پذیرش فناوریهای جدید در صنعت ساخت و ساز برای ادامه رشد و تکامل این صنعت ضروری است. مواردی چون افزایش ایمنی، افزایش بهرهوری، کاهش زمان و هزینهها همواره از دغدغههای اصلی این صنعت است. روشهای ساخت و ساز و فناوریهای نوین روز به روز معرفی شده و جایگزین راهکارهای سنتی قدیمیتر میشوند. طی سالیان اخیر، ورود فناوریهای نوین به صنعت ساختمان به افزایش سرعت، افزایش کیفیت و کاهش هزینهها کمک شایانی کرده است. اما باید توجه داشت که هر روش ساخت و هر فناوری، مزایا و معایب خود را داشته و باید با دقت برای هر پروژه ارزیابی شود. وال مش از جمله فناوریهای نوینی است که امروزه در صنعت ساختمان ایران مورد استقبال قرار گرفته و مزایای فراوانی در مقایسه با سایر روشهای سنتی ارائه داده است. با این حال وال مش نیز ممکن است محدودیتها و معایبی با توجه به شرایط خاص هر پروژه داشته باشد.
والمش فناوری نوین مهار لرزهای دیوارهای غیرسازهای ساختمان است. این روش در پیوست ششم استاندارد 2800 معرفی شده و در واقع جایگزینی برای روشهای قدیمی مانند وال پست و میلگرد بستر است. وال مش کامپوزیتی متشکل از یک پلاستر گچی یا سیمانی است که با توری فایبرگلاس تقویت شده است. در این روش، مقاطع فولادی سایر روشها حذف شده و با کاهش هزینهها و افزایش سرعت اجرا، بهرهوری پروژههای ساختمانی افزایش یافته است. به دلیل مزایای فراوانی که وال مش در مقایسه با وال پست ارائه داده است، به طور چشمگیری در صنعت ساختمان ایران از این روش استقبال شده. با این حال، مانند هر فناوری دیگری، وال مش نیز با معایب و محدودیتهایی مواجه است. در ادامه مزایای و معایب وال مش را بررسی خواهیم کرد.
مزایای اجرای والمش
از اصلی ترین مزایای وال مش که آن را به روشی مناسب برای مهار لرزهای دیوارها تبدیل کرده است میتوان به سرعت بالا، کیفیت مناسب و هزینه کمتر اشاره کرد. با این حال مزایای وال مش در این موارد خلاصه نشده و این روش برتریهای زیادی در مقایسه با روشهای دیگر ارائه میدهد. از جمله مزایای وال مش نسبت به سایر روشهای سنتی مانند وال پست و میلگرد بستر میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- وال مش از سایر روشهای قدیمی ارزانتر است. هزینه اجرای وال مش در مقایسه با وال پست 20 تا 40 درصد کمتر است.
- سرعت اجرای وال مش در مقایسه با سایر روشها بالاتر است. همچنین به دلیل حذف میلگرد بستر و وادارها و … مرحله دیوارچینی با سهولت و سرعت بیشتری انجام میشود.
- آسان است و یک تیم اجرایی نیمه ماهر نیز برای اجرای وال مش کافیست.
- به دلیل سازگاری مصالح وال مش با مصالح دیوار، در آینده در نازککاری ترک به وجود نمیآید. در حالی که در دیوارهای مهار شده با استفاده از وال پست، به دلیل اختلاف ضریب انبساط حرارتی مصالح دیوار و وادارها، با گذشت زمان، نازککاری دچار ترک خواهد شد.
- در راهکار وال مش بر خلاف روش وال پست نیازی به استفاده از وادارهای قائم و تیرکهای افقی نیست و تمام عملیات مربوط به آنها از جمله ساخت و آمادهسازی وادارها، اجرای لایه ضد زنگ، جوشکاری، سوراخکاری بتن، نصب پلیت در بتن و … حذف میشود.
- در دیوارهای مهار شده با وال مش بر خلاف روش وال پست نیازی به استفاده از میلگرد بستر نیست.
به دلیل حذف وادارها، تیرکها، صفحههای فلزی، میلگرد بستر و … در وال مش، مرحله دیوارچینی با سهولت و سرعت بیشتری انجام میشود
معایب والمش
سیستم وال مش به دلیل داشتن برتری های زیاد نسبت به روش های قدیم اجرای وال پست، توانسته به یکی از بهترین و محبوب ترین روش ها برای اجرای وال پست تبدیل شود. کاهش هزینه های پروژه، عدم نیاز به مصالح ساختمانی فلزی گران قیمت، استفاده از متریال های ارزان قیمت و مقاوم، عدم نیاز به نیروهای کار متخصص برای اجرا و … از جمله مزایای سیستم وال مش هستند. مهندسین ناظر و پیمانکاران همواره به دنبال روش های ایمن برای مقاوم سازی ساختمان ها هستند تا بتوانند از خطرات حادثه آفرین جلوگیری کنند. به همین خاطر طبیعی است که آن ها نیاز به کسب اطلاعات بیشتر در مورد معایب وال مش داشته باشند.
سیستم که یک روش نوین است، به خودی خود دارای ضعف نیست؛ اما به دلیل نوین بودن این سیستم، می توان معایب وال مش را در پروژه های انجام شده به سه دسته طراحی وال مش، تامین مصالح وال مش و اجرای این سیستم تقسیم بندی کرد. این معایب مربوط به خطاهای اجرایی یا مبهم بودن برخی از اطلاعات هستند که در ادامه این مقاله به آن ها خواهیم پرداخت.
