از مهم‌ترین سوله‌هایی که کاربری آن در نگهداری و پرورش جوجه و مرغ‌های تخمگذار می‌باشد، سوله مرغداری است. این سوله خود دارای انواع مختلفی بوده و باتوجه‌به شرایط آب و هوایی منطقه‌ای که قرار است در آن ساخته شود انتخاب می‌گردد. در احداث این دسته از سوله‌ها ابتدا باید کاربری سازه مشخص شود تا روند اجرای آن تا انتها دچار مشکل نگردد.به‌عنوان مثال ساخت سوله مرغداری که قرار است مرغ گوشتی روانه بازار کند با سوله‌ای که در آینده تخم مرغ محصول آن خواهد بود، متفاوت می‌باشد.
سوله‌های مرغداری نیاز به عایق‌بندی مخصوصی دارند که در زمان ساخت سازه باید به آن توجه ویژه شود. همچنین عواملی مثل ایزوله بودن و بهداشت از دیگر مواردی است که در ساخت این دسته از سوله‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
ساندویچ پانل در ساخت سوله مرغداری
یکی از مواردی که در سوله‌های مرغداری حائز اهمیت است، متریال مربوط به پوشش دیوارها و سقف سازه می‌باشد. از بهترین مصالحی که می‌توان برای پوشش مرغداری استفاده نمود، ساندویچ پانل‌های سقفی و دیواری هستند که معمولا در اکثر پروژه‌ها انتخاب می‌شوند؛ چراکه این پنل‌ها می‌توانند دوام سازه را برای مدت طولانی حفظ نمایند.
در ابتدای پروژه ساخت سوله مرغداری، مهم‌ترین عاملی که شفاف‌سازی آن از اهمیت بالایی برخوردار است، تحویل سوله و سود دهی آن در کمترین زمان ممکن می‌باشد. همچنین هزینه نهایی و تجهیز سوله نیز بعد از زمان تحویل از مهم‌ترین موضوعات خواهد بود. برای ساخت سوله ابتدا زمین سوله بررسی شده و سپس فضای مناسب برای ساخت سازه مورد بررسی قرار می‌گیرد.
سوله‌های مرغداری از جمله سازه‌هایی هستند که نیاز به دهانه بزرگ در آن‌ها حس می‌شود تا در هنگام ورود ماشین‌آلات و دستگاه‌های تولید مشکلی رخ ندهد. ارتفاع این سازه‌ها معمولا به‌اندازه‌ای است که در زمستان وضعیت گرمایشی سوله را در شرایط بهتری قرار دهد.
به‌عنوان مثال در سوله‌های مرغداری صنعتی ارتفاع سقف 3 تا 3.5 متر می‌باشد. سوله‌های مرغداری ابعاد کوچک‌تری به نسبت سوله‌هایی با کاربری صنعتی و دامداری دارند و معمولا نیاز به فضای زیادی برای طیور و تجهیزات نمی‌باشد.
زمان ساخت سوله‌های مرغداری
از آنجا که ساخت سوله‌های خرپا یا سبک نیاز به زمان کمتری نسبت به سوله‌های سنگین همچون سوله تیرورقی دارد، برای ساخت سوله‌های مرغداری معمولا از نوع سبک استفاده می‌شود تا مدت زمان اتمام ساخت آن‌ها کاهش یابد.
به دلیل حساسیت بالای ساخت این نوع سوله‌ها، باید متریال مورداستفاده در آن‌ها بادقت انتخاب شده تا استحکام سازه افزایش یابد. ساخت سوله مرغداری گوشتی با تخمگذار متفاوت بوده و این مورد باید در ابتدای پروژه مشخص گردد تا باعث خسارت و از دست رفتن ماکیان (مرغ و خروس) نشود.
انتخاب مصالح درست، از دیگر عواملی است که در تعیین مدت زمان ساخت سوله‌های مرغداری کمک شایانی خواهد کرد. اگر عوامل مهم در ساخت این نوع سوله‌ها به‌درستی رعایت شوند، عمر آن‌ها برای طولانی مدت افزایش خواهد یافت.
طریقه ساخت سوله مرغداری
سوله‌های مرغداری به دلیل نگهداری از مرغ گوشتی و تخمگذار، باید شرایط بهداشتی و انواع عایق بندی‌های موردنیاز در کنار تجهیزات مختلف در سازه را داشته باشند. رعایت این موارد تنها در صورتی امکان‌پذیر است که شرکت سوله ساز از دانش و تجربه کافی برخوردار باشد.
