
نمونه دادخواست مطالبه مهریه
نمونه دادخواست مطالبه مهریه سندی حقوقی است که برای آغاز فرآیند قانونی درخواست مهریه، به مراجع قضایی یا ثبتی ارائه می شود. این دادخواست، بیانگر رسمی درخواست زن برای دریافت حق مالی خود است و شامل جزئیات مهمی چون مشخصات طرفین، میزان مهریه و دلایل قانونی مطالبه آن است.
در زندگی مشترک، مهریه به عنوان یک پشتوانه قانونی و مالی برای زن در نظر گرفته می شود؛ حقی که از همان لحظه جاری شدن خطبه عقد، مالکیت آن برای او رقم می خورد. این حق، که در فرهنگ و شریعت ما جایگاهی دیرینه دارد، می تواند در بزنگاه های مختلف زندگی، نقش حیاتی ایفا کند و به زن امکان دهد تا مسیر خود را با اطمینان بیشتری ادامه دهد.
ممکن است در مقطعی از زندگی، زن تصمیم به مطالبه مهریه خود بگیرد. این تصمیم می تواند ناشی از دلایل متعددی باشد؛ از نیازهای مالی گرفته تا ضرورت حل و فصل امور در مسیر جدایی. این فرآیند گاهی اوقات پیچیده و پر از ابهامات قانونی به نظر می رسد. در چنین شرایطی، داشتن یک راهنمای جامع و دسترسی به نمونه های عملی دادخواست مهریه، می تواند به مثابه یک نقشه راه عمل کند و به فرد کمک کند تا با آگاهی و اطمینان بیشتری گام بردارد.
در این مقاله، تلاش شده است تا یک راهنمای جامع و کاربردی برای تمامی جنبه های مطالبه مهریه ارائه شود. از مبانی حقوقی این حق تا مسیرهای قانونی پیش رو، از مدارک لازم برای تنظیم دادخواست تا نکات مهم نگارشی و همچنین دوازده نمونه دادخواست برای سناریوهای گوناگون، همگی با زبانی روشن و تجربه محور مورد بررسی قرار می گیرد. این محتوا نه تنها به زنانی که در فکر مطالبه مهریه خود هستند یاری می رساند، بلکه می تواند برای مردان، دانشجویان حقوق، وکلا و عموم علاقه مندان به مسائل خانواده، منبعی ارزشمند و قابل اتکا باشد تا با چم و خم این مسیر آشنا شوند و با اطمینان خاطر بیشتری در آن قدم بگذارند.
مبانی حقوقی مهریه: هر آنچه باید بدانید
مهریه نه تنها یک سنت دیرینه، بلکه از نظر حقوقی، یک حق قطعی برای زن محسوب می شود که به محض جاری شدن عقد نکاح، مالکیت آن به او تعلق می گیرد. شناخت مبانی حقوقی مهریه، کلید درک صحیح از نحوه مطالبه و اجرای آن است.
تعریف و انواع مهریه
در نگاه اول، مهریه ممکن است تنها به سکه خلاصه شود، اما در واقع، انواع گوناگونی دارد که هر یک ویژگی های خاص خود را دارا هستند:
- مهریه عندالمطالبه: متداول ترین نوع مهریه است. به این معنا که زن هر زمان که اراده کند، می تواند مهریه خود را از همسرش مطالبه نماید. همسر موظف است مهریه را فوراً پرداخت کند.
- مهریه عندالاستطاعه: در این حالت، پرداخت مهریه منوط به توانایی مالی مرد است. زن برای مطالبه این نوع مهریه باید استطاعت مالی مرد را ثابت کند. این نوع مهریه با توافق زوجین در هنگام عقد تعیین می شود و در عقدنامه قید می گردد.
- مهرالمثل: زمانی که مهریه در عقد تعیین نشده باشد یا تعیین آن باطل باشد، در صورت وقوع نزدیکی بین زوجین، زن مستحق مهرالمثل خواهد بود. تعیین مهرالمثل با توجه به شئون و ویژگی های زن، مانند وضعیت خانوادگی، تحصیلات و عرف محل زندگی، صورت می گیرد.
- مهرالمتعه: اگر در عقد دائم مهریه ذکر نشده باشد و پیش از نزدیکی، مرد همسر خود را طلاق دهد، زن مستحق مهرالمتعه است. مقدار آن با توجه به وضعیت مالی مرد (غنا یا فقر) تعیین می شود.
مالکیت مهریه و اهمیت آن
بر اساس ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، به مجرد عقد، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید. این ماده قانونی، نقطه عطفی در حقوق زن است و به وضوح بیان می کند که مالکیت مهریه از زمان عقد آغاز می شود، نه از زمان طلاق یا جدایی. این مالکیت به زن اجازه می دهد تا هرگونه تصرف مالی، از جمله بخشش، فروش یا مطالبه، در مهریه خود را داشته باشد.
