در حوزه هوشمندسازی خانه‌ها و ساختمان‌ها، نوع پروتکل‌ها یک بحث مهم است. در واقع، پروتکل‌ها زبان مشترکی هستند که دستگاه‌های هوشمند در خانه‌های هوشمند با این زبان مشترک می‌توانند فعالیت‌های خود را انجام دهند و هم چنین، با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
بحث پروتکلهای هوشمند سازی بسیار مهم است، زیرا عملاً بدون زبان مشترک دستگاه‌های هوشمند نمی‌توانند فعالیت‌های خود را انجام دهند و با یکدیگر ارتباط داشته باشند. شرکت‌هایی که دستگاه‌های هوشمند را می‌سازند پروتکلهای ارتباطی خانه هوشمند متنوع را تعیین و طراحی می‌کنند.
پروتکل های هوشمند سازی ساختمان
در خانه‌های هوشمند به طور کلی از دو نوع سیستم هوشمندسازی استفاده می‌شود. این دو نوع سیستم هوشمندسازی، سیستم هوشمندسازی بی سیم و سیستم هوشمند سازی با سیم هستند. پروتکلهای هوشمند در خانه‌های هوشمند هم بنا بر این دو نوع سیستم طراحی و ساخته می‌شوند.
سیستم‌های با سیم و بی سیم در خانه و ساختمان هوشمند چه مزایا و معایبی دارند؟
در بخش قبلی گفتیم که اصولاً از دو نوع سیستم بی سیم و باسیم در خانه‌های هوشمند استفاده می‌شود و پروتکل های هوشمندسازی بر اساس این دو نوع سیستم طراحی می‌شوند. در این بخش می‌خواهیم در مورد مزایا و معایب سیستم‌های هوشمندسازی بی سیم و باسیم صحبت کنیم.
-
مزایای سیستم هوشمندسازی بی سیم
نصب سیستم هوشمندسازی بی سیم در خانه آسان است و شما مجبور نیستید که تعداد زیادی از کابل‌ها را به سیستم متصل کنید. همچنین، دامنه پوشش سیستم بی سیم تا حدود صد متر از پایگاه ارسال داده‌های آن کار می‌کند. علاوه بر این، ارتقا و بروزرسانی سیستم بی سیم هزینه زیادی ندارد و به‌آسانی انجام می‌شود.
-
معایب سیستم هوشمندسازی بی سیم
در سیستم‌های هوشمندسازی بی سیم شما برای کنترل کردن اشیاء هوشمند درون آن احتیاج به برق دارید. بنابراین، بعد از هر بار نصب سیستم شما باید مجدداً سیم‌کشی اشیاء الکتریکی سیستم را انجام دهید و یا جای آن‌ها را در خانه‌تان عوض کنید.
نصب سیستم بی سیم به اندازهٔ نصب سیستم باسیم سریع انجام نمی‌شود و ممکن است در خانه شما نقاط کوری وجود داشته باشد که سیستم بی سیم نتواند سیگنال‌های خود را به آن‌ها ارسال کند. علاوه‌براین، برخی از دستگاه‌ها در خانه ممکن است باعث مداخله در ارسال سیگنال‌های سیستم شوند.
یک بدی دیگری هم که سیستم بی سیم دارد این است که بسیاری از دستگاه‌های در خانه شما ممکن است بی سیم نباشند. برای مثال، سیستم‌های هشدار خانه یا برخی از سیستم‌های خودکار در خانهٔ شما بی سیم نیستند و به این صورت با سیستم بی سیم کار نمی‌کنند
. مورد دیگر این است که امنیت سیستم شما در سیستم بی سیم کاملاً قطعی نیست. به طور کلی ریسک مورد حمله قرار گرفتن سیستم‌های بی سیم توسط افراد دیگر بسیار است و بنابراین، اقدامات امنیتی هم که شما برای این سیستم‌ها باید اعمال کنید هم به مراتب باید بیشتر و سختگیرانه‌تر باشند.
مزایای سیستم با سیم این است که دیگر شما نگران قطع شدن ناگهانی سیستم یا مداخلات در سیگنال‌ها از طرف دستگاه‌های دیگر نیستید. سیستم‌های بی سیم می‌توانند برای کاربردهای ساده یا پیچیده به کار بروند و از این لحاظ بسیار کاربردی هستند. در سیستم هوشمند با سیم اشیاء هوشمند خانه شما از یک مرکز کنترل می‌شوند. درصورتی‌که در سیستم هوشمند بی سیم این کنترل در سرتاسر خانه پخش‌شده است.
