هرچند بسیار نادر و پنهان کار، به عنوان گونه ای کلیدی در رأس هرم غذایی ارسباران، می تواند به طور گذرا از کریدورهای زیستی خواجه عبور کند.

پرندگان بومی و مهاجر در حیات وحش خواجه تبریز

آسمان خواجه و نواحی اطراف آن، به ویژه در فصول مهاجرت، میزبان پرندگان گوناگونی است. کبک (Alectoris chukar) و تیهو (Ammoperdix griseogularis) از جمله پرندگان بومی و بسیار رایج منطقه هستند که صدای آن ها در کوهستان ها و تپه ها شنیده می شود. انواع گنجشک سانان نظیر گنجشک، سهره، چکاوک و سار نیز در دشت ها و مزارع به وفور یافت می شوند. زاغی (Pica pica) و کلاغ (Corvus corax) نیز از جمله پرندگان شهری و روستایی هستند که در تمام طول سال حضور دارند.

رودخانه تلخه رود و تالاب های فصلی اطراف آن، جاذبه ای برای پرندگان آبزی و مهاجر است. در فصول سرد، می توان گونه هایی از اردک ها (Anas spp.)، کاکایی ها (Larus spp.) و سایر پرندگان آبزی را در کنار این رودخانه مشاهده کرد. پرندگان شکاری نیز نقش مهمی در کنترل جمعیت جوندگان و خزندگان ایفا می کنند. انواع عقاب ها (مانند عقاب طلایی Aquila chrysaetos و عقاب دشتی Aquila rapax)، شاهین ها (Falco spp.) و سارگپه ها (Buteo spp.) به وفور در آسمان خواجه و مناطق کوهستانی آن به پرواز در می آیند و زیبایی خاصی به طبیعت می بخشند.

خزندگان و دوزیستان

با توجه به اقلیم نیمه خشک و مناطق صخره ای، خواجه زیستگاه مناسبی برای انواع خزندگان است. می توان به حضور گونه هایی از مارمولک ها نظیر مارمولک های دیواری و آگاماها در مناطق سنگی و آفتاب گیر اشاره کرد. انواع مارها، از جمله مارهای غیرسمی مانند مار آبی (Natrix tessellata) در نزدیکی رودخانه و مارهای سمّی در مناطق دورافتاده تر، نیز در این اکوسیستم حضور دارند. لاک پشت مهمیزدار (Testudo graeca) نیز از جمله گونه های خزنده ای است که در دشت ها و مراتع خشک یافت می شود.

در نزدیکی رودخانه تلخه رود و منابع آب، دوزیستان نیز حیات دارند. انواع قورباغه ها (Rana spp.) و وزغ ها (Bufo spp.) در محیط های مرطوب اطراف آب زندگی می کنند و نقش مهمی در کنترل جمعیت حشرات ایفا می نمایند.

آبزیان رودخانه تلخه رود

رودخانه تلخه رود، به عنوان شریان حیاتی منطقه، میزبان گونه هایی از ماهیان و سایر آبزیان است. هرچند تنوع آبزیان ممکن است به اندازه رودخانه های پرآب تر نباشد، اما گونه هایی از ماهیان کپورسان (Cyprinidae) نظیر سس ماهی (Barbus) و سیاه ماهی (Capoeta) و همچنین لوچ ها (Nemacheilidae) می توانند در آب های این رودخانه زندگی کنند. این ماهیان، خود منبع غذایی برای پرندگان آبزی و برخی پستانداران کوچک هستند و به تعادل اکوسیستم آبی کمک می کنند.

نقش ارسباران در حیات جانوری خواجه؛ کریدور زیستی

همانطور که ارسباران بر فلور خواجه تأثیرگذار است، نقش آن در غنای جانوری این منطقه نیز چشمگیر است. منطقه حفاظت شده ارسباران به عنوان یک کریدور زیستی عمل می کند و امکان مهاجرت و پراکنش گونه های جانوری را بین زیستگاه های مختلف فراهم می آورد. این ارتباط نه تنها باعث حفظ تنوع ژنتیکی می شود، بلکه به گونه های مختلف اجازه می دهد تا در فصول مختلف سال یا در مواجهه با تغییرات محیطی، به زیستگاه های مناسب تر کوچ کنند. حضور گونه هایی نظیر خرس قهوه ای و پلنگ، هرچند به صورت گذرا، شاهدی بر اهمیت این کریدور و نقش خواجه در آن است. این ارتباط اکولوژیکی، مسئولیت حفاظت از این منطقه را دوچندان می کند.

چالش ها و اهمیت حفاظت از زیست بوم خواجه

زیبایی ها و تنوع زیستی شهر خواجه، در کنار اهمیت اکولوژیکی و اقتصادی آن، مسئولیت پذیری ما را در قبال حفاظت از این میراث طبیعی ارزشمند دوچندان می کند. این اکوسیستم پویا، با چالش های متعددی روبروست که بقای گونه های گیاهی و جانوری آن را تهدید می کند.

تهدیدات محیط زیستی پیش روی اکوسیستم خواجه

یکی از بزرگترین تهدیدات، تغییرات اقلیمی است که خود را در قالب کاهش بارندگی، خشکسالی های متناوب و افزایش دما نشان می دهد. این تغییرات، بر میزان دسترسی به آب تأثیر مستقیم گذاشته و زیستگاه های طبیعی را تحت فشار قرار می دهد. تخریب زیستگاه ها نیز از دیگر عوامل مهم است. توسعه بی رویه شهرنشینی و گسترش اراضی کشاورزی، به تدریج فضای زندگی گونه های وحشی را محدود کرده و مسیرهای مهاجرت آن ها را مختل می سازد. چرای بی رویه دام ها در مراتع نیز منجر به فرسایش خاک، کاهش پوشش گیاهی و افت توان احیای طبیعی مراتع می شود.