مهریه به نرخ روز: چگونگی محاسبه
یکی از مهم ترین تحولات حقوقی در زمینه مهریه، محاسبه آن به نرخ روز است. تبصره الحاقی به ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی (مصوب ۱۳۷۶) صراحتاً بیان می دارد: چنانچه مهریه وجه رایج باشد متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تأدیه نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می گردد محاسبه و پرداخت خواهد شد مگر اینکه زوجین در حین اجرای عقد به نحو دیگری تراضی کرده باشند. این بدان معناست که اگر مهریه به صورت وجه نقد تعیین شده باشد، ارزش آن باید بر اساس شاخص های تورمی بانک مرکزی به روز شود تا قدرت خرید واقعی آن حفظ گردد. در مورد مهریه سکه نیز، به دلیل نوسانات قیمت سکه، ارزش آن به نرخ روز محاسبه و مطالبه می شود.
قانون ۱۱۰ سکه و تاثیرات آن
ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱، محدودیت هایی را برای مطالبه مهریه ایجاد کرده است که به قانون ۱۱۰ سکه شهرت دارد. این ماده می گوید: هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد تا یکصد و ده سکّه تمام بهارآزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده (۲) قانون اجرای محکومیت های مالی است. چنانچه مهریه، بیشتر از این میزان باشد در خصوص مازاد، فقط ملائت زوج ملاک پرداخت است. این قانون به این معناست که برای ۱۱۰ سکه اول، در صورت عدم پرداخت، مرد ممکن است مشمول حبس یا جلب شود، اما برای مازاد بر ۱۱۰ سکه، تنها در صورتی که زن توانایی مالی مرد را اثبات کند، امکان مطالبه وجود دارد و حبس برای مازاد ۱۱۰ سکه اعمال نمی شود. این قانون به منظور حمایت از مردان در برابر محکومیت های سنگین مالی و جلوگیری از حبس های طولانی مدت طراحی شده است.
تغییرات قانونی و رویه های قضایی جدید
قوانین خانواده و رویه های قضایی در طول زمان دستخوش تغییر می شوند. همواره توصیه می شود برای اطمینان از به روز بودن اطلاعات، به آخرین بخشنامه ها و رویه های صادره از سوی قوه قضائیه توجه شود. این تغییرات می توانند شامل اصلاحاتی در نحوه اجرای احکام، محاسبات مهریه یا حتی شرایط ممنوع الخروجی باشند که آگاهی از آن ها در پیشبرد پرونده حیاتی است.
آگاهی از مبانی حقوقی مهریه، مانند دانستن انواع آن، چگونگی مالکیت زن بر مهریه، نحوه محاسبه به نرخ روز و محدودیت های قانونی ۱۱۰ سکه، به زن این قدرت را می دهد که با دیدی روشن و آگاهانه، مسیر مطالبه حق خود را طی کند و از حقوق خود به بهترین شکل دفاع نماید.
مسیرهای مطالبه مهریه: کدام راه برای شما مناسب است؟
زمانی که زنی تصمیم به مطالبه مهریه خود می گیرد، دو مسیر اصلی پیش روی او قرار دارد: مسیر اداری از طریق اداره اجرای ثبت اسناد رسمی و مسیر قضایی از طریق دادگاه خانواده. انتخاب بین این دو مسیر بستگی به شرایط خاص پرونده، وجود اموال قابل شناسایی از مرد و ترجیحات زن دارد.
مسیر اول: مطالبه مهریه از طریق اداره اجرای ثبت اسناد رسمی
این مسیر اغلب به دلیل سرعت بیشتر و هزینه های اولیه کمتر مورد توجه قرار می گیرد، به ویژه اگر اموال قابل شناسایی از مرد وجود داشته باشد.
مزایا و معایب:
مزایا:
- سرعت بیشتر: در مقایسه با دادگاه، فرآیند اجرای ثبت می تواند سریع تر پیش رود.
- هزینه کمتر در ابتدا: هزینه های اولیه این روش معمولاً کمتر از ثبت دادخواست در دادگاه است.
- قابلیت ممنوع الخروجی سریع: امکان درخواست ممنوع الخروجی مرد به سرعت پس از صدور اجراییه وجود دارد.
- قابلیت توقیف اموال: در صورت شناسایی اموال، امکان توقیف آن ها به سرعت فراهم می شود.
معایب:
- محدودیت در شناسایی اموال: اگر مرد اموال آشکاری برای توقیف نداشته باشد، این مسیر ممکن است به بن بست بخورد.
- عدم امکان طرح دعوای اعسار: در این مسیر، زن نمی تواند درخواست اعسار از پرداخت هزینه های اجرایی را مطرح کند.
- نیاز به سند رسمی: تنها مهریه هایی که در سند رسمی ازدواج قید شده اند، قابل