نمونه شکایت از چک ثبت نشده
دارندگان چک های صیادی که مشخصات آن ها در سامانه صیاد ثبت نشده، برای مطالبه وجه خود باید با دریافت «اعلامیه عدم ثبت» از بانک، دادخواست مطالبه وجه را از طریق دفاتر خدمات قضایی ثبت کنند. این فرآیند حقوقی، نیازمند تنظیم دقیق دادخواست و ارائه مستندات کافی است تا بتوانند از طریق مراجع قضایی، حقوق خود را پیگیری نمایند.
قانون جدید چک با هدف افزایش شفافیت و اعتبار اسناد تجاری، تغییرات بنیادینی در شیوه صدور و مبادله چک ایجاد کرد. سامانه صیاد به عنوان قلب این تحول، برای ثبت دقیق اطلاعات چک ها و اطمینان از صحت معاملات طراحی شده است. اما در این میان، گاهی چالش هایی برای دارندگان چک های صیادی پیش می آید که یکی از مهم ترین آن ها، مواجهه با چکی است که صادرکننده آن مشخصات را در سامانه صیاد ثبت نکرده است. این وضعیت، دارنده چک را با سردرگمی و از دست دادن مزایای قانونی یک چک صیادی ثبت شده مواجه می سازد.
برای دارنده چک صیادی ثبت نشده، این سوال مطرح می شود که چگونه می توان از یک سند که اعتبار تجاری خود را از دست داده، مطالبه وجه کرد؟ آیا مسیرهای قانونی مشخصی برای این منظور وجود دارد؟ هدف این مقاله، ارائه یک راهنمای جامع و عملی برای تمامی افرادی است که درگیر این چالش حقوقی شده اند. در این بخش، تلاش شده تا با زبانی شیوا و با استناد به قوانین و بخشنامه های مربوطه، تمامی ابعاد این موضوع روشن شود تا خواننده بتواند با درک کامل شرایط، بهترین تصمیم را برای احقاق حقوق خود اتخاذ کند.
چک صیادی ثبت نشده چیست و چه تفاوتی با سایر چک ها دارد؟
برای درک مفهوم «چک صیادی ثبت نشده»، ابتدا لازم است با کلیت قانون جدید چک و نقش سامانه صیاد آشنا شد. قانون اصلاحی چک که در سال های ۱۳۹۷ و ۱۴۰۰ به تصویب رسید، با هدف نظم دهی به بازار چک و کاهش آمار چک های برگشتی، سامانه یکپارچه هوشمند صیاد را معرفی کرد. بر اساس این قانون، تمامی چک های صیادی جدید (که از دسته چک های ارائه شده پس از پایان اسفندماه ۱۳۹۹ صادر می شوند) برای کسب اعتبار تجاری و قابلیت وصول از بانک، باید مراحل ثبت در سامانه صیاد را طی کنند.
تعریف قانونی چک صیادی ثبت نشده
مطابق تبصره ۱ ماده ۲۱ مکرر قانون چک اصلاحی ۱۴۰۰، تسویه چک صرفاً در سامانه تسویه چک (چکاوک) طبق مبلغ و تاریخ مندرج در سامانه و در وجه دارنده نهایی چک بر اساس استعلام از سامانه صیاد انجام خواهد شد. این ماده به صراحت بیان می کند: «در صورتی که مالکیت آن ها در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، مشمول این قانون نبوده و بانک ها مکلفند از پرداخت وجه آن ها خودداری نمایند.» این عبارت به روشنی ماهیت حقوقی چک ثبت نشده را تغییر می دهد و آن را از شمول قانون صدور چک خارج می سازد. بنابراین، چکی که در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، از نظر قانونی دیگر یک سند تجاری تلقی نمی شود، بلکه صرفاً حکم یک سند عادی را خواهد داشت.
تفاوت های کلیدی چک صیادی ثبت نشده
برای روشن تر شدن موضوع، تفاوت های چک صیادی ثبت نشده را با سایر انواع چک در قالب یک جدول بررسی می کنیم:
| ویژگی | چک عادی (قدیمی) | چک صیادی ثبت شده | چک صیادی ثبت نشده |
|---|---|---|---|
| مبنای اعتبار | قانون تجارت و قانون صدور چک (قبل از اصلاح) | قانون جدید صدور چک، ثبت در سامانه صیاد | صرفاً یک سند عادی (مشابه سفته یا حواله) |
| نحوه صدور | دستی و بدون نیاز به سامانه | الزام به ثبت مشخصات در سامانه صیاد توسط صادرکننده و تایید دارنده | صدور برگه چک بدون ثبت اطلاعات در سامانه صیاد |
| قابلیت وصول از بانک | بله (در صورت موجودی) | بله (پس از تطابق اطلاعات با سامانه) | خیر، بانک از پرداخت آن خودداری می کند |
| امکان صدور گواهی عدم پرداخت | بله | بله، و امکان صدور اجرائیه مستقیم | خیر، بانک گواهی عدم پرداخت صادر نمی کند |
| امکان طرح شکایت کیفری | بله (در برخی شرایط) | خیر (مطابق اصلاحات جدید قانون) | خیر |
| مسئولیت ظهرنویس و ضامن | تضامنی | تضامنی (با ثبت انتقال در سامانه) | خیر، صرفاً مسئولیت صادرکننده به عنوان بدهکار عادی |
| تامین خواسته بدون تودیع خسارت | بله | بله | خیر، نیاز به تودیع خسارت احتمالی |
پیامدهای حقوقی اصلی: همانطور که مشاهده می شود، چک صیادی ثبت نشده، به دلیل عدم شمول قانون صدور چک، تمامی مزایای یک سند تجاری را از دست می دهد و صرفاً به عنوان یک سند عادی برای مطالبه وجه عمل می کند. این بدان معناست که دارنده آن نمی تواند از طریق بانک، وجه را وصول کند یا گواهی عدم پرداخت دریافت کند، که این امر فرآیند پیگیری حقوقی را پیچیده تر و طولانی تر می سازد.
عواقب ثبت نکردن چک صیادی در سامانه برای صادرکننده و دارنده
نادیده گرفتن الزام ثبت چک صیادی در سامانه صیاد، می تواند پیامدهای ناگواری برای هر دو طرف معامله، یعنی صادرکننده و دارنده چک، به همراه داشته باشد. این پیامدها نه تنها از جنبه حقوقی قابل توجه هستند، بلکه می توانند بر اعتبار تجاری و روابط مالی افراد نیز تأثیرگذار باشند.