شکار غیرمجاز، به ویژه برای گونه های جانوری با ارزش حفاظتی، همچنان یکی از معضلات اصلی است که جمعیت برخی از حیوانات را به شدت کاهش داده است. آلودگی منابع آبی و خاکی ناشی از فعالیت های کشاورزی و صنعتی نیز می تواند سلامت اکوسیستم و گونه های وابسته به آن را به خطر اندازد. این تهدیدات، در مجموع، توازن ظریف اکوسیستم خواجه را بر هم زده و نیاز به اقدامات حفاظتی فوری و مؤثر را برجسته می سازد.

اهمیت اکولوژیکی و اقتصادی زیست بوم خواجه

اکوسیستم طبیعی خواجه، فراتر از زیبایی های ظاهری، نقش حیاتی در تعادل طبیعی منطقه ایفا می کند. این زیست بوم به تصفیه هوا و آب، تثبیت خاک و جلوگیری از فرسایش، و تنظیم چرخه های طبیعی کمک می کند. تنوع گونه های گیاهی و جانوری، به عنوان یک بانک ژنی طبیعی، از اهمیت علمی و تحقیقاتی بالایی برخوردار است. وجود گیاهان دارویی خودرو نیز پتانسیل اقتصادی قابل توجهی برای منطقه دارد و می تواند در توسعه پایدار و ایجاد فرصت های شغلی جدید در حوزه جمع آوری و فرآوری گیاهان دارویی نقش ایفا کند.

پتانسیل گردشگری پایدار در خواجه نیز نباید نادیده گرفته شود. مناظر طبیعی بکر، حیات وحش متنوع و وجود گیاهان دارویی، این منطقه را به مقصدی جذاب برای طبیعت گردی، عکاسی حیات وحش و گردشگری سلامت تبدیل کرده است. توسعه این نوع گردشگری، می تواند بدون آسیب رساندن به طبیعت، منافع اقتصادی برای مردم محلی به همراه داشته باشد و آن ها را به مشارکت فعال در حفاظت از محیط زیست تشویق کند.

راهکارهای پیشنهادی برای حفاظت از این گنجینه طبیعی

حفاظت از پوشش گیاهی و جانوری خواجه نیازمند یک رویکرد جامع و همکاری بین بخش های دولتی، سازمان های مردم نهاد و جوامع محلی است. اولین گام، افزایش آگاهی عمومی در مورد اهمیت این اکوسیستم و تهدیدات پیش روی آن است. برگزاری کارگاه های آموزشی برای کشاورزان و دامداران در زمینه روش های پایدار بهره برداری از منابع طبیعی، می تواند به کاهش فشار بر مراتع و خاک کمک کند.

تقویت نظارت بر شکار غیرمجاز و برخورد قاطع با متخلفان، از اقدامات ضروری برای حفظ حیات وحش است. همچنین، توسعه اکوتوریسم مسئولانه که بر حفظ طبیعت تأکید دارد، می تواند جایگزینی برای فعالیت های مخرب باشد. کاشت گونه های بومی و احیای مناطق تخریب شده، به ویژه در حاشیه رودخانه تلخه رود و دشت ها، به بازسازی زیستگاه ها کمک شایانی خواهد کرد. حمایت از پژوهش های علمی در زمینه گونه های در معرض خطر و بررسی سازگاری آن ها با تغییرات اقلیمی، می تواند اطلاعات ارزشمندی برای برنامه ریزی های حفاظتی فراهم آورد. در نهایت، مشارکت فعال مردم محلی در طرح های حفاظتی، کلید موفقیت هرگونه اقدام در این زمینه است، چرا که آن ها محافظان واقعی طبیعت خود هستند.

نتیجه گیری

شهر خواجه در استان آذربایجان شرقی، با دارا بودن یک اکوسیستم طبیعی منحصربه فرد، گنجینه ای ارزشمند از پوشش گیاهی و جانوری را در خود جای داده است. از رودخانه تلخه رود که حیات بخش دشت هاست تا دامنه های کوهستان های مشرف به ارسباران، هر بخش از این منطقه زیستگاهی خاص با گونه های بومی و گاه کمیاب را در بر می گیرد. تنوع گیاهان دارویی و حضور پستانداران و پرندگان گوناگون، این ناحیه را به یک مقصد جذاب برای علاقه مندان به طبیعت و پژوهشگران تبدیل کرده است.

این گنجینه طبیعی، نیازمند توجه و مراقبت ویژه است تا از تهدیداتی نظیر تغییرات اقلیمی، تخریب زیستگاه ها و شکار بی رویه در امان بماند. افزایش آگاهی عمومی، توسعه پایدار و مشارکت جوامع محلی، نقش کلیدی در حفاظت از این میراث ارزشمند برای نسل های آینده ایفا می کند. بازدید مسئولانه از شهر خواجه، نه تنها فرصتی برای تجربه زیبایی های طبیعی آن است، بلکه می تواند به افزایش درک و مسئولیت پذیری ما در قبال حفظ طبیعت کمک کند و حس همراهی و نزدیکی با این اکوسیستم را در هر بازدیدکننده ایجاد نماید.