به دلیل کنترلی بودن مرکز سیستم هوشمند با سیم دیگر احتیاجی به افزودن تراشه یا ابزارهای دیگر به دستگاه‌های خانه شما نیست که بتوان آن‌ها را هوشمند کرد و به این صورت، بتوان بر آن‌ها نظارت کرد. در سیستم با سیم نیز دیگر احتیاجی به تعویض باتری نیست.
- معایب سیستم هوشمند با سیم
معمولاً در نصب سیستم‌های هوشمند با سیم در خانه‌ها، گزینه‌های بازسازی یا سیم‌کشی مجدد باید برای دستگاه‌های خانه و به طور کلی برای نصب سیستم انجام شود. اگر شما حاضر به انجام این کار نیستید پس باید گزینه نصب سیستم هوشمند با سیم را کنار بگذارید.
مواردی که باید در انتخاب پروتکلهای هوشمند سازی در نظر گرفت
اولین مسئله‌ای که شما باید در نظر بگیرید این است که پروتکلی که شما از آن استفاده می‌کنید فقط می‌تواند با یک سری دستگاه‌های خاص کار کند. شاید این دستگاه‌ها مورد پسند شما نباشند و کار با آن‌ها برای شما خیلی آسان و راحت نباشد.
بنابراین، شما باید به نوع دستگاه و پروتکل آن اهمیت زیادی دهید. چیز دیگری که شما باید در انتخاب پروتکل‌ها در نظر بگیرید که این است که حوزه پروتکلهای هوشمندسازی ساختمان‌ها حوزه‌ای است که مدام در حال بروزرسانی است بنابراین، شما باید سیستم هوشمندسازی خانه‌تان را با توجه به این که بتوان آن را در آینده بروزرسانی کرد ارتقا دهید.
انواع پروتکلهای هوشمند سازی
ما در این بخش انواع پروتکلهای هوشمند سازی را معرفی می‌کنیم. در این بخش، علاوه بر معرفی پروتکل‌ها به مزایا و معایب آن‌ها نیز می‌پردازیم.
- مزایای پروتکل هوشمند سازی Zigbee
در سیستم Zigbee می‌توان حدود ۶۵ هزار گره یا کلاً دستگاه هوشمند را قرار داد. اگر گره‌های درون شبکه Zigbee زیادتر شود، دامنه پوشش Zigbee هم می‌تواند افزایش پیدا کند. یک خوبی دیگر تکنولوژی Zigbee این است که می‌توان از آن برای دستگاه‌هایی که استفاده کرد که برق زیادی را مصرف نمی‌کنند. زیگبی از شبکه توری استفاده می‌کند و نصب آن آسان بوده و مصرف انرژی آن نیز کم است.
علاوه بر این، کنترل کردن و نظارت بر سیستم Zigbee کار آسانی است و شما می‌توانید با استفاده از یک دستگاه کنترل از راه دور به‌راحتی بر روی شبکه Zigbee و دستگاه‌های هوشمند درون خانه خود نظارت داشته وتا آن‌ها را کنترل کنید.
- معایب پروتکل هوشمند سازی Zigbee
ممکن است در کانال‌های فرکانس رادیویی Zigbee تداخلات و اختلالاتی وجود داشته باشد. این مسئله ممکن است در اجرای برخی از دستورات زیگبی به برخی از دستگاه‌های هوشمند اختلال به وجود بیاورد. به دلیل همین اختلالاتی که در سیستم زیگبی ممکن است به وجود بیاید امنیت این سیستم هم می‌تواند تحت خطر عوامل خارجی باشد. عیب سیستم زیگبی این است که نصب و استقرار دستگاه‌های هوشمند آن در خانه هزینه زیادی را صرف می‌کند.
دلیل اصلی آن هم این است که حجم شبکه توری زیگبی زیاد است و این حجم زیاد و پوشش زیاد دامنه سیگنال‌های زیگبی می‌تواند بر روی قیمت آن اثر بگذارد. همچنین، شما باید برای این سیستم دستگاه‌های هوشمندی تهیه کنید که با آن تطابق داشته باشند. موضوع این است که هم قیمت این دستگاه‌ها زیاد است و هم این‌که شما تنوع زیادی را در بین دستگاه‌های هوشمند زیگبی نمی‌توانید پیدا کنید.
انواع پروتکلهای هوشمند سازی: 3. پروتکل knx
یک پروتکل معروف است و ماهیت این پروتکل باز است (یعنی همه می‌توانند از آن استفاده کنند). پایه پروتکل knx بر اساس خودکارسازی سیستم‌های صنعتی بنا شده و بعدها این پروتکل برای کنترل و نظارت بر خانه‌های هوشمند ساده‌سازی شد. برای پروتکل knx استانداردهای کلی طراحی شده است. بنابراین، هر کاربری که بخواهد از این پروتکل استفاده کند باید از این استانداردها پیروی کند.