برای صادرکننده
- از دست دادن اعتبار تجاری: صادرکننده ای که چک های خود را در سامانه صیاد ثبت نمی کند، به تدریج اعتماد شرکای تجاری و سیستم بانکی را از دست می دهد. این عدم ثبت می تواند به عنوان نشانه ای از عدم شفافیت یا تلاش برای دور زدن قوانین تلقی شود.
- امکان طرح دعوای حقوقی و پرداخت خسارات: با اینکه چک ثبت نشده، اعتبار یک سند تجاری را ندارد، اما همچنان یک سند عادی دال بر طلب است. دارنده چک می تواند دعوای مطالبه وجه را علیه صادرکننده مطرح کند و در صورت اثبات، صادرکننده مکلف به پرداخت اصل وجه چک، خسارت تأخیر تأدیه و کلیه هزینه های دادرسی خواهد بود.
برای دارنده
- عدم امکان وصول وجه از بانک: مهم ترین پیامد برای دارنده، ناتوانی در وصول وجه چک از طریق مراجعه به بانک است. بانک ها بر اساس قانون، موظف به پرداخت وجه چک هایی که در سامانه صیاد ثبت نشده اند، نیستند.
- عدم امکان صدور گواهی عدم پرداخت: یکی از مزایای اصلی چک های صیادی ثبت شده، امکان دریافت گواهی عدم پرداخت و استفاده از مزایای ماده ۲۳ قانون صدور چک (صدور اجرائیه مستقیم از دادگاه) است. چک های ثبت نشده از این مزیت محروم هستند و بانک ها گواهی عدم پرداخت برای آن ها صادر نمی کنند.
- عدم امکان طرح شکایت کیفری: چک های ثبت نشده، از شمول ضمانت اجراهای کیفری قانون صدور چک خارج هستند. این بدان معناست که دارنده نمی تواند با طرح شکایت کیفری، صادرکننده را تحت تعقیب قرار دهد.
- عدم مسئولیت تضامنی ظهرنویسان و ضامنین: در چک های ثبت شده، ظهرنویسان و ضامنین نیز مسئولیت تضامنی در پرداخت وجه چک دارند. اما در مورد چک های ثبت نشده، این مسئولیت تضامنی وجود ندارد و دارنده فقط می تواند از صادرکننده به عنوان بدهکار اصلی، مطالبه وجه کند.
- لزوم تودیع خسارت احتمالی برای تامین خواسته: بر خلاف چک های صیادی ثبت شده که دارنده می تواند بدون تودیع خسارت، درخواست تأمین خواسته کند، در مورد چک های ثبت نشده، دارنده برای جلوگیری از نقل و انتقال اموال صادرکننده در طول رسیدگی، باید درخواستی مبنی بر تامین خواسته به دادگاه ارائه دهد و خسارت احتمالی را تودیع کند. این امر بار مالی و اداری بیشتری را بر دوش دارنده تحمیل می کند.
نادیده گرفتن ثبت چک در سامانه صیاد، نه تنها اعتبار تجاری صادرکننده را به خطر می اندازد، بلکه دارنده چک را نیز از تمامی مزایای قانونی و سرعت بخشیدن به فرآیند وصول وجه محروم می سازد و پرونده را به یک دعوای حقوقی عادی تبدیل می کند که زمان برتر و پرهزینه تر خواهد بود.
این عواقب نشان می دهد که چرا رعایت دقیق قوانین مربوط به ثبت چک صیادی در سامانه اهمیت فراوانی دارد و هرگونه بی توجهی به آن، می تواند مشکلات جدی حقوقی و مالی برای طرفین به وجود آورد.
امکان شکایت از چک ثبت نشده: حقوقی یا کیفری؟
یکی از مهم ترین سوالاتی که برای دارندگان چک صیادی ثبت نشده پیش می آید، این است که آیا امکان پیگیری قضایی برای وصول وجه این چک وجود دارد و این پیگیری از چه طریقی باید انجام شود؛ آیا باید شکایت حقوقی مطرح کرد یا کیفری؟
شکایت حقوقی: بله، به عنوان یک سند عادی
بله، امکان شکایت حقوقی از چک ثبت نشده وجود دارد. همانطور که پیشتر گفته شد، چک صیادی ثبت نشده، اگرچه اعتبار یک سند تجاری را ندارد، اما به هیچ وجه بی ارزش نیست و به عنوان یک سند عادی، دال بر وجود طلب دارنده از صادرکننده محسوب می شود. در این حالت، دارنده می تواند با استناد به این سند عادی، دعوای مطالبه وجه را در مراجع قضایی حقوقی (دادگاه عمومی حقوقی یا شورای حل اختلاف، بسته به مبلغ خواسته) مطرح کند.
مبنای قانونی این دعوا، قانون آیین دادرسی مدنی و اصول کلی حاکم بر مطالبات مالی است. دارنده چک ثبت نشده، باید ثابت کند که صادرکننده مبلغی را به او بدهکار است و این چک به عنوان دلیل و مستند این بدهی ارائه می شود. در این نوع دعوا، علاوه بر اصل وجه چک، می توان مطالبه خسارت تأخیر تأدیه (از تاریخ سررسید یا تاریخ مراجعه به بانک) و همچنین خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل در صورت استفاده) را نیز درخواست کرد.
شکایت کیفری: خیر
در خصوص شکایت کیفری از چک ثبت نشده، پاسخ منفی است. قانونگذار در اصلاحات جدید قانون صدور چک، صراحتاً بیان کرده است که چک هایی که در سامانه صیاد ثبت نشده اند، از شمول قانون صدور چک خارج هستند. این بدان معناست که هیچ یک از مزایا و ضمانت اجراهای خاص این قانون، از جمله امکان طرح شکایت کیفری برای صادرکننده چک بلامحل، شامل چک های ثبت نشده نمی شود.
دلیل عدم شمول: مجازات های کیفری مربوط به چک، صرفاً برای چک هایی پیش بینی شده اند که تمامی الزامات قانونی از جمله ثبت در سامانه صیاد را رعایت کرده باشند. نظریه مشورتی شماره ۷/۱۴۰۰/۱۴۷۸ مورخ ۱۴۰۱/۰۳/۲۵ اداره کل حقوقی قوه قضاییه نیز این موضوع را تأیید می کند و بیان می دارد که اگر چک در زمان صدور در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، از شمول قانون صدور چک خارج است و دعوای الزام صادرکننده به ثبت چک نیز مسموع نیست؛ زیرا دارنده با پذیرش چنین چکی، عملاً خود را از مزایای قانونی محروم کرده است.
بنابراین، برای پیگیری مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده، تنها راه قانونی و مؤثر، طرح دعوای حقوقی در دادگاه های عمومی حقوقی یا شوراهای حل اختلاف است.
مراحل گام به گام شکایت حقوقی از چک صیادی ثبت نشده
پیگیری حقوقی چک صیادی ثبت نشده، مستلزم طی کردن مراحل مشخص و دقیق است. این مسیر، از مراجعه به بانک آغاز شده و تا اجرای حکم دادگاه ادامه پیدا می کند. آگاهی از هر گام، به دارنده کمک می کند تا با اطمینان و اثربخشی بیشتری حقوق خود را دنبال کند.
گام ۱: دریافت «اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد» از بانک
نخستین و شاید مهم ترین گام، دریافت سندی است که نشان می دهد چک شما در سامانه صیاد ثبت نشده است. پیش از بخشنامه جدید، بانک ها از ارائه گواهی عدم پرداخت برای این نوع چک ها خودداری می کردند که ابهامات زیادی را ایجاد کرده بود. اما خوشبختانه، بخشنامه شماره ۱۱۷۵۳۳ مورخ ۱۴۰۱/۵/۱۱ بانک مرکزی این مشکل را مرتفع ساخت. بر اساس این بخشنامه، ذی نفعان چک می توانند از این پس «اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد» را در قبال چک های ثبت نشده از شعب بانک ها درخواست کنند. این اعلامیه بدون درج «کد رهگیری» و در قالبی متمایز از گواهی نامه های مرسوم عدم پرداخت چک صادر می شود و صرفاً مؤید عدم امکان اقدام بر روی چک به دلیل ثبت نشدن آن در سامانه صیاد است. این اعلامیه، در واقع، یک «تحصیل دلیل» ضروری برای طرح دعوای حقوقی به شمار می رود.
گام ۲: ارسال اظهارنامه به صادرکننده (به عنوان یک اقدام پیشگیرانه و اثبات حسن نیت)
اگرچه اجباری نیست، اما ارسال یک اظهارنامه رسمی به صادرکننده چک، می تواند اقدامی هوشمندانه و مؤثر باشد. هدف از این اظهارنامه، اطلاع رسانی رسمی به صادرکننده مبنی بر عدم ثبت چک در سامانه و مطالبه وجه آن یا درخواست ثبت چک است. این اقدام نه تنها حسن نیت دارنده را به اثبات می رساند، بلکه می تواند صادرکننده را وادار به پرداخت وجه کند. اظهارنامه به عنوان یک دلیل مکتوب در پرونده حقوقی، در آینده قابل استناد خواهد بود. می توانید از یک نمونه متن اظهارنامه ساده و کاربردی استفاده کنید که در آن به شماره چک، مبلغ، تاریخ و عدم ثبت آن در سامانه صیاد اشاره شده باشد.
نمونه متن اظهارنامه
بسمه تعالی
اظهارنامه
مخاطب: [نام و نام خانوادگی صادرکننده] – [شماره ملی صادرکننده] – [نشانی صادرکننده]
اظهارکننده: [نام و نام خانوادگی دارنده چک] – [شماره ملی دارنده چک] – [نشانی دارنده چک]
موضوع: مطالبه وجه یک فقره چک صیادی ثبت نشده
شرح:
احتراماً به موجب این اظهارنامه به آگاهی می رساند، یک فقره چک صیادی به شماره [شماره سریال چک]، مورخ [تاریخ سررسید چک]، به مبلغ [مبلغ چک] ریال، عهده بانک [نام بانک]، شعبه [نام شعبه]، از سوی جنابعالی/مجموعه تحت مدیریت جنابعالی در وجه اظهارکننده صادر و تحویل شده است.
با مراجعه به بانک محال علیه، به دلیل عدم ثبت مشخصات این چک در سامانه صیاد توسط صادرکننده، امکان وصول وجه و همچنین دریافت گواهی عدم پرداخت میسر نگردید و «اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد» توسط بانک صادر شده است.
با عنایت به مراتب فوق و با توجه به اینکه چک مذکور، به دلیل عدم ثبت در سامانه صیاد، از مزایای قانونی چک های صیادی محروم و صرفاً به عنوان یک سند عادی تلقی می شود، بدین وسیله مطالبه وجه مبلغ [مبلغ چک] ریال از جنابعالی/آن مجموعه مورد تقاضا است.
مستدعی است ظرف مهلت قانونی [معمولاً ۵ تا ۱۰ روز] نسبت به پرداخت مبلغ فوق اقدام نمایید، در غیر این صورت، ناگزیر به طرح دعوای حقوقی در مراجع ذی صلاح خواهم بود که کلیه خسارات دادرسی و تأخیر تأدیه نیز بر عهده جنابعالی/آن مجموعه خواهد بود.با احترام
[امضای اظهارکننده]
گام ۳: ثبت نام در سامانه ثنا و احراز هویت
برای پیگیری تمامی پرونده های قضایی در ایران، ثبت نام در سامانه ثنا (سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی) الزامی است. اگر قبلاً در این سامانه ثبت نام نکرده اید، باید با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا از طریق سامانه ثنا به صورت آنلاین (و سپس احراز هویت حضوری)، نسبت به ثبت نام و دریافت کد کاربری و رمز عبور اقدام کنید. تمامی ابلاغیه ها و مراحل پرونده به صورت الکترونیکی از طریق این سامانه اطلاع رسانی می شود.
گام ۴: تهیه و تنظیم دادخواست مطالبه وجه چک ثبت نشده
این گام، هسته اصلی شکایت حقوقی است. دادخواست باید با دقت و جامعیت کامل تنظیم شود. در این دادخواست، باید مشخصات دقیق خواهان (دارنده چک) و خوانده (صادرکننده چک) به همراه نشانی و شماره ملی آن ها ذکر شود. بخش «خواسته» باید به وضوح مطالبه وجه چک، خسارت تأخیر تأدیه (از تاریخ سررسید یا تاریخ مراجعه به بانک) و خسارات دادرسی را شامل شود.
اهمیت ویژه ای به درخواست «تامین خواسته» با تودیع «خسارت احتمالی» داده شود. تامین خواسته، به دادگاه اجازه می دهد تا قبل از صدور حکم نهایی، اموال صادرکننده را به میزان مبلغ چک توقیف کند تا از نقل و انتقال آن ها توسط خوانده جلوگیری شود. این درخواست می تواند تضمینی برای اجرای حکم نهایی باشد. دلیل ارائه این درخواست، جلوگیری از تضییع حقوق دارنده در طول مدت رسیدگی به پرونده است.
گام ۵: مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و ثبت دادخواست
پس از تنظیم کامل دادخواست و آماده سازی تمامی مدارک، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست را ثبت کنید. در این مرحله، هزینه های مربوط به ثبت دادخواست و هزینه دادرسی نیز بر اساس مبلغ خواسته محاسبه و پرداخت می شود.
صلاحیت مراجع قضایی:
- اگر مبلغ خواسته (وجه چک) تا ۲۰ میلیون تومان باشد، پرونده به شورای حل اختلاف ارجاع داده می شود.
- اگر مبلغ خواسته بالای ۲۰ میلیون تومان باشد، رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی خواهد بود.
گام ۶: پیگیری پرونده و حضور در جلسات رسیدگی (در صورت نیاز)
پس از ثبت دادخواست، پرونده به شعبه مربوطه ارجاع داده می شود و طرفین برای شرکت در جلسات رسیدگی (در صورت لزوم) دعوت خواهند شد. پیگیری مداوم پرونده از طریق سامانه ثنا و حضور فعال در جلسات، از اهمیت بالایی برخوردار است. در جلسات رسیدگی، خواهان فرصت دارد تا دلایل و مستندات خود را ارائه داده و خوانده نیز از خود دفاع کند. گاهی ممکن است دادگاه نیاز به کارشناسی خط و امضا یا سایر تحقیقات داشته باشد.
گام ۷: اجرای حکم دادگاه
پس از اتمام مراحل رسیدگی و در صورت صدور حکم قطعی به نفع دارنده چک، وارد مرحله اجرای حکم می شوید. این مرحله نیز از طریق واحد اجرای احکام دادگستری پیگیری می شود. در صورت عدم پرداخت وجه توسط محکوم علیه، دارنده می تواند درخواست توقیف اموال و در نهایت فروش آن ها را برای استیفای طلب خود مطرح کند.
شرایط و مدارک لازم برای طرح دعوای مطالبه وجه چک ثبت نشده
همانند هر دعوای حقوقی دیگری، طرح شکایت برای مطالبه وجه چک ثبت نشده نیز مستلزم فراهم آوردن شرایط و ارائه مدارک مشخصی است. نقص در مدارک می تواند روند رسیدگی را طولانی تر کرده یا حتی منجر به رد دعوا شود.
شرایط لازم
قبل از جمع آوری مدارک، لازم است اطمینان حاصل شود که شرایط اولیه برای طرح دعوا وجود دارد:
- برگ چک صیادی: وجود اصل برگ چک صیادی که در سامانه ثبت نشده، اساسی ترین شرط است.
- عدم ثبت در سامانه صیاد: باید اطمینان حاصل شود که مشخصات چک توسط صادرکننده در سامانه صیاد ثبت نشده است. این عدم ثبت، مبنای اصلی تفاوت این دعوا با دعاوی مربوط به چک های برگشتی ثبت شده است.
- وجود رابطه حقوقی: هرچند چک به خودی خود دال بر بدهی است، اما در صورت لزوم (مثلاً در دفاعیات خوانده)، دارنده باید بتواند منشاء صدور چک را (مانند قرارداد، فاکتور، یا توافق شفاهی) اثبات کند.
- گذشت موعد: تاریخ سررسید چک باید فرا رسیده باشد.
مدارک لازم
مدارکی که برای ثبت دادخواست مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده مورد نیاز است، شامل موارد زیر می شود:
- مدارک هویتی خواهان: شامل اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه دارنده چک.
- اصل برگ چک صیادی ثبت نشده: ارائه اصل چک به دادگاه برای بررسی و مطابقت با مشخصات پرونده الزامی است.
- «اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد»: این اعلامیه که از بانک محال علیه دریافت شده، به عنوان مهم ترین دلیل برای اثبات عدم ثبت چک در سامانه و متعاقباً خروج آن از شمول قانون صدور چک است.
- تصویر (رونوشت برابر با اصل) قرارداد یا سندی که منشاء صدور چک بوده: در صورتی که چک بابت یک معامله، قرارداد یا دین مشخصی صادر شده است، ارائه کپی برابر با اصل آن قرارداد یا سند می تواند به تقویت دلایل خواهان کمک کند.
- کپی (رونوشت برابر با اصل) اظهارنامه ارسالی به صادرکننده: در صورتی که پیش از طرح دعوا، اظهارنامه به صادرکننده ارسال شده باشد، ارائه رونوشت آن، نشان دهنده حسن نیت و تلاش خواهان برای حل و فصل مسالمت آمیز موضوع است.
- رسید ثبت نام در سامانه ثنا: برای پیگیری ابلاغیه ها و مراحل پرونده، داشتن حساب کاربری در سامانه ثنا ضروری است.
- فیش واریز خسارت احتمالی: در صورتی که خواهان درخواست تأمین خواسته را مطرح کرده باشد، باید مبلغ خسارت احتمالی تعیین شده توسط دادگاه را به صندوق دادگستری واریز کرده و فیش آن را ارائه دهد. این مبلغ برای جبران خسارات احتمالی خوانده در صورت بی حقی خواهان (که نادر است) در نظر گرفته می شود.
جمع آوری دقیق و کامل این مدارک، گامی حیاتی در فرآیند شکایت است که می تواند به تسریع رسیدگی و افزایش احتمال موفقیت دعوا کمک شایانی کند.
هزینه های شکایت از چک ثبت نشده
همانند هر اقدام حقوقی دیگری، طرح دعوای مطالبه وجه چک ثبت نشده نیز با هزینه هایی همراه است که دارنده چک باید از آن ها مطلع باشد. این هزینه ها شامل موارد مختلفی می شود که در ادامه به تفصیل توضیح داده خواهند شد.
- هزینه ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی:
اولین هزینه، مربوط به ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است. این دفاتر مسئول ثبت اولیه تمامی دعاوی و ارسال آن ها به مراجع قضایی هستند و تعرفه مشخصی برای خدمات خود دارند. این هزینه شامل خدمات اسکن مدارک، ثبت اطلاعات و ارسال الکترونیکی دادخواست می شود.
- هزینه دادرسی:
هزینه دادرسی، اصلی ترین بخش از هزینه های شکایت حقوقی است و مستقیماً بر اساس مبلغ خواسته (میزان وجه چک) محاسبه می شود. این هزینه بر اساس تعرفه های مصوب قوه قضاییه تعیین می گردد:
- برای مبالغ خواسته تا ۲۰ میلیون تومان، هزینه دادرسی معادل ۲.۵ درصد از مبلغ خواسته است.
- برای مبالغ خواسته بالاتر از ۲۰ میلیون تومان، هزینه دادرسی معادل ۳.۵ درصد از مبلغ مازاد بر ۲۰ میلیون تومان به علاوه ۲.۵ درصد ۲۰ میلیون تومان اول خواهد بود (در عمل این نرخ کلی ۳.۵ درصد برای کل مبلغ بالاتر از ۲۰ میلیون تومان در نظر گرفته می شود).
این مبلغ باید در زمان ثبت دادخواست پرداخت شود.
- هزینه های احتمالی وکیل (در صورت استفاده از وکیل):
در صورتی که دارنده چک تصمیم به استفاده از خدمات وکیل متخصص بگیرد، باید حق الوکاله وکیل را نیز پرداخت کند. حق الوکاله وکلای دادگستری بر اساس تعرفه های مصوب یا توافق بین وکیل و موکل تعیین می شود و معمولاً بخش قابل توجهی از هزینه ها را تشکیل می دهد. استفاده از وکیل می تواند به دلیل تخصص و تجربه او، فرآیند رسیدگی را تسریع کرده و شانس موفقیت پرونده را افزایش دهد، اما هزینه های آن نیز باید در نظر گرفته شود.
- سایر هزینه های جانبی:
ممکن است در طول فرآیند رسیدگی به پرونده، هزینه های دیگری نیز به وجود آید که شامل موارد زیر است:
- کارشناسی خط و امضا: در صورتی که خوانده (صادرکننده) امضای خود را انکار کند، دادگاه ممکن است دستور کارشناسی خط و امضا را صادر کند که هزینه آن بر عهده خواهان خواهد بود.
- استعلامات: در برخی موارد، برای کشف اموال یا سایر اطلاعات، نیاز به استعلام از مراجع مختلف (مانند اداره ثبت اسناد و املاک، اداره راهور و…) است که هر کدام هزینه های مربوط به خود را دارند.
- هزینه تودیع خسارت احتمالی: در صورت درخواست تامین خواسته، مبلغی به عنوان خسارت احتمالی به صندوق دادگستری واریز می شود که باید توسط خواهان پرداخت گردد.
برآورد دقیق این هزینه ها پیش از اقدام به شکایت، به دارنده چک کمک می کند تا با آمادگی مالی بیشتری وارد فرآیند حقوقی شود و از غافلگیری های احتمالی جلوگیری کند.
نمونه کامل دادخواست مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده (با جزئیات دقیق)
تنظیم یک دادخواست دقیق و کامل، از ارکان اصلی موفقیت در پیگیری حقوقی چک صیادی ثبت نشده است. این دادخواست باید تمامی اطلاعات لازم، خواسته ها و دلایل و مستندات را به روشنی بیان کند تا مرجع قضایی بتواند به درستی به آن رسیدگی کند. در ادامه، یک نمونه دادخواست جامع ارائه می شود که می تواند به عنوان الگو مورد استفاده قرار گیرد.
به نام خداوند دادگر
دادخواست
مشخصات خواهان:
- نام: [نام دارنده چک]
- نام خانوادگی: [نام خانوادگی دارنده چک]
- نام پدر: [نام پدر دارنده چک]
- شماره ملی: [شماره ملی دارنده چک]
- نشانی: [نشانی کامل پستی دارنده چک]
- کد پستی: [کد پستی دارنده چک]
- تلفن: [شماره تماس دارنده چک]
- شغل: [شغل دارنده چک]
مشخصات خوانده:
- نام: [نام صادرکننده چک]
- نام خانوادگی: [نام خانوادگی صادرکننده چک]
- نام پدر: [نام پدر صادرکننده چک]
- شماره ملی: [شماره ملی صادرکننده چک]
- نشانی: [نشانی کامل پستی صادرکننده چک]
- کد پستی: [کد پستی صادرکننده چک]
- تلفن: [شماره تماس صادرکننده چک]
- شغل: [شغل صادرکننده چک]
وکیل یا نماینده قانونی (در صورت وجود):
- نام: [نام وکیل]
- نام خانوادگی: [نام خانوادگی وکیل]
- شماره پروانه: [شماره پروانه وکالت]
- نشانی: [نشانی دفتر وکیل]
خواسته:
- بدواً صدور قرار تأمین خواسته به استناد بند (د) ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی و مواد ۱۰۹ و ۱۱۰ همان قانون، با تودیع خسارت احتمالی و صدور دستور اجرای فوری آن، جهت توقیف اموال خوانده به میزان مبلغ خواسته.
- مطالبه و محکومیت خوانده به پرداخت اصل وجه یک فقره چک صیادی ثبت نشده به شماره [شماره سریال چک]، مورخ [تاریخ سررسید چک]، عهده بانک [نام بانک]، شعبه [نام شعبه]، به مبلغ [مبلغ چک به عدد] ریال معادل [مبلغ چک به حروف] تومان.
- مطالبه و محکومیت خوانده به پرداخت خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید چک مورخ [تاریخ سررسید چک] (یا تاریخ مراجعه به بانک مورخ [تاریخ مراجعه به بانک]) تا زمان اجرای کامل حکم، بر اساس شاخص تورم اعلامی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
- مطالبه و محکومیت خوانده به پرداخت کلیه خسارات دادرسی شامل هزینه ثبت دادخواست، هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل (در صورت استفاده) و سایر هزینه های قانونی.
دلایل و مستندات:
- رونوشت مصدق (برابر با اصل) شناسنامه و کارت ملی خواهان.
- اصل برگ چک صیادی به شماره [شماره سریال چک].
- اعلامیه عدم ثبت چک در سامانه صیاد از بانک [نام بانک] مورخ [تاریخ دریافت اعلامیه].
- رونوشت مصدق (برابر با اصل) اظهارنامه شماره [شماره اظهارنامه] مورخ [تاریخ ارسال اظهارنامه] (در صورت ارسال).
- کپی قرارداد عادی مورخ [تاریخ قرارداد] فی مابین خواهان و خوانده (در صورت وجود و منشاء صدور چک).
- سایر مستندات و مدارک (در صورت لزوم).
شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهرستان محل اقامت خوانده یا محل صدور چک یا محل وقوع عقد] (یا ریاست محترم شورای حل اختلاف [نام محل] برای مبالغ کمتر از ۲۰ میلیون تومان)
با سلام و عرض ادب و احترام،
احتراماً به استحضار عالی می رساند، اینجانب خواهان، به موجب یک فقره چک صیادی به شماره [شماره سریال چک]، مورخ [تاریخ سررسید چک]، به مبلغ [مبلغ چک به عدد] ریال (معادل [مبلغ چک به حروف] تومان)، عهده بانک [نام بانک]، شعبه [نام شعبه]، که توسط خوانده محترم آقای/خانم [نام خوانده] در وجه اینجانب صادر و تحویل گردیده، از ایشان طلبکار می باشم.
متاسفانه، با وجود اینکه چک مذکور به عنوان یک چک صیادی صادر شده است، خوانده محترم مشخصات آن را در سامانه صیاد ثبت ننموده و با وجود پیگیری های مکرر و حتی ارسال اظهارنامه شماره [شماره اظهارنامه] مورخ [تاریخ ارسال اظهارنامه] (در صورت ارسال)، همچنان از ایفای این تعهد قانونی و پرداخت وجه چک استنکاف می ورزد. این عدم ثبت در سامانه صیاد، مطابق تبصره ۱ ماده ۲۱ مکرر قانون اصلاحی چک، باعث خروج چک از شمول قانون صدور چک و از دست دادن اعتبار سند تجاری آن گردیده است.
با توجه به عدم ثبت چک در سامانه صیاد، بانک محال علیه نیز در تاریخ [تاریخ مراجعه به بانک] از پرداخت وجه چک و صدور گواهی عدم پرداخت خودداری نموده و «اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد» را صادر کرده است که رونوشت مصدق آن به پیوست تقدیم می گردد. این اعلامیه به وضوح وضعیت قانونی چک را روشن می سازد.
فلذا، با عنایت به مراتب فوق و اینکه چک یادشده به عنوان یک سند عادی دال بر طلب اینجانب از خوانده محترم می باشد، و با هدف حفظ حقوق تضییع شده خود، بدین وسیله تقاضای رسیدگی و صدور حکم شایسته مبنی بر خواسته های مطروحه در ستون «خواسته» شامل بدواً صدور قرار تأمین خواسته جهت توقیف اموال خوانده، مطالبه اصل وجه چک، خسارت تأخیر تأدیه و خسارات دادرسی را از محضر دادگاه/شورای محترم استدعا دارم.
توضیحات تکمیلی و دفاعیات بیشتر، در صورت لزوم، در قالب لایحه به محضر دادگاه محترم تقدیم خواهد شد.
با تجدید احترام
امضای خواهان/وکیل: [امضا]
تاریخ: [تاریخ تنظیم دادخواست]
نکات حقوقی مهم و ترفندهای کاربردی در پرونده چک ثبت نشده
در کنار آگاهی از مراحل قانونی، دانستن نکات و ظرایف حقوقی می تواند تأثیر بسزایی در پیشبرد موفقیت آمیز پرونده مطالبه وجه چک ثبت نشده داشته باشد. این ترفندها، برگرفته از تجربیات عملی و رویه قضایی، به دارنده کمک می کنند تا با دیدی بازتر و هوشمندانه تر عمل کند.
۱. اهمیت استعلام وضعیت چک در سامانه صیاد پیش از دریافت
یکی از مهم ترین اقدامات پیشگیرانه که هر فردی باید قبل از دریافت چک صیادی انجام دهد، استعلام وضعیت ثبت آن در سامانه صیاد است. این کار از طریق برنامک های موبایلی معتبر بانک مرکزی (مانند آپ، ۷۲۴، ایوا و…) یا اینترنت بانک و موبایل بانک بانک ها امکان پذیر است. با استعلام و اطمینان از ثبت صحیح مشخصات چک و تطابق آن ها با اطلاعات معامله، می توان از بسیاری از مشکلات آتی جلوگیری کرد. فراموش نکنید که پس از استعلام، تأیید دریافت چک در سامانه نیز حائز اهمیت است.
۲. نقش «دارنده با حسن نیت» و تعریف آن در رویه قضایی
در برخی موارد، ممکن است خوانده (صادرکننده) ادعاهایی مبنی بر سوءنیت دارنده مطرح کند. اگرچه «دارنده با حسن نیت» به صورت صریح در قانون ایران تعریف نشده است، اما در رویه قضایی و دکترین حقوقی، به کسی اطلاق می شود که هنگام دریافت سند، از معایب و مشکلات مربوط به آن آگاه نبوده و با نیت پاک آن را پذیرفته باشد. در پرونده چک های ثبت نشده، معمولاً دادگاه ها فرض را بر حسن نیت دارنده می گذارند، مگر اینکه خلاف آن به اثبات برسد. لذا، حفظ مستندات و شواهد نشان دهنده حسن نیت شما (مانند قرارداد یا اظهارنامه) مهم است.
۳. تفاوت ماهیتی این دعوا با دعاوی حقوقی مربوط به چک های برگشتی صیادی ثبت شده
تأکید بر این نکته ضروری است که دعوای مطالبه وجه چک ثبت نشده، از نظر ماهیتی با دعوای مربوط به چک های برگشتی صیادی ثبت شده، متفاوت است. در مورد چک های ثبت شده، دارنده از مزایای قانونی قانون صدور چک، به ویژه ماده ۲۳ (صدور اجرائیه مستقیم) بهره مند است و نیازی به طرح دعوای حقوقی طولانی مدت نیست. اما در پرونده چک های ثبت نشده، عملاً با یک سند عادی مواجه هستیم که مستلزم طی کردن مراحل کامل دادرسی حقوقی است و سرعت و سهولت کمتری دارد. درک این تفاوت به دارنده کمک می کند تا انتظارات واقع بینانه از روند پرونده داشته باشد.
۴. امکان توافق با صادرکننده برای ثبت چک (در صورت امکان و تمایل)
گاهی اوقات، صادرکننده ممکن است به دلیل ناآگاهی یا فراموشی، چک را ثبت نکرده باشد. در چنین مواردی، قبل از ورود به فرآیند پیچیده قضایی، می توان با صادرکننده مذاکره کرد و از او خواست تا نسبت به ثبت چک در سامانه صیاد اقدام کند. در صورت ثبت موفقیت آمیز، چک اعتبار تجاری خود را بازیافته و می توان آن را از طریق بانک وصول کرد. این راهکار، می تواند سریع ترین و کم هزینه ترین راه حل باشد و همیشه باید به عنوان اولین گزینه مدنظر قرار گیرد.
۵. استفاده از وکیل متخصص: مزایا و نقش وکیل در تسریع و موفقیت پرونده
پرونده های مربوط به چک، به ویژه چک های ثبت نشده که پیچیدگی های حقوقی خاص خود را دارند، نیازمند دانش و تجربه حقوقی هستند. استفاده از خدمات یک وکیل متخصص در امور چک و اسناد تجاری، می تواند مزایای متعددی داشته باشد:
- تسریع در روند پرونده: وکیل با آگاهی از رویه های قضایی و ارائه مستندات صحیح، می تواند به تسریع روند رسیدگی کمک کند.
- افزایش شانس موفقیت: تخصص وکیل در تنظیم دقیق دادخواست، ارائه لوایح دفاعیه قوی و حضور مؤثر در جلسات دادگاه، شانس موفقیت پرونده را به طور قابل توجهی افزایش می دهد.
- کاهش استرس و اتلاف وقت: پیگیری پرونده های حقوقی می تواند زمان بر و طاقت فرسا باشد. وکیل این بار را از دوش دارنده برمی دارد و اجازه می دهد تا او بر فعالیت های اصلی خود تمرکز کند.
- مشاوره تخصصی: وکیل می تواند در تمامی مراحل، از جمع آوری مدارک گرفته تا اجرای حکم، مشاوره های لازم را ارائه دهد.
در نهایت، آگاهی از این نکات و بکارگیری آن ها، می تواند مسیر مطالبه وجه چک ثبت نشده را هموارتر کرده و به دارنده کمک کند تا به بهترین نتیجه ممکن دست یابد.
قوانین و مقررات مرتبط (با ارجاع دقیق)
برای پیگیری حقوقی چک صیادی ثبت نشده، آشنایی با قوانین و مقررات مربوطه ضروری است. این قوانین، چارچوب حقوقی لازم برای طرح دعوا و استیفای حقوق دارنده را فراهم می آورند.
۱. قانون صدور چک (اصلاحی ۱۳۹۷ و ۱۴۰۰):
- ماده ۲۱ مکرر: این ماده به ایجاد سامانه صیاد و الزامات ثبت چک در آن اشاره دارد.
- تبصره ۱ ماده ۲۱ مکرر (اصلاحی ۱۴۰۰/۱/۲۹): این تبصره از اهمیت بالایی برخوردار است. به صراحت بیان می کند که تسویه چک هایی که از دسته چک های پس از پایان اسفندماه ۱۳۹۹ صادر می شوند، صرفاً در سامانه چکاوک و بر اساس استعلام از سامانه صیاد انجام می شود. مهم تر اینکه، تاکید دارد «در صورتی که مالکیت آن ها در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، مشمول این قانون نبوده و بانک ها مکلفند از پرداخت وجه آن ها خودداری نمایند.» همچنین، صدور و پشت نویسی چک در وجه حامل را ممنوع کرده و ثبت انتقال چک در سامانه صیاد را جایگزین پشت نویسی می داند. عبارت «صدور و پشت نویسی چک بدون درج در سامانه صیاد فاقد اعتبار است» نیز باید در متن برگه های دسته چک درج شود.
- ماده ۲۳ (اصلاحی ۱۳۹۷): این ماده به دارنده چک اجازه می دهد با ارائه گواهینامه عدم پرداخت، از دادگاه صالح درخواست صدور اجرائیه مستقیم را کند. اما، همانطور که اشاره شد، چک های ثبت نشده از شمول این ماده خارج هستند و دارنده نمی تواند از این مزیت برخوردار شود.
۲. قانون تجارت:
- مواد ۳۱۰ و ۳۱۱: این مواد به تعریف کلی چک می پردازند. ماده ۳۱۰ چک را «نوشته ای» می داند که به موجب آن صادرکننده وجوهی را که نزد محال علیه دارد کلاً یا بعضاً مسترد یا به دیگری واگذار می کند. ماده ۳۱۱ نیز قید محل و تاریخ صدور و امضای صادرکننده را ضروری می داند. این مواد، اهمیت چک را به عنوان یک سند نشان می دهند، هرچند قانون جدید، اعتبار تجاری آن را منوط به ثبت در سامانه صیاد کرده است.
۳. قانون آیین دادرسی مدنی:
- ماده ۱۰۸ (تأمین خواسته): این ماده به خواهان (دارنده چک) اجازه می دهد برای جلوگیری از تضییع حقوق خود، قبل از صدور حکم نهایی، درخواست تأمین خواسته را از دادگاه کند. در مورد چک ثبت نشده، درخواست تأمین خواسته مستلزم تودیع «خسارت احتمالی» است.
- ماده ۵۲۲ (خسارت تأخیر تأدیه): این ماده به مطالبه خسارت تأخیر تأدیه در دعاوی مالی می پردازد. دارنده چک ثبت نشده می تواند بر اساس این ماده، مطالبه خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید یا تاریخ مطالبه وجه از بانک را درخواست کند.
۴. بخشنامه شماره ۱۱۷۵۳۳ مورخ ۱۴۰۱/۵/۱۱ بانک مرکزی:
- این بخشنامه یک راهکار مهم برای دارندگان چک های ثبت نشده فراهم آورد. بر اساس آن، ذی نفعان چک می توانند از شعب بانک ها «اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد» را درخواست کنند. این اعلامیه به عنوان یک دلیل مکتوب برای اثبات عدم ثبت چک در سامانه، در فرآیند حقوقی قابل استناد است.
۵. نظریه مشورتی شماره ۷/۱۴۰۰/۱۴۷۸ مورخ ۱۴۰۱/۰۳/۲۵ اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
- این نظریه مشورتی بر این موضوع تأکید دارد که در فرض عدم ثبت چک در سامانه صیاد در زمان صدور، دارنده نمی تواند دعوای الزام صادرکننده به ثبت چک را اقامه کند؛ زیرا چک یادشده از شمول قانون صدور چک خارج است و دارنده با پذیرش آن، عملاً خود را از مزایای قانونی محروم کرده است. این نظریه به خوبی وضعیت حقوقی چک ثبت نشده را روشن می سازد.
آگاهی از این قوانین و مقررات، نه تنها به دارنده چک دیدگاه روشنی از وضعیت حقوقی خود می دهد، بلکه در تنظیم دادخواست و پیگیری پرونده در مراجع قضایی نیز بسیار راهگشا خواهد بود.
جمع بندی و توصیه های نهایی
در دنیای امروز معاملات مالی و اعتباری، چک صیادی به عنوان ابزاری مهم و پرکاربرد، نقش حیاتی ایفا می کند. با این حال، قوانین جدیدی که برای ساماندهی و افزایش شفافیت در این حوزه وضع شده اند، پیچیدگی هایی را نیز به همراه دارند که یکی از آن ها، چالش «چک ثبت نشده» است. همانطور که در این مقاله به تفصیل بررسی شد، عدم ثبت چک صیادی در سامانه صیاد، آن را از اعتبار یک سند تجاری ساقط کرده و به یک سند عادی تبدیل می کند که پیامدهای حقوقی و مالی متعددی برای هر دو طرف معامله دارد.
برای دارندگان چک های صیادی که در دام این مشکل افتاده اند، آگاهی از مسیرهای قانونی و اقدامات صحیح، کلید احقاق حقوقشان است. دریافت «اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد» از بانک، ارسال اظهارنامه به صادرکننده، و سپس تنظیم و ثبت دقیق دادخواست مطالبه وجه در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، مراحل اساسی این فرآیند حقوقی را تشکیل می دهند. این مسیر، هرچند ممکن است طولانی تر و پرهزینه تر از پیگیری چک های ثبت شده باشد، اما تنها راه قانونی برای وصول مطالبات است.
توصیه های نهایی:
- احتیاط در معاملات چک: تاکید می شود که قبل از دریافت هرگونه چک صیادی، حتماً از طریق سامانه صیاد یا برنامک های موبایلی معتبر، از ثبت صحیح و کامل مشخصات چک در سامانه اطمینان حاصل کنید و سپس دریافت آن را تأیید نمایید. پیشگیری همیشه کم هزینه تر و ساده تر از درمان است.
- اقدامات لازم: در صورت مواجهه با چک ثبت نشده، فوراً نسبت به دریافت «اعلامیه عدم ثبت» از بانک اقدام کرده و در صورت صلاحدید، اظهارنامه ای به صادرکننده ارسال کنید تا تمامی مستندات لازم برای طرح دعوا را فراهم آورید.
- مشاوره حقوقی تخصصی: پیچیدگی های قوانین چک و رویه های قضایی، لزوم بهره گیری از مشاوره وکلای متخصص را بیش از پیش نمایان می سازد. یک وکیل مجرب می تواند شما را در تمامی مراحل، از تنظیم دادخواست تا اجرای حکم، راهنمایی کرده و شانس موفقیت پرونده را به طور قابل توجهی افزایش دهد.
در پایان، هدف از این مقاله ارائه یک نقشه راه روشن برای عبور از این چالش حقوقی بود. امید است با مطالعه دقیق و به کارگیری توصیه های ارائه شده، بتوانید به بهترین شکل ممکن از حقوق خود دفاع کرده و مطالبات خود را وصول نمایید.
سوالات متداول
آیا می توان صادرکننده چک ثبت نشده را از طریق دادگاه کیفری پیگیری کرد؟
خیر، بر اساس تبصره ۱ ماده ۲۱ مکرر قانون اصلاحی چک، چک هایی که در سامانه صیاد ثبت نشده اند، از شمول قانون صدور چک خارج هستند و لذا امکان طرح شکایت کیفری علیه صادرکننده آن ها وجود ندارد. پیگیری صرفاً از طریق مراجع حقوقی امکان پذیر است.
آیا بانک می تواند چک ثبت نشده را برگشت بزند و گواهی عدم پرداخت صادر کند؟
خیر، بانک ها طبق قانون و بخشنامه بانک مرکزی، از پرداخت وجه چک ثبت نشده و همچنین صدور گواهی عدم پرداخت برای آن ها خودداری می کنند. اما ذی نفع می تواند «اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد» را از بانک دریافت کند.
چگونه می توان از دریافت چک صیادی ثبت نشده پیشگیری کرد؟
بهترین راه پیشگیری، استعلام دقیق وضعیت چک از سامانه صیاد یا برنامک های موبایلی بانکی معتبر (مانند آپ، ۷۲۴ و…) قبل از دریافت چک و تأیید ثبت آن در سامانه است. هرگز چکی را بدون اطمینان از ثبت کامل اطلاعات آن در سامانه صیاد، قبول نکنید.
مدت زمان رسیدگی به پرونده مطالبه وجه چک ثبت نشده چقدر است؟
مدت زمان رسیدگی به پرونده های حقوقی متغیر است و به عوامل مختلفی از جمله حجم کاری دادگاه، پیچیدگی پرونده، نیاز به کارشناسی و دفاعیات خوانده بستگی دارد. به طور کلی، فرآیند رسیدگی به چک های ثبت نشده به دلیل ماهیت سند عادی و لزوم طی مراحل دادرسی کامل، طولانی تر از چک های صیادی ثبت شده و برگشتی است.
اگر صادرکننده اموالی نداشته باشد، چه باید کرد؟
در صورتی که صادرکننده اموالی برای توقیف نداشته باشد و حکم به نفع دارنده صادر شود، دارنده می تواند با استناد به قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، درخواست اعمال ماده ۳ (جلب محکوم علیه) را به دادگاه ارائه دهد. البته این امر مستلزم رعایت شرایط قانونی خاص خود است.