درصد همانندجویی پایان‌نامه دانشگاه آزاد اسلامی معمولاً بر اساس معیارهای خاصی تعیین می‌شود. این درصد معمولاً برای پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد کمتر از 30% و برای رساله‌های دکتری کمتر از 20% است. این بررسی‌ها با هدف جلوگیری از سرقت علمی و تضمین اصالت محتوای علمی انجام می‌شود.
مفهوم همانندجویی و اهمیت آن در پایان‌نامه دانشگاه آزاد
همانندجویی فرآیندی است که به بررسی و شناسایی مشابهت‌های موجود در یک اثر علمی با منابع دیگر می‌پردازد. در دانشگاه‌ها به‌ویژه در دانشگاه آزاد اسلامی هدف از این فرآیند پیشگیری از سرقت علمی و تضمین اصالت و نوآوری در پایان‌نامه‌ها و رساله‌هاست. در این فرآیند سامانه‌های مختلفی مانند سامانه همانندجو مورد استفاده قرار می‌گیرند که بررسی دقیق‌تری از میزان مشابهت متنی و علمی انجام می‌دهند.
دانشگاه آزاد اسلامی به‌منظور جلوگیری از هرگونه مشابهت غیرمجاز و سرقت علمی درصد مجاز همانندجویی را برای پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و رساله‌های دکتری مشخص کرده است. در واقع این درصد مشابهت مشخص می‌کند که تا چه حد از مطالب یا جملات مشابه استفاده شده است و آیا اثر علمی مورد نظر دارای اصالت کافی است یا خیر. این اقدام نه تنها از نظر اخلاقی ضروری است بلکه به حفظ کیفیت علمی پایان‌نامه‌ها کمک می‌کند.
- درصد مشابهت مجاز برای پایان‌نامه کارشناسی ارشد کمتر از 30% است.
- درصد مشابهت مجاز برای رساله‌های دکتری کمتر از 20% است.
- استفاده از سامانه‌های رسمی مانند سامانه همانندجو برای بررسی مشابهت ضروری است.
آیا درصد مشابهت بالا نشانه سرقت علمی است؟
درصد مشابهت بالا ممکن است نشانه‌ای از سرقت علمی باشد اما این موضوع همیشه درست نیست. درصد مشابهت بالا ممکن است به دلیل استفاده از منابع مختلف و ارجاع به آن‌ها به‌صورت صحیح و معتبر باشد. اما در مواردی که دانشجو مطالب را بدون ارجاع صحیح و به‌طور مستقیم از منابع دیگر نقل کرده باشد این به‌عنوان سرقت علمی شناخته می‌شود. بنابراین تنها درصد مشابهت بالا نمی‌تواند به‌طور قطعی سرقت علمی را مشخص کند.
اگر درصد مشابهت از حد مجاز فراتر رود دانشجو باید متن خود را بازنویسی کند و بخش‌های مشابه را اصلاح نماید. این اقدام علاوه بر اصلاح متن علمی باعث بهبود کیفیت نوآوری و اصالت اثر علمی خواهد شد. به‌طور کلی درصد مشابهت باید در چارچوب قوانین دانشگاه‌ها و دستورالعمل‌های ارائه‌شده باقی بماند. در دانشگاه آزاد دانشجویان موظف به اصلاح پایان‌نامه‌های خود در صورت وجود درصد مشابهت بالا هستند.
- درصد مشابهت بالا همیشه نشانه سرقت علمی نیست.
- دانشجویان باید از ارجاع صحیح به منابع برای جلوگیری از سرقت علمی استفاده کنند.
- در صورت تجاوز از درصد مجاز مشابهت باید متن اصلاح و بازنویسی شود.
چگونه می‌توان درصد مشابهت پایان‌نامه را کاهش داد؟
برای کاهش درصد مشابهت روش‌های مختلفی وجود دارد که یکی از آن‌ها بازنویسی مطالب با استفاده از پارافریز است. پارافریز به معنای بازنویسی جملات به زبان خود دانشجو با حفظ معنای اصلی است. این کار باعث می‌شود تا مطالب مشابهت کمتری با منابع دیگر داشته باشد. علاوه بر این دانشجویان باید از ارجاع دقیق به منابع خود و استفاده از منابع معتبر و علمی بهره‌مند شوند.