طراحی و تدوین این استانداردها باعث شده تا کاربران بتوانند انتخاب‌های بیشتری در تهیه تجهیزات پروتکل knx داشته باشند. مسیریابی پروتکل knx موازی با خطوط برق تمام دستگاه‌ها و سیستم‌های شبکه‌ای در خانه است.
برای مثال، ترموستات‌ها و سنسورها در خانه اطلاعات و داده‌ها را جمع می‌کنند و آن‌ها را به پروتکل knx و در قالب یک تلگرام داده‌ای ارسال می‌کنند. به این صورت، پروتکل knx دستگاه‌های هوشمند درون خانه را کنترل کرده و بر آن‌ها نظارت دارد.
- مزایای پروتکل هوشمند سازی knx
اگر شما دستوری را در سیستم knx وارد بکنید این پروتکل با سرعت و بدون هیچ‌گونه تداخلی دستورات شما را اجرا می‌کند. یکی دیگر از مزایای مهم پروتکل knx استانداردهایی است که برای این پروتکل طراحی شده‌اند. این استانداردها به کاربران اجازه می‌دهند که از برندهایی که دستگاه‌های هوشمند این پروتکل را طراحی می‌کنند دستگاهی را تهیه کنند که با استفاده از این استاندارد طراحی شده‌اند و با یک زبان مشترک امن بر خانه هوشمند شما نظارت دارند.
از دیگر مزایای پروتکل knx این است که با نصب سیستم knx مدارها و تجهیزات بسیاری وجود دارند، با وجود این مدارها و تجهیزات بسیار سیستم knx با کارایی بالا می‌تواند لوازم خانگی شما را کنترل کند.
(آشنایی با پروتکل این مطلب از اسمارتیک را از دست ندهید.)
- معایب پروتکل هوشمند سازی knx
برای نصب سیستم پروتکل knx شما احتیاج به این دارید که در خانه‌تان فرایندهای سیم‌کشی را انجام دهید که این فرآیند هزینه بر است. همچنین، اگر مشکلی در سیستم شما به وجود بیاید، شما مجبور هستید که فقط از کارشناسان همان شرکتی که این پروتکل را تهیه کردید درخواست کنید که مشکلات درون سیستم شما را حل کنند.
یکی دیگر از معایب پروتکل knx این است که معمولاً کاربر نمی‌تواند برنامه پروتکل را تعیین کند و خود کارشناسان و تولیدکنندگان این پروتکل هستند که برنامه‌های این پروتکل را مشخص می‌کنند. یک عیب چشمگیر دیگر در پروتکل knx این است که شما نمی‌توانید کارکرد این سیستم را به سیستم سنتی برگردانید. برای مثال، شما نمی‌توانید knx را تبدیل به سیستمی کنید که از کلید و پریز در آن استفاده می‌شود.
انواع پروتکلهای هوشمند سازی: 4. پروتکل Insteon
پروتکل Insteon پروتکل ارتباطی منحصر به فردی است. Insteon دو سیستم هوشمند بی‌سیم و با سیم در خانه‌های هوشمند را با یکدیگر ترکیب می‌کند و یک شبکه توری دوگانه را به وجود می‌آورد. سازندگان این پروتکل امن این شبکه را به‌منظور رفع کاستی‌های پروتکلهای بی‌سیم و با سیم طراحی کرده‌اند.
- مزایای پروتکل هوشمند سازی Insteon
نصب شبکه Insteon بسیار آسان است و استفاده راحتی دارد. این پروتکل با پروتکل X-10 سازگار است که به این معنی است که شما می‌تونید قابلیت بی‌سیم را به شبکه Insteon اضافه کنید. همچنین، قیمت پروتکل Insteon به صرفه است و شما برای استفاده از برنامه نرم افزاری شبکه Insteon نیازی به پرداخت هزینه‌های ماهانه ندارید.
- معایب پروتکل هوشمند سازی Insteon
نرم‌افزار پروتکل Insteon که بر روی اسمارت فون ها ارائه می‌شود دچار مشکلات و نقص‌های فنی است. بعلاوه، این نرم‌افزار برای سیستم‌های اندروید ارائه نمی‌شود. یک عیب مهم دیگر برای پروتکل Insteon این است که محصولات این پروتکل، فقط توسط شرکت تولیدکننده این پروتکل تولید می‌شوند. بنابراین، اگر شما بخواهید از برندهای دیگر محصولات دستگاه‌های هوشمند خانه هوشمند را تهیه کنید آن‌ها با این پروتکل سازگاری ندارند.