مبهم بودن ضوابط طراحی آیین نامه های مرتبط با وال مش
برای اجرای یک سیستم مقاوم در برابر زلزله در اجزای غیر سازه ای نیاز به ضوابط و آیین نامه های دقیق است. به طور مثال برای اجرای وال پست فلزی آیین نامه های دقیق و کافی وجود دارند که مهندسین می توانند با توجه به این آیین نامه ها و قوانین، مراحل اجرای وال پست فلزی را انجام دهند. اما یکی از معایب وال مش که باعث می شود خطاهای طراحی در این سیستم بالا رود، عدم وجود ضوابط و آیین نامه های کافی برای وال مش است.
البته در ضابطه 819 یک سری دیتیل های مرتبط با نحوه اجرا و طراحی وال مش وجود دارند و ابعاد مش و توری و فاصله آن ها با یکدیگر مشخص شده اند. این موضوع باعث شده تا کارفرمایان و مهندسین تصور کنند که نیازی به طراحی وال مش نیست و می توان از همان ابتدای مشخص شده در آیین نامه برای هر ساختمانی با هر ابعاد و شرایطی استفاده کرد.
عدم وجود دیتیل های اجرایی کافی وال مش
برای اجرای یک سیستم جدید در ساختمان ها و سازه های جدید، نیاز به دانش مهندسی کافی و اطلاع از جزئیات آن سیستم است. اگر دیتیل های اجرایی کافی برای سیستم وال مش وجود داشته باشند، مهندسین و پیمانکاران مطابق با همین دیتیل ها پیش می روند و این سیستم را بدون نقص اجرا می کنند. در این صورت اگر خطای اجرایی صورت بگیرد، نشان از ضعف آگاهی مهندسین و کارگران بوده است. اما متاسفانه عدم وجود دیتیل های اجرایی کافی و یکپارچه برای اجرای وال مش باعث شده تا خطاهایی در حین اجرای این سیستم وجود داشته باشد.
عدم اجرای پلاستر کشی به ضخامت حداقل 1 سانتی متر در دو طرف مش فایبرگلاس
یکی از معایب وال مش که البته نمی توان آن را به عنوان یک عیب شناخت و بیشتر خطای اجرایی است، عدم اجرای پلاستر کشی با ضخامت مناسب است. پلاستر کشی یکی از اقداماتی است که باید حتما برای اجرای مش فایبرگلاس روی دیوار انجام شود. فرآیند پلاسترکشی با گچ و سیمان انجام می شود. رعایت حداقل ضخامت پلاستر برای اجرای وال مش بسیار حائز اهمیت است.
در برخی از مواقع کارگران برای کاهش نیاز به استفاده از پلاستر و هزینه های اجرایی، پلاستر کشی را با ضخامت پایین انجام می دهند.
عدم اجرای پلاستر کشی به عنوان اندود رویین و زیرین بر روی دیوار
یکی دیگر از معایب وال مش که باز هم یک خطای اجرایی است، عدم اجرای پلاستر کشی به عنوان اندود رویین و زیرین است. نحوه اجرای وال مش بدین گونه است که در ابتدا یک لایه از پلاستر در زیر وال مش قرار می گیرد. سپس روی وال مش قرار گرفته و با پلاستر رویین تثبیت می شود. بنابراین لازم است که دو لایه پلاستر از یک جنس به عنوان اندود رویین و اندود زیرین روی دیوار اجرا شود تا بتوان شاهد عملکرد مناسب وال مش بود.
استفاده از مش الیاف غیر استاندارد
یکی از مهم ترین متریال هایی که باید برای اجرای وال مش مورد استفاده قرار گیرد، مش الیاف است. مش الیاف استاندارد باید دارای گرماژ مناسب و کیفیت بالایی باشد تا بتوان با اطمینان خاطر آن را برای اجرای وال مش مورد استفاده قرار داد. بعضی از افراد سودجو با توجه به محبوبیت سیستم وال مش، اقدام به فروش مش و الیاف غیر استاندارد می کنند و مهندسین نیز بدون توجه به استانداردهای موجود که به طور دقیق در پیوست 6 استاندارد 2800 ذکر شده اند، اقدام به خرید و اجرای این مش های فایبرگلاس می کنند.
استفاده از پلاستر سیمانی با مقاومت پایین
همانطور که متوجه شدید بخش زیادی از معایب وال مش مربوط به نحوه اجرای نادرست این سیستم است. سیستم وال مش یک سیستم جدید برای مهار لرزه ای اجزای غیر سازه ای است که با کمک پلاستر و مش فایبرگلاس انجام می شود. مش فایبرگلاس باید دارای استاندارد خاصی باشد و به دنبال آن پلاستر سیمانی استفاده شده نیز باید مقاومت مناسبی داشته باشند تا بتوان آن ها را برای اجرای وال مش انتخاب کرد.
اجرای نبشی در اطراف دیوار
نبشی ها از جمله مصالح ساختمانی هستند که می توانند برای مهار لبه های دیوار مورد استفاده قرار گیرند. در برخی از سیستم های مهار لرزه ای اجزای غیر سازه ای، اجرای نبشی ها در اطراف دیوار ضروری است. این موضوع باعث شده تا برخی از افراد به دلیل ضعف آگاهی تصور کنند که باید حتما در حین اجرای وال مش، نبشی ها را نیز در اطراف دیوار نصب کنند تا شاهد عملکرد صحیح دیوارها باشند.