به گزارش خبر فوری؛ طبق اعلام مرکز آمار ایران در زمستان ۱۴۰۲ نرخ بیکاری را ۶/۸ درصد است. استان‌هایی که کمبود نیروی کار دارند، نرخ بیکاری کمتر از میانگین کشوری را تجربه می‌کنند.
سمنان، کارگران غیر بومی و اجاره مسکن
سمنان استانی است که با جمعیت کمتر از یک میلیون نفر، توسعه صنعتی در آن بیش از نیروی کار شتاب گرفته‌است. به گزارش همشهری، سمنان برای امسال حداقل به ۱۲ هزار و ۵۰۰ نیروی کار نیاز فوری دارد؛ نیروی کاری که می‌تواند از استان‌های دیگر راهی سمنان شود. اما در این بین مشکلاتی سد راه است؛ از جمله تامین مسکن برای کارگران غیر بومی. نرخ بیکاری در استان سمنان به زیر ۶ درصد می‌رسد. استان سمنان ۱۱ شهرک صنعتی، ۶ ناحیه صنعتی و ۲ نیروگاه دارد.
کمبود نیروی کار در سمنان در دو دهه اخیر بیشتر از استان‌های شمالی، خراسان رضوی و تهران تامین می‌شده. اما بالا رفتن آمار کمبود نیروی کار سمنان در یکی دو سال اخیر به دلیل بالا بودن قیمت اجاره خانه برای کارگران است، به طوری که در مجموع قیمت اجاره ملک و دستمزد کارگران غیر بومی تناسبی با هم ندارد و کارگران غیر بومی ترجیح می‌دهند به شهر و دیار خود بازگردند.
- جمعیت استان: ۷۰۲۳۶۰
- کمبود نیروی کار: ۱۲۵۰۰ نفر
آذربایجان شرقی، مهاجرت نیروی کار
آذربایجان شرقی، با جمعیت بیش از ۴ میلیون نفر یکی از مناطق مستعد کشاورزی است که از نظر اکتشاف و بهره‌برداری منابع معدنی نسبت به سایر استان‌ها در وضع مطلوبی قرار دارد. بررسی ترکیب کارگاه‌های موجود استان نیز نشان می‌دهد که دو گروه صنعتی کانی‌های غیرفلزی و غذایی-داروئی در بین سایر صنایع بالاترین تعداد میزان اشتغال را دارد. با این حال به گفته یونس ژاله، رئیس اتاق بازرگانی تبریز، بخش صنعت آذربایجان شرقی به شدت با مشکل کمبود نیروی کار ساده و متخصص مواجه است و کمبود ۳ هزار نیروی متخصص و کارگری برآورد شده، زیرا نیروی کار استان به عراق و پاکستان مهاجرت می‌کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد در این استان نیز افراد دارای تحصیلات عالی نیز دنبال شغل مناسب با رشته تحصیلی هستند و علاقه ای به انجام کار کارگری ندارند. زمستان ۱۴۰۲ نرخ بیکاری در استان آذربایجان شرقی ۴/۷ درصد اعلام شده که از میانگین نرخ بیکاری کشور کمتر است.
- جمعیت استان: ۴۰۴۰۴۰۰
- کمبود نیروی کار: ۳۰۰۰ نفر
یزد، کمبود نیروی کار ماهر
معاون اقتصادی استاندار یزد می‌گوید که نرخ بیکاری در یزد ۳ درصد است، اما کمبود نیروی کار به‌خصوص نیروی کار ماهر در یزد به روشنی دیده می‌شود. استان یزد ۳هزار و ۴۰۰ واحد صنعتی دارد که ۲هزار و ۲۰۰ واحد فعال و ۹۰۰ واحد نیز کمتر از ظرفیت کار می‌کنند و ۳۰۰ واحد نیز راکد هستند. محمدعلی شاه‌حسینی می‌افزاید: «کمبود کارگر ساده در صنعت، معدن، گلخانه‌ها و کارخانجات سرامیک دیده می‌شود. از ۱۰۰ شهرستان کشور در یزد نیروی غیربومی کار داریم که حدود ۴۰ درصد می‌شود.» علاوه بر اینکه یزد به بهشت معادن معروف است و معادن زیادی دارد، صنعت بافندگی و صنعت شیرینی‌پزی نیز در این استان رشد زیادی دارد. بیشترین تولیدات واحدهای صنعتی شهر را منسوجات، کاشی و سرامیک و فرش ماشینی تشکیل می‌دهد. واحدهای صنعتی استان یزد هم بیشتر در شهرک‌های صنعتی یزد و میبد و اردکان متمرکز شده‌اند. به گفته مجتبی دستمالچیان، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی یزد کمبود نیروی کار آسیب جدی به مشاغل صنعتی وارد خواهد کرد. این‌طور که پیداست در استان یزد نیز جوانان تمایلی به کار در رده کارگری ندارند. دستمالچیان معتقد است در جامعه امروزی و با پیشرفت مشاغل اینترنتی، روند دستیابی به نیروی کار متخصص در کارخانه‌ها با مشکل روبه‌رو شده‌است.