یکی دیگر از روش‌ها برای کاهش درصد مشابهت استفاده از نرم‌افزارهای ویرایش متن و اصلاح نگارش است. این نرم‌افزارها می‌توانند کمک کنند تا ساختار جملات به گونه‌ای تغییر یابد که میزان مشابهت با منابع دیگر کاهش یابد. همچنین استفاده از منابع علمی و مقالات معتبر و ارجاع دقیق به آن‌ها نیز می‌تواند در کاهش مشابهت کمک کند. در این راستا سامانه‌های همانندجویی مانند سامانه همانندجو به دانشجویان این امکان را می‌دهند که قبل از ارسال نهایی پایان‌نامه میزان مشابهت آن را بررسی کنند و در صورت لزوم اصلاحات لازم را انجام دهند.
- پارافریز و بازنویسی مطالب یکی از روش‌های کاهش مشابهت است.
- ارجاع دقیق به منابع معتبر علمی برای کاهش مشابهت ضروری است.
- استفاده از سامانه‌های همانندجویی مانند همانندجو می‌تواند به بررسی و اصلاح مشابهت کمک کند.
فرآیند بررسی همانندجویی در سامانه‌ها
سامانه‌های بررسی همانندجویی مانند سامانه همانندجو به‌منظور تحلیل و شناسایی مشابهت‌های موجود در متن پایان‌نامه و مقایسه آن با منابع مختلف علمی طراحی شده‌اند. دانشجویان باید پس از تکمیل پایان‌نامه خود آن را در این سامانه بارگذاری کنند. پس از تحلیل متن گزارشی از میزان مشابهت به آن‌ها ارائه می‌شود. اگر درصد مشابهت بیشتر از حد مجاز باشد دانشجو باید متن را اصلاح کند.
این فرآیند کمک می‌کند تا دانشگاه‌ها مطمئن شوند که پایان‌نامه‌های دانشجویان دارای اصالت علمی هستند و هیچگونه کپی‌برداری غیرمجاز صورت نگرفته است. سامانه همانندجو همچنین امکان مشاهده بخش‌های مشابه با دیگر منابع علمی را فراهم می‌آورد که دانشجو می‌تواند آن‌ها را اصلاح و منابع را به‌درستی ارجاع دهد. بنابراین استفاده از این سامانه به‌عنوان ابزاری معتبر در حفظ اصالت آثار علمی ضروری است.
- سامانه همانندجو برای بررسی مشابهت و اصالت متن‌های علمی استفاده می‌شود.
- در صورت مشاهده مشابهت بالا دانشجو باید متن را اصلاح کند.
- استفاده از سامانه‌های رسمی مانند همانندجو برای تضمین اصالت آثار علمی ضروری است.
نکات مهم در خصوص درصد همانندجویی پایان‌نامه‌ها
در پایان‌نامه‌های دانشگاه آزاد اسلامی درصد همانندجویی باید طبق دستورالعمل‌های دانشگاه رعایت شود. این دستورالعمل‌ها به‌طور خاص درصد مشابهت مجاز را برای پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و رساله‌های دکتری مشخص کرده‌اند. برای پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد درصد مشابهت نباید بیشتر از 30% باشد و برای رساله‌های دکتری این درصد باید کمتر از 20% باشد. دانشجویان باید از ابزارهای مناسب برای کاهش درصد مشابهت استفاده کنند.
به‌طور کلی حفظ اصالت و نوآوری در آثار علمی یک اولویت برای دانشگاه‌هاست. دانشجویان باید با رعایت اصول صحیح نگارش ارجاع به منابع و استفاده از ابزارهای بررسی مشابهت از درصد مشابهت غیرمجاز جلوگیری کنند. این فرآیند هم به نفع دانشجویان است که اعتبار علمی خود را حفظ کنند و هم به نفع دانشگاه‌ها که از لحاظ علمی معتبر باقی بمانند.
- درصد مشابهت برای پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد کمتر از 30% و برای دکتری کمتر از 20% است.
- حفظ اصالت و نوآوری در پایان‌نامه‌ها از اولویت‌های دانشگاه‌ها است.
- استفاده از ابزارهای بررسی مشابهت می‌تواند به کاهش درصد مشابهت کمک کند.