سه تار یکی از ساز های اصیل و گوشنواز ایرانی است که از قدیم در غرب آسیا نواخته می شده است.
در بین بعضی از عرفا سه تار به ” اوتار ” نیز شهرت دارد.
در واقع میتوان سه تار را جزو خانواده ی تنبور دانست و البته سه تار به تار بسیار نزدیک است . طوریکه اکثر نوازندگان تار با ساز سه تار نیز آشنایی دارند.
سه تار را چگونه مینوازند؟
برای نواختن سه تار بهترین حالت ، حلت نشسته است . طوریکه کاسه سه تار روی ران پای راست و دسته در سمت چپ نوازنده قرار میگیرد.
نوازنده با دست چپ و قرار دادن انگشت بر روی پرده های سه تار در واقع طول سیم را تغیر داده و فرکانس مناسب هر نت ایجاد میشود.
سه تار اغلب با ناخن سبابه دست راست نواخته میشود که چنانچه طول ناخن مناسب نباشد میتوان از مضراب استفاده کرد.
با توجه به سبک بودن سه تار ان را ایستاده هم میتوان نواخت .
با اجزای سه تار آشنا شوید
سه بخش اصلی سه تار عبارت است از : کاسه – دسته و سرپنجه
کاسه
کاسه ی سه تار ه دو شکل موجود است .
کاسه ی یک تکه و کاسه ی ترکه ای…
در کاسه ی یک تکه ، چوب را میتراشند طوری که به شکل کاسه در می آید.
اما در کاسه ی ترکه ای ، قطعات چوب را به صورت نواری برش میزنند و با کنار هم قرار دادن آن کاسه را میسازند.
صفحه رویی
صفحه چوبی که با ضخامت 3 میلی متر بر روی کاسه قرار میگیرد و بر روی آن سوراخ هایی جهت کنترل صدای خروجی ایجاد شده است.
دسته
بر روی دسته ی سه تار با فاصله ای خاصی ، با بستن نخ ، قسمت بندی شده است. به این فواصل پرده یا دستان میگویند و آن نخ هم نخ پرده نامیده میشود.
و با فشار دادن سیم در هر یک از این پرده ها طول سیم تغیر کرده و نت های ساز شکل میگیرد.
پرده
تعداد پرده های ساز 25 یا 28 پرده میباشد.
در پرده بندی 28 پرده ای چند نت بیشتر موجود است که البته باید گفت همان پرده بندی 25 پرده ای نیز جوابگوی نوازندگی و اجرای نوازنده میباشد.
تعداد دورای نخ پرده نیز متفاوت است. بعضی پرده ها با 3 دور نخ و بعضی با 4 دور نخ بسته میشود.
سرپنجه و گوشیها
سرپنجه بالاترین قسمت ساز و بالای دسته ی ساز قراردارد. و گوشی ها روی آن قرار دارند.
گوشه های ابزار هایی هستند که پیچاندن و شل وسفت کردن طول سیم میتوان ساز را کوک کرد.
تعداد گوشی ها 4تاست که هر کدام مربوط به یک سیم میشود.
خرک
قطعه ی چوبی ظریفی که بر روی صفحه س ساز قرار دارد و سیم از رویآن عبور کرده از یک طرف به سیم گیر و از طرف دیگر به گوشی وصل میشود.
بر روی خرک شیارهایی وجود دارد که سیم روی آن قرار میگیرد و جای ثابتی پیدا میکنند
سیم گیر
در انتهای صفحه و قبل از خرک قرار دارد و یک سر سیم به آن وصل میشود.
شیطانک
شیطانک قطعه ای باریک به اندازه ی عرض دسته ی ساز است که در مرز دسته و سرپنجه قرار دارد. و کار آن ثابت نگه داشتن سیم است
چرا سه تار 4 سیم دارد ؟
در گذشته سه تاردارای سه سیم یا به عبارتی سه ” تار ” بود. ولیکن در حال حاظر 4 سیم دارد که سیم 3 و4 باهم مضراب خورده و نواخته میشود.
این سیم اگر چه سیم چهارم خوانده میشود ولی درواقع سومین سیم سه تار است.
لزوم اضافه شدن یک سیم به این ساز توسط کسانی چون ابونصر فارابی، ابوعلی سینا، صفی الدین ارموی و از متأخران ابوالحسن صبا درک شد.
.سیم سوم سه تار که به سیم مشتاق نیز شناخته میشود ، به روایتی از استاد ابوالحسن صبا اولین بار توسط درویشی به نام مشتاق علیشاه به سازاضافه شد.
در واقع امکاناتی که این سیم در اختیار نوازنده قرار میدهد سبب تکمیل آن شده است. از جمله اینکه میتوان کوک های مناسب با واخون های دلنشین در این ساز ایجاد کرد.
سیم های سه تار از پایین به بالا :
شماره 1/ نام : حاد / رنگ : سفید / جنس : فولاد / قطر : ۲۰ تا ۲۲ میکرون
شماره 2/ نام : زیر / رنگ : زرد / جنس : برنز / قطر : ۲۲ تا ۲۵ میکرون
شماره 3/ نام : مشتاق یا زنگ / رنگ : سفید / جنس : فولاد / قطر : ۲۰ تا ۲۲ میکرون
شماره 4/ نام : بم / رنگ : زرد / جنس : برنز / قطر : ۳۵ تا ۴۰ میکرون
کوک ساز سه تار
سیم های سه تار توسط گوشی هایی که در سرپنجه قرار دارد کوک میشود.
در واقع با سفت و شل کردن سیم و تغییر کشش سیم به کوک مناسب میرسیم.
نت پایه ی کوک کردن سه تار نت دو برای سیم اول است و بر اساس آن و بر حسب اینکه چه کوکی مد نظر است بقیه ی سیم ها کوک میشوند. معمولا در سه تار سیم اول معادل سی بمل در دیاپازون کوک می شود.
هریک از دستگاه های و آواز های موسیقی ایرانی در گام های متعدد اجرا میشوند و برا هریک کوک خاصی در نظر گرفته میشود. چرا که حال و هوا و احساس قطعه نواخته شده بسته به همین کوک هاست.
سه تار ؛ ساز خلوت یا کنسرت؟
سه تار به ساز خلوت معروف است . کم اینکه استاد احمد عبادی ان را ساز حال مینامند و ن ساز قال.
در زمان های قدیم این ساز ساز دوم نوازندگان و یا خوانندگان بوده. چرا که با توجه به شدت
اما امروز ه با وجود وسایل الکتریکی که صدا را تشدید میکنند از جمله ، میکروفون ، امپلی فایر و …. اجرا در محافل و جمع های بزرگ نیز اماکن پذیر شده است.
باید بدانید اولین کسی سه تار را برای عموم از رادیو اجرا کرد استاد احمد بودند.و پس از آن سه تار دیگر ساز خلوت نبوده و در اجراهای عمومی اجرا میشود.
نوازندگان بنام سه تار :
میرزا عبدالله، درویش خان، ابوالحسن صبا، احمد عبادی، نور علی برومند، یوسف فروتن، سعید هرمزی، داریوش صفوت، جلال ذوالفنون، محمدرضا لطفی،
حسین علیزاده، داریوش پیر نیاکان، عطا جنگوک، داریوش طلایی، کیوان ساکت، مسعود شعاری، حمید متبسم، کیهان کلهر، محمد فیروزی، کیا طبسیان،
امیرحسین پورجوادی، قشنگ کامکار همگی از نوازندگان سرشناس سه تار در کشورمان بوده و هستند.
سه تار را از پایه بیاموزید…..
بسته ی آموزش سه تار آوای جاوید یکی از بهترین آموزش های ویدئویی سه تار موجود میباشد.
این بسته توسط حمیدرضا فرهنگ، یکی از برجسته ترین نوازندگان سه تار در ایران، تدریس می شود.
بسته ی آموزش سه تار آوای جاوید شامل 77 ویدیو آموزشی با کیفیت بالا و بصورت FHD است.
این آموزش ها به صورت منظم و طبقه بندی شد ارائه شده اند و به شما کمک می کنند تا به سرعت و به راحتی اصول اولیه ی سه تار را یاد بگیرید و به تدریج پیشرفت کنید.
محتوای بسته ی آموزش سه تار آوای جاوید
بسته ی آموزش سه تار آوای جاوید شامل موارد زیر است:
- آموزش های مقدماتی
- آشنایی با ساز سه تار
- نحوه ی کوک سه تار
- آموزش نواختن مضراب و پرده گیری
- معرفی چند نوع مضراب
- آموزش دستگاه ماهور
- آموزش پرده های ماهور
- آموزش نواختن گوشه های ماهور
- آموزش چند قطعه ی معروف در دستگاه ماهور
- آموزش دستگاه شور
- آموزش پرده های شور
- آموزش نواختن گوشه های شور
- آموزش چند قطعه ی معروف در دستگاه شور
- دشتی
- آموزش پرده های دشتی
- آموزش نواختن گوشه های دشتی
- آموزش چند قطعه ی معروف در دشتی
- ابوعطا
- آموزش پرده های ابوعطا
- آموزش نواختن گوشه های ابوعطا
- آموزش چند قطعه ی معروف در آواز ابوعطا
دیگر مزایای بسته ی آموزش سه تار آوای جاوید
- آموزش توسط استاد برجسته
- آموزش منظم و طبقه بندی شده
- کیفیت بالای ویدیوهای آموزشی
- از طریق این مجموعه، شما قادر خواهید بود تا به صورت مستقل و با روشی ساده، اصول پایه سه تار را فرا بگیرید.
- شایان ذکر است هزینهای که برای خرید این مجموعه پرداخت میکنید برابر هزینه یک ترم ثبت نامی در آموزشگاه هاست.
- از طریق سایت آموزشگاه موسیقی آوای جاوید شما میتوانید این مجموعه آموزشی را تهیه کنید و با خریداری آن، به یادگیری سه تار مقدماتی بپردازید.
- همچنین این محصول پشتیبانی فنی میباشد و چنانچه هرگونه مشکل فنی در هر مرحله از خرید محصول داشته باشید با تماس تلفنی رفع خواهد شد.
- و نکته مهم ضمانت بازگشت وجه درصورت عدم رضایت میباشد که حق مسلم شماست.