- جمعیت استان: ۱۱۳۸۵۳۳
- کمبود نیروی کار: ۱۴۰۰۰
بوشهر، ضرورت مهارت‌آموزی
کمبود نیروی کار در استان بوشهر که جمعیتی بیش از یک میلیون و ۱۳۶ هزار نفر دارد، ۱۰ هزار نفر اعلام شده‌است. نرخ بیکاری این استان نیز ۱/۶ درصد اعلام شده. استان بوشهر با داشتن میادین گازی و نفتی، بزرگترین تولید کننده گاز کشور و صادر کننده نفت کشور است. اقتصاد بوشهر در وهله اول متکی به کشاورزی، دامداری و شیلات و سپس تجارت و بازرگانی است. در استان بوشهر ۱۱ شهرک صنعتی و یک ناحیه صنعتی مصوب و ۷ ناحیه صنعتی روستایی انتقالی از سازمان جهاد کشاورزی و ۳ منطقه ویژه اقتصادی وجود دارد. عبدالکریم جمیری، نماینده بوشهر تنها راه خروج از بحران کمبود نیروی کار را آموزش مهارت‌های فنی و حرفه‌ای به کارگران بومی استان می‌داند زیرا فراگیری آموزش‌های فنی و حرفه‌ای برای ایجاد اشتغال پایدار و کمک به اقتصاد و توسعه جامعه ضروری است.
- جمعیت استان: ۱۱۶۳۴۰۰ نفر
- کمبود نیروی کار: ۱۰۰۰۰ نفر
اصلاح فرهنگ کار، راهکاری برای جبران کمبود نیروی کار
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار سمنان راهکارهایی را برای جبران نیروی کار مطرح می‌کند که مهارت‌آموزی، اصلاح فرهنگ کار و بهره‌مندی از ظرفیت‌های دانش‌بنیان از جمله آنهاست. محمدرضا صادقی نخستین راهکار جبران کمبود نیروی کار را آموزش مهارت‌های لازم صنایع فعال در سمنان می‌داند و می‌گوید: «طبق تفاهم‌نامه همکاری با سازمان فنی و حرفه‌ای نیروی جویای کار، مهارت‌هایی مثل فرز کاری، تراشکاری، کار با دستگاه سی. ان. سی و … را می‌آموزد. اولویت ما با اشتغال نیروهای بومی است.»
معاون اقتصادی استاندار سمنان درباره تامین مسکن نیروی کارگر غیر بومی می‌گوید: «این موضوع خود به نوعی رقابت بین کارفرمایانی که نیروی کار می‌خواهند، تبدیل شده. در واقع در تلاش هستیم تا با ایجاد تسهیلات تشویقی مثل قراردادن زمین رایگان در اختیار کارفرمایان نیز از این مشکل عبور کنیم. کارفرمایان برای تامین مسکن نیروهای کارگری خود از طریق تعاونی‌های کارگری اقدام کنند.»
۱۲۶ تشکل کارگری و ۴۶ تشکل نیز، تشکل کارفرمایی در استان سمنان فعال است.
صادقی کمبود نیروی کار را متاثر از فرهنگ کار در جامعه نیز می‌داند و می‌گوید: «جوانان جویای کار که اغلب تحصیل‌کرده هستند، تمایلی به کار پر زحمت ندارند و دنبال کار اداری هستند.» او معتقد است راهکار این مسئله نیز به دست کارآفرینی مبتی بر پلتفورم‌های هوش مصنوعی است و ادامه می‌دهد: «از آنجا که استان سمنان قطب صنعت خودرو نیز هست و معادن زیادی هم دارد، سرمایه‌گذاری در حوزه شرکت‌های دانش‌بنیان برای تبدیل سمنان و شاهرود به شهر هوشمند راهکار این مسئله خواهد بود.»
صادقی تاکید می‌کند که راه توسعه پایدار اقتصادی استان از سرمایه‌گذاری در مراکز نوآوری، دیجیتال مارکتینگ و استارت‌آپ‌ها می‌گذرد. «استان سمنان نه مرزی است، نه دریا دارد و نه نفت‌خیز است. استان کم آبی که احداث صنایع آب‌بر در آن نیز امکان ندارد. اما به دلیل موقعیت خاصی که در شاهراه ارتباطی پایتخت، خراسان رضوی و استان‌های جنوبی دارد، باید از فرصت توسعه اقتصادی استفاده کند و توازن توسعه صنعتی و تامین نیروی کار را اجرا کند.»