دیافراگم در عکاسی (Aperture): راهنمایی کامل برای مبتدیان با مثال کاربردی
دیافراگم در عکاسی چیست؟ چگونه کار می کند؟ و چگونه می توانید همچون یک عکاس حرفه ای از آن برای عکسبرداری استفاده کنید؟ دیافراگم یکی از تنظیمات ضروری دوربین است و جایی است که جادو در عکاسی رخ می دهد. پس در این مقاله شما را با تمام جزئیات دیافراگم دوربین کانن آشنا می کنیم، از جمله:
- دیافراگم در عکاسی در حقیقت چیست (با اصطلاحات ساده و قابل فهم)
- چگونه می توانید از دیافراگم برای ثبت تصاویر هنری استفاده کنید
- چگونه از دیافراگم در عکاسی منظره، عکاسی پرتره و سایر موارد استفاده کنید
- بسیاری از نکات و ترفندهای دیگر
دیافراگم (APERTURE) در عکاسی
اگر بتوانید بر دیافراگم مسلط شوید، می توانید تا حد زیادی کنترل خلاقانه بر عکاسی خود داشته باشید. آماده اید که تجربه ی عکسبرداری تان را وارد مرحله ی جدیدی کنید؟ پس بیایید این موضوع را بررسی کنیم. اول از همه با مهم ترین سوال شروع می کنیم.
دیافراگم در عکاسی چیست؟
دیافراگم دریچه ای درون لنز دوربین است. یک دریچه ی بزرگ تر باعث می شود که نور بیشتری به سنسور برخورد کند و عکس های شما روشن تر شوند. یک دریچه ی کوچک تر باعث می شود نور کمتری به سنسور برخورد کند و تصاویری که ثبت می کنید تاریک تر شوند.
با تنظیم تنظیمات دیافراگم در دوربین، می توانید اندازه ی دیافراگم را تغییر دهید (و روی روشنایی تصاویر تاثیر بگذارید). با تکنیک هایی که در دوره فتوشاپ در عکاسی یاد می گیرید، می توانید براحتی ادیت های لازم روی عکس های خود را انجام دهید.
دیافراگم و F-STOPS
دیافراگم بر اساس اف استاپ (f-stops) اندازه گیری می شود که آن را با نام ضریب اف (f-numbers) نیز می شناسند.
همچون این موارد: f/2.8, f/4, f/5.6, f/8, f/22 و… .
هر چه عدد f کوچکتر باشد، دریچه ی دیافراگم بزرگتر است:
اکنون هر توقف کامل، معادل با نصف شدن اندازه ی دیافراگم است. پس زمانی که از f/2.8 به f/4 می روید، دیافراگم را به نصف کاهش می دهید. و زمانی که از f/4 به f/5.6 می روید، دوباره دیافراگم را به نصف کاهش می دهید.
(البته برای دو برابر کردن اندازه ی دیافراگم، باید در جهت معکوس حرکت کنید: از f/5.6 به f/4 و از f/4 به f/2.8).
بنابراین دیافراگم f/2.8 خیلی بزرگ تر از f/22 است. و f/11 بسیار کوچک تر از f/4 است.
آیا این مفهوم برای شما قابل درک است؟ در ابتدا ممکن است گیج کننده به نظر برسد خصوصا به این علت که اندازه ی بزرگ تر دیافراگم معادل با ضریب اف کوچک تر است و برعکس. اما بعد از کمی تمرین، این مفهوم برای شما راحت می شود.
دیافراگم در عکاسی چقدر اثربخش است؟
در این مرحله از این مقاله، باید بدانید که دیافراگم چیست: یک دریچه ی لنز که به بسته به تنظیمات دوربین شما، کم و زیاد می شود (برای مثال بسته به مقدار اف استاپ).
اما دیافراگم در حقیقت چه کاری انجام می دهد؟ و چه تاثیری روی عکس های شما می گذارد؟
اثرات اصلی دیافراگم
در دو بخش بعدی، درباره ی اثرات اصلی دیافراگم صحبت می کنیم که شامل این دو موردند:
۱_ نوردهی یا اکسپوژر (Exposure)
۲_ عمق میدان (Depth of field)
دیافراگم و اکسپوژر
همانطور که ممکن است بدانید، اکسپوژر به روشنایی عکس اشاره دارد. به طور کلی هدف، تهیه ی عکسی است که نه خیلی تیره است و نه خیلی روشن. در عوض عکسی را می خواهید که کاملا درست و دارای جزئیات زیادی باشد.
پس دیافراگم از کجا وارد عمل می شود؟
دیافراگم یکی از سه متغیر اصلی ای است که بر اکسپوژر تاثیر می گذارد. دو متغیر دیگر، سرعت شاتر یا زمان نوردهی (Shutter speed) و ایزو (ISO) هستند.
به یاد دارید که در قسمت بالا چه گفتیم؟ با عریض کردن دیافراگم، به نور بیشتری اجازه ی ورود می دهید که این کار تصویرتان را روشن تر می کند. و با محدود و باریک کردن دیافراگم، به نور کمتری اجازه ی ورود می دهید که این کار تصویرتان را تاریک تر می کند.
پس اگر در حال عکسبرداری از یک غروب زیبا هستید و عکس هایتان بیش از حد روشن می شوند، می توانید با باریک کردین دیافراگم، تصاویر را تاریک کنید (در واقع استفاده از دیافراگم باریک شده، ایده ی خوبی هنگام عکاسی از غروب آفتاب است!)
روشن کردن تصویر با دیافگرام
اگر از یک جنگل عکسبرداری می کنید و عکس های شما همچنان تاریک و سایه دار می شوند، همیشه می توانید دیافراگم را برای روشن کردن تصویر، عریض تر کنید (همانطور که ممکن است انتظار داشته باشید، این یک روش استاندارد عکاسی در نور کم است).
سرعت شاتر و ISO
البته دیافراگم تنها متغیری نیست که روی اکسپوژر تاثیر می گذارد. اگر می خواهید یک عکس را روشن کنید، می توانید سرعت شاتر را پایین بیاورید یا ISO را افزایش دهید. و اگر می خواهید یک عکس را تاریک کنید، می توانید سرعت شاتر را افزایش دهید یا ISO را کاهش دهید. از نظر اکسپوژر، بزرگ تر کردن دیافراگم با یک توقف کامل دقیقا همان اثری را دارد که سرعت شاتر را با یک توقف کامل کاهش دهید یا ISO را با یک توقف کامل افزایش دهید.
پیامد اصلی این موضوع:
متغیرهای مختلف اکسپوژر می توانند همدیگر را لغو کنند. ISO خود را با یک توقف افزایش دهید، همچنین دیافراگم را با یک توقف کاهش دهید، در نهایت با یک اکسپوژر یکسان مواجه می شوید.
نکته این است که در حالی که دیافراگم، اکسپوژر را تعیین می کند، نمی توانید آن را جداگانه تصور کنید.
دیافراگم، سرعت شاتر و ISO با هم کار می کنند تا تصویری با نوردهی مناسب (یا ضعیف) را برای شما فراهم کنند.
دیافراگم در عکاسی و عمق میدان
دیافراگم همچنین روی عمق میدان عکس های شما نیز تاثیر می گذارد. این دقیقا به چه معناست؟ خب، عمق میدان (DOF) به مقداری از عکس که در فوکوس قرار می گیرد اشاره دارد. بنابراین عکسی با عمق میدان بزرگ، بیشترین میزان عکس در فوکوس را دارد. از طرف دیگر، عکسی با عمق میدان کوچک، تنها قسمت کوچکی در فوکوس دارد.
متوجه شدید؟ اگر هنوز برای فهمیدن در تلاش هستید، خجالت نکشید! این به لطف دیافراگم دوربین است که عمق میدان را کنترل می کند. اگر دوست دارید عکاسی را بصورت حرفه ای و اصولی یاد بگیرید اما زمان آزاد لازم برای شرکت در دوره های حضوری را ندارید، می توانید در دوره های آنلاین عکاسی پویا اندیش شرکت کنید.
تنظیم دیافراگم در عکاسی روی دوربین
خب حالا که تا به این جای کار رسیده اید، ممکن است از خود بپرسید:
چگونه می توانید دیافراگم دوربین خود را تغییر دهید؟ چه کارهایی باید انجام دهید؟
خوشبختانه تنظیم دیافراگم آسان است. تنها باید حالت عکسبرداری دوربین تان را روی Manual یا Aperture Priority تنظیم کنید. سپس قسمت مدرج دوربین را بچرخانید تا ضریب اف را تغییر دهید (قسمت مدرج به مدل دوربین تان بستگی دارد؛ اگر دقیقا نمی دانید که چه کاری باید انجام دهید، از دفترچه راهنمای دوربین برای پیدا کردن دکمه تنظیم دیافراگم دوربین استفاده کنید).
کدام دیافراگم بهتر است؟
زمانی که عکاسان برای اولین بار از دیافراگم در عکاسی مطلع می شوند، این سوال که کدام دیافراگم بهتر است را از خود می پرسند.
اما همانطور که از قسمت های بالای این مقاله یاد گرفتید، هیچ دیافراگمی نیست که بتوان آن را به عنوان بهترین نوع شناخت و بتوانید همیشه از آن استفاده کنید. گاهی اوقات یک میدان عمق بسیار عمیق می خواهید یا می خواهید یک عکس بسیار روشن را تیره کنید، در این شرایط باید از یک دیافراگم باریک استفاده کنید.
در سایر مواقع یک میدان عمق سطحی می خواهید یا می خواهید یک عکس خیلی تیره را روشن کنید، در این شرایط به استفاده از یک دیافراگم عریض نیاز دارید.دیافراگم هایی وجود دارند که به طور مداوم در ژانرهای خاصی استفاده می شوند. ما در قسمت زیر به طور خلاصه به برخی از آن اشاره کرده ایم، و با این مورد شروع می کنیم:
بهترین دیافراگم عکاسی منظره
عکاسان منظره تمایل دارند که از دیافراگم های کوچک همچون f/8، f/11 و f/16 استفاده کنند. چرا؟
هنگامی که درحال عکسبرداری از مناظر، دریا و آسمان هستید اغلب می خواهید که تمام عکس را واضح نگه دارید. به این ترتیب، بیننده می تواند هر جزئیات کوچکی که در مناظر باعظمت قرار دارند را تحسین کند. همچنین یک میدان عمق عمیق، باعث می شود تصاویر واقعی تر به نظر برسند به نحوی که بیننده احساس می کند که به طور فیزیکی در آن صحنه ها قرار دارد.
بهترین دیافراگم برای عکاسی پرتره
در عکاسی پرتره، بهتر است که سوژه را کاملا در فوکوس قرار دهید و پس زمینه نیز تار باشد. این گونه، سوژه ی اصلی برجسته تر نشان داده می شود و پس زمینه سبب پرت شدن حواس بیننده نمی شود. به عبارت دیگر برای اطمینان از این که عمق میدان کم است، از یک دیافراگم بزرگ استفاده کنید!
این ترفندی است که توسط عکاسان پرتره ی خانوادگی، عکاسان هدشات یا سر و شانه (headshot)، عکاسان فشن و… استفاده می شود.
بهترین دیافراگم برای عکاسی ماکرو
عکاسان ماکرو (کلوزآپ) از نظر دیافراگم با یکدیگر اختلاف نظر دارند.
برخی از عکاسان ماکرو از یک دیافراگم خیلی باریک استفاده می کنند زیرا عمق میدان در بزرگنمایی کمتر می شود. و با استفاده از یک دیافراگم باریک، عکاس ماکرو می تواند اطمینان حاصل کند که حتی اگر پس زمینه تار باشد، کل سوژه در فوکوس قرار دارد.
در حالی که سایر عکاسان ماکرو از عمق میدان کم استقبال می کنند. آن ها از دیافراگم بسیار گسترده برای جلوه ای با فوکوس نرم استفاده می کنند.
کدام راه درست تر است؟ این به ترجیحات تان بستگی دارد! هر دو روش عملکرد خوبی دارند و افراد حرفه ای زیادی هستند که از هر کدام از این تکنیک ها استفاده می کنند، بنابراین زیاد در این خصوص نگران نباشید. با تکنیک هایی که در دوره فتوشاپ در عکاسی یاد می گیرید، می توانید براحتی ادیت های لازم روی عکس های خود را انجام دهید.
دیافراگم در عکاسی: کلام آخر
امیدواریم که با این آموزش دیافراگم در عکاسی به درک درستی از این موضوع دست پیدا کرده باشید و بدانید که چگونه می توانید از آن برای کنترل خلاقانه ی عکس های خود استفاده کنید.
اما اگر هنوز کمی گیج هستید اشکالی ندارد. دوربین تان را بردارید و امتحان کنید. سپس یک سوژه پیدا کنید (برای مثال یک سیب می تواند سوژه ی خوبی باشد) و با دیافراگم های مختلف از آن عکسبرداری کنید. در نهایت تغییر عمق میدان را مشاهده کنید.
خیلی زود، دیافراگم مناسب را پیدا خواهید کرد و تصاویرتان هیچ گاه مثل قبل نخواهند بود.
راهنمای استفاده از حالت دستی یا manual در دوربین عکاسی
اگر شما یک عکاس مبتدی باشید؛ احتمالاً هنگام عکاسی دوربین خود را درحالت اتوماتیک (auto) قرار میدهید. اگر بخواهید در عکاسی پیشرفت کنید؛ باید بتوانید با تنظیمات و حالت دستی یا manual کار کنید. « در این مقاله، نحوه کار با حالت دستی دوربین را شرح میدهیم، پس با ما تا آخرین لحظه همراه باشید »
عکاسی در حالت دستی یا manual نه تنها باعث میشود که شما بتوانید عکسهایی شارپ با ترکیب بندی های مناسب ثبت کنید، بلکه به قویتر شدن درک شما از تنظیمات مختلف و کارایی دوربین منجر میشود. پس از اندکی کارکردن با حالت منوال ، متوجه خواهید شد تنظیمات دوربین شما چطور به شکلی منظم با یکدیگر هماهنگ میشوند و ترکیب آنها چه تاثیری روی تصاویر شما دارد.
اگر درحالت دستی ( Manual Mode ) عکاسی کنید، میتوانید سرعت شاتر (shutter speed)، ایزو (ISO) و دیافراگم (aperture) را بهطور کامل تنظیم و کنترل کنید. برای مثال، تنظیم دستی دیافراگم ، بهشما کمک میکند تا عکس های پرتره با پس زمینه محو (بوکه) بگیرید. با تغییر سرعت شاتر در عکاسی میتوانید از اجسام متحرکی که با سرعت زیادی حرکت میکنند، مثل اتوموبیل درحال حرکت عکس بگیرید.
گاهی ممکن است شما در مکانهای تاریک، روشن یا ترکیبی از هر دو باشید، متاسفانه حالت اتوماتیک ( automatic mode ) دوربین همیشه نمیتواند از پس چنین شرایطی بربیاید. شاید در فضاهای کم نور ، فلاش دوربین خود را روشن کنید (البته گاهی اوقات روشنکردن فلاش دوربین باعث خرابی عکسها میشود). در چنین شرایطی است که حالت دستی بسیار کارساز و نجات دهنده است.
ایزو ISO
یکی از پرکاربردترین تنظیمات دوربین عکاسی، ایزو ( ISO ) است. ایزو در دوربین عکاسی، یک مقدار عددی است که به شما اجازه میدهد تا حساسیت نور را تنظیم کنید و به دوربین اجازه دهید تا نور بیشتری دریافت کند. ایزو میتواند کاملاً برعکس عمل کند؛ به این صورت که با استفاده از ایزو میتوان در روزهای آفتابی ، نورگیری دوربین را کم کرد و عکس فوق العادهای گرفت.
من به شما توصیه میکنم که عکاسی در شرایط نوری مختلف را امتحان کرده و ایزو ایده آل خود را پیدا کنید. اما مراقب باشید که اگر در فضاهای تاریک، ایزو دوربین خود را بیشتر از حد نرمال افزایش دهید، ممکن است در تصاویرتان نویز به وجود بیاید.
دیافراگم ( aperture )
اصطلاح معمول دیگری که در دوربین عکاسی با آن روبهرو میشوید دیافراگم یا aperture است. دیافراگم، یک دریچه درون لنز است که روی نوردهی ( exposure ) اثر میگذارد. در واقع میزان باز و بسته بودن دریچه دیافراگم، میزان نوردهی تصویر شما را تعیین میکند. همچنین دیافراگم، مسئولیت کنترل کردن عمق میدان ( depth of field ) تصاویر را برعهده دارد.
عموماً هرچه عدد دیافراگم ( f-stop ) کمتر باشد؛ دریچه لنز بیشتر باز میشود که موجب بهوجود آمدن عمق میدان کمتری میشود. عدد دیافراگم کمتر برای گرفتن عکسهایی با پس زمینه محو و تار مناسب است. از طرف دیگر، هرچه دیافراگم شما بزرگتر باشد، بک گراند عکس شارپتری خواهید داشت. دیافراگم بیشتر، برای ثبت کوچکترین جزئیات در صحنه عکس شما مناسب است. (برای عکاسی منظره و چشم اندازها مناسب است)
سرعت شاتر
سرعت شاتر یکی دیگر از عوامل کلیدی است که خروجی نهایی عکس شما را تعیین میکند. سرعت شاتر، مدت زمانی است که پرده شاتر باز میشود و نورگیری توسط دوربین صورت میگیرد. شاتر تا زمانی که نور وارد دوربین شود و به حسگر دوربین برخورد کند باز میماند.
عموماً، اگر شما طرفدار عکسهای تار و محوی هستید که در آنها متحرک بودن اجسام نشان داده میشود (به عنوان مثال یک ماشین مسابقه ای یا یک دوچرخه سوار)، باید از سرعت شاتر پایینی استفاده کنید که اینکار، شاتر را برای مدت زمان بیشتری باز نگه میدارد و اجازه نوردهی طولانیتری را میدهد.
وایت بالانس ( تراز سفیدی یا White Balance )
تنظیمات دیگری در دوربین وجود دارد که مستقیما روی عکس شما تاثیر میگذارد و آن تراز سفیدی (WB) میباشد. پروسه تنظیمات تراز سفیدی شامل حذف رنگهای غیرطبیعی تصویر شما میشود و نهایتاً تصاویری با تن رنگهای طبیعی برای شما ایجاد میکند.
لازم به ذکر است که تراز سفیدی برای حذف تناژ زرد شدید یا قرمزی روی پوست صورت به کار میرود. برای گرفتن عکس های غیرمعمول یا به وجود آوردن تناژ آبی و افزایش کنتراست در عکس میتوان تراز سفیدی را در حالت Tungsten تنظیم کرد.
چند نکته که هنگام عکاسی با حالت دستی باید به آن توجه کنید:
درنظر داشته باشید که زمانی که میخواهید درحالت دستی عکاسی کنید، تنظیمات دوربین شما خودبهخود با شرایط و فضایی که در آن عکاسی میکنید هماهنگ نمیشود. خودتان باید بهصورت دستی دوربینتان را تنظیم کنید و با درنظر داشتن این موضوع، باید اطمینان حاصل کنید که نوردهی شما در طی عکاسی ثابت است. پروسه تغییر دادن تنظیمات ممکن است در وهله اول خسته کننده بهنظر برسد، اما به شما اطمینان میبخشد که عکس شما خوب از آب درمیآید.
وقتی که درحالت اتوماتیک عکاسی میکنید؛ مقدار نوری که نورسنج دوربین شما اندازهگیری میکند، ممکن است درست نباشد. حتما برای شما هم این اتفاق افتاده است که زمانی که دوربین خود را برای عکاسی در حالت اتوماتیک تنظیم میکنید، سوژهها تکان میخورند و ممکن است نورهای تصویر، حالت اغراق آمیزی پیدا کنند!
مدهای دیگر دوربین عکاسی
حالت برنامه ( Program mode (P) ):
زمانی که از حالت اتوماتیک در عکاسی استفاده نکنید؛ مد برنامه، یک مد جایگزین بسیار خوب است. این حالت دوربین تقریباً مشابه حالت اتوماتیک است با این تفاوت که به شما اجازه میدهد در دایال کنترل دوربین، جبران نوردهی را تنظیم کنید. اگر عکسهای شما تیره شود، استفاده از مد برنامه میتواند درخشندگی تصویر شما را افزایش دهد.
حالت تقدم دیافراگم ( Aperture priority ):
مد تقدم دیافراگم، یک مد جایگزین دیگر برای حالت اتوماتیک است که به شما اجازه میدهد در مدی عکاسی کنید که میتوانید دیافراگم و ایزو را دستی تنظیم کنید. با این حالت عمق میدان و جبران نوردهی و در نتیجه درخشندگی عکس خود را کنترل کنید.