معمولا برای ساخت سوله‌های مرغداری از نوع سبک و خرپا استفاده می‌کنند. ساخت سوله‌های مرغداری شامل گام‌های مختلفی است که در ادامه به آن‌ها اشاره شده است:
- قیمت‌گذاری و تبادل اطلاعات اولیه
- طراحی نقشه سوله
- عقد قرارداد بین طرفین معامله
- تحویل دفترچه محاسباتی
- اخذ تاییدیه نظام مهندسی
- اجرای فونداسیون سازه
- شروع ساخت اسکلت سوله (در محل مورد نظر یا در شرکت سوله ساز)
- دیوارکشی و نصب پوشش سوله
- اجرای باقی تاسیسات و تجهیزات در سوله
| نوع و ظرفیت | مسقف | غیر مسقف | کل زمین |
| مرغ گوشتی 10 هزار قطعه | 1300 | 0 | 2600 |
| مرغ گوشتی 15 هزار قطعه | 1917 | 0 | 3834 |
| مرغ گوشتی 20 هزار قطعه | 2562 | 0 | 5124 |
| مرغ گوشتی 30 هزار قطعه | 3768 | 0 | 7536 |
| مرغ گوشتی 40 هزار قطعه | 4995 | 0 | 9990 |
| مرغ گوشتی 50 هزار قطعه | 62565 | 0 | 12530 |
| مرغ تخمگذار30 هزار قطعه | 1487 | 0 | 2974 |
| مرغ تخمگذار60 هزار قطعه | 2989 | 0 | 5978 |
| مرغ تخمگذار90 هزار قطعه | 4457 | 0 | 8914 |
| مرغ مادر گوشتی 15 هزار قطعه | 3925 | 0 | 7850 |
| مرغ مادر گوشتی 30 هزار قطعه | 7585 | 0 | 15170 |
| مرغ مادر گوشتی 45 هزار قطعه | 11235 | 0 | 22470 |
| مرغ مادر گوشتی 60 هزار قطعه | 14895 | 0 | 29790 |
| پروانه بندی بوقلمون 2 هزار قطعه | 900 | 0 | 1800 |
| پروانه بندی بوقلمون 4 هزار قطعه | 1650 | 0 | 3300 |
| پروانه بندی بوقلمون 6 هزار قطعه | 2470 | 0 | 4940 |
| پروانه بندی بوقلمون 8 هزار قطعه | 3240 | 0 | 6480 |
| پروانه بندی بوقلمون 10 هزار قطعه | 4040 | 0 | 8080 |
| پروانه بندی بوقلمون 15 هزار قطعه | 6100 | 0 | 12200 |
| پروانه بندی بوقلمون 20 هزار قطعه | 8080 | 0 | 16160 |
| پروانه بندی شتر مرغ 50 قطعه | 474 | 2500 | 6000 |
| پروانه بندی شتر مرغ 100 قطعه | 911 | 5000 | 12000 |
| پروانه بندی شتر مرغ 150 قطعه | 1340 | 7500 | 18000 |
| شتر مرغ مولد 20 قطعه | 1916 | 17500 | 39000 |
| شتر مرغ مولد 40 قطعه | 3653 | 35000 | 77000 |
| شتر مرغ مولد 60 قطعه | 5391 | 51825 | 110000 |
نکات مهم در ساخت سوله‌های مرغداری
برای ساخت این سوله‌ها رعایت یک سری نکات برای بازدهی بیشتر سازه ضروری است تا بتوان با هزینه‌ای مناسب یک سوله کارآمد را اجرا نمود. برخی از این نکته‌ها عبارت است از:
- انتخاب سازه سبک: از مهم‌ترین نکات در ساخت این دسته از سوله‌ها، انتخاب نوع آن بوده که معمولا از مدل خرپا استفاده می‌شود. برای سوله‌های مرغداری گوشتی انتخاب مدل UBM مورد مناسبی نخواهد بود.
- ارتفاع سوله مرغداری: همانطور که پیش‌تر نیز به آن اشاره کردیم ارتفاع سوله مرغداری معمولا بلند نبوده و در حالت استاندارد ارتفاع دیوار آن 2.70 متر و طول و عرض آن به ترتیب 75 و 12 متر می‌باشد. همچنین ارتفاع تاج سوله نیز 3 متر است.
- آماده‌سازی جایگاه تاسیسات سالن: یکی از مواردی که برای ساخت سالن مرغداری در نظر گرفته می‌شود، تعبیه جایگاه مربوط به ملزومات و تاسیسات داخل سوله می‌باشد.
- تهویه هوای سوله: این مورد یکی از واجب‌ترین ملزومات در ساخت سوله مرغداری بوده که عملکرد مفید آن، به جهت و جایگاه اجرای آن برمی‌گردد. تهویه مناسب می‌تواند رطوبت محیط را کاهش دهد تا شیوع بیماری‌های انگلی بالا نرود. همچنین در رشد بیشتر طیور نیز کمک شایانی خواهد کرد تا مرغ گوشتی با دریافت واکسن و اصلاح خوراک، در کوتاه‌ترین زمان ممکن به بیشترین وزن خود برسد.
- تعبیه حوضچه آب در سوله: از دیگر نکات مهم در مرغداری، تعبیه دو حوضچه آب در دو طرف ورودی هوا بوده تا در روز‌های گرم سال دمای هوای داخل سوله افزایش نداشته باشد و سلامت طیور به خطر نیفتد.
طراحی سوله مرغداری به چه شکل است؟
همانطور که پیش‌تر ذکر کردیم، یکی از بهترین مصالح برای پوشش سوله مرغداری، ساندویچ پانل‌های دیواری و سقفی هستند. طراحی سوله مرغداری باید به‌گونه‌ای باشد که نظافت آن به‌آسانی انجام گیرد و قابلیت شست‌وشو داشته باشند.
این پنل‌ها به دلیل مزایای متعدد خود از جمله شست‌وشوی آسان، یکی از بهترین متریال در ساخت سوله و به‌خصوص سوله مرغداری شناخته می‌شوند.در این سوله‌ها نیاز است تا کف زمین با محل نگهداری جوجه‌ها و مرغ‌ها فاصله داشته باشد تا حشرات و موجودات مختلف به طیور دسترسی نداشته و فضولات باعث ایجاد بیماری در آن‌ها نگردد.
از دیگر مواردی که در ساخت سوله مرغداری باید رعایت شود، گرم بودن کف سالن است تا دمای بدن طیور همواره متعادل باشد بنابراین استفاده از تهویه مناسب، از مهم‌ترین فاکتورها برای ساخت سوله مرغداری است و معمولاً دو نوع سیستم تهویه تونلی و حداقلی برای سوله‌های مرغداری در نظر گرفته می‌شود.
طراحی سقف در این سوله‌ها به شکل تک سقف و دو سقف می‌باشد و می‌توان از فضای بین دو سقف به‌عنوان انبار استفاده کرد؛ این دو سقفه بودن در تهویه سالن نیز اثر مثبت خواهد داشت. یک بخش مهم در سوله‌های مرغداری، کوره لاشه سوزی بوده تا اگر تعدادی از طیور به دلیل بیماری از بین رفتند، بتوان برای جلوگیری از انتقال بیماری لاشه آن‌ها را در این کوره از بین برد.
نکات مهم برای طراحی سوله مرغداری
سوله مرغداری یکی از حساس‌ترین و مهم‌ترین نوع در بین سوله‌ها است؛ چراکه باید در آن رطوبت، دما، چرخش هوا و رعایت اصول بهداشتی در کنار عواملی مثل تامین غذای کافی، تامین آب به میزان مورد نظر و… به شکلی اصولی رعایت شود. توجه نکردن به هر کدام از این فاکتورها منجر به از دست رفتن هزینه و انرژی زیادی خواهد شد.
یکی از مهم‌ترین این فاکتورها، گرم نگه‌داشتن محیط داخلی سوله در ماه‌های سرد سال است. بدین منظور می‌توان از تجهیزات گرم‌کننده همانند هیتر استفاده کرد تا سالن مرغداری به گرمای مورد نظر دست یابد.
دستگاه مادر مصنوعی از تجهیزاتی است که وجود آن در سوله مرغداری از اهمیت بالایی برخوردار است. این دستگاه می‌تواند جوجه متولد شده را تا 2 الی 3 هفته نگهداری نماید و در واقع نقش مادر را برای جوجه ایفا کند. از این دستگاه چند نوع وجود دارد که در حال حاضر مدل برقی آن بازخورد بیشتری داشته است.
البته مصرف انرژی این مورد نسبت به مدل‌های گازی و نفتی بالاتر می‌باشد. این دستگاه می‌تواند با ویژگی‌های مختلف خود همانند پخش گرمای یکنواخت در دستگاه و بالابردن اشتهای جوجه‌ها، به رشد آن‌ها کمک کرده و درواقع نقش مادر را ایفا نماید.
بهترین دما برای سوله‌های مرغداری کمتر از 41 درجه سانتی‌گراد بوده که مطابق با دمای بدن مرغ عنوان شده است. توجه به جهت نصب پنجره‌ها در زمان اجرای آن‌ها اهمیت بالایی داشته تا نور خورشید در جهت مناسب وارد سوله شود.
عایق‌بندی حرارتی سوله باید از متریال مناسبی باشد که در این باره نیز استفاده از ساندویچ پنل‌های دیواری و سقفی بهترین گزینه است. رطوبت استاندارد درون سوله مرغداری نیز بین 60 تا 70 درصد بوده که کم و زیاد شدن این مقدار سلامتی طیور را به خطر خواهد انداخت.
اکسیژن موجود در هوای سوله، یکی از عوامل مهم در سلامت طیور می‌باشد که در شرایط آب و هوایی مختلف متفاوت خواهد بود. مرغ در حالت استاندارد تقریبا 6.0 متر مکعب در ساعت به هوای پاک نیاز دارد.
متعادل نگه‌داشتن میزان دی‌اکسیدکربن حاصل از بازدم مرغ، آمونیاک مربوط به مواد دفعی و اکسیژن مربوطه را می‌توان با کاشتن درختانی با برگ پهن در محوطه و تهویه مناسب انجام داد. تهویه سالن مرغداری به جهت وزش باد و تاثیر آن بر دیوار سوله مرتبط بوده که با طراحی درست سازه می‌توان راندمان را افزایش داد.
بهداشت سوله مرغداری
به جرات می‌توان گفت رعایت بهداشت و استانداردهای مربوطه از اصلی‌ترین معیارها در این دسته از سوله‌ها بوده که انجام درست دستورات مربوط به آن منجر به سود دهی بیشتر خواهد شد. یکی از مهم‌ترین این استانداردها رعایت فاصله لازم با دیگر مرغداری‌ها و همچنین با محیط شهری است.
انتخاب متریال مناسب ارتباط مستقیمی با رعایت بهداشت در سوله‌ها دارد؛ و به همین دلیل بهتر است بهترین مصالح برای ساخت این سازه‌ها استفاده شوند. از جمله استانداردهای بهداشتی که در سلامت طیور تاثیر به سزایی دارند شامل موارد زیر می‌شود:
- لباس کار مخصوص محیط سوله
- سیستم تخلیه فاضلاب
- آزمایش‌های دوره‌ای آب ناحیه
- سطح صاف دیوارها و کف سوله
- کوره لاشه سوزی
- حوضچه‌های ضدعفونی
هزینه ساخت سوله مرغداری
میزان هزینه ساخت و اجرای یک سوله به عوامل متعددی بستگی دارد که باید قبل از آغاز پروژه مورد بررسی قرار گیرد. سوله‌های مرغداری شامل انواع مختلفی هستند که انتخاب هر کدام از آن‌ها در هزینه نهایی مؤثر خواهد بود.
در سوله مرغداری به دلیل رعایت برخی از تمهیدات مختلف و الزام به وجود آن‌ها، برآورد هزینه نهایی از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر قرار باشد سوله مرغداری با کمترین هزینه احداث گردد، باید اصول فنی و بهداشتی خاص به‌درستی انجام شود.
یکی از مهم‌ترین فاکتورها در احداث سوله مرغداری تعیین درست ابعاد آن می‌باشد. همچنین بهتر است که در ساخت آن به‌جای سوله‌های سنگین از نوع سبک استفاده شود. انتخاب سوله سبک همانند سوله خرپایی از نظر اقتصادی و بهداشتی از بهترین گزینه‌ها است. قیمت آهن‌آلات و اتصالات نیز به دلیل نوسان بازار متغیر است بوده و این مورد نیز باید از همان ابتدا مدنظر قرار گیرد.
لازم به ذکر است هزینه نهایی سوله‌ای که در محل اجرا خواهد شد با سوله‌ای که توسط شرکت‌های سوله ساز ساخته می‌شود، متفاوت است. به همین دلیل شما ابتدا باید مشخص کنید از روش ساخت در محل یا توسط کارخانه برای این منظور استفاده خواهید کرد.
دو مورد از مهم‌ترین عواملی که سبب می‌شود تا هزینه سوله بالا رود، ابعاد و میزان فولاد به‌کار رفته می‌باشد. این موضوع سبب می‌شود تا از سوله‌هایی همچون که میزان فولاد مصرفی در آن‌ها بالا می‌باشد استفاده نگردد. نباید در طراحی خرپا ، تنها قیمت آهن را مدنظر قرار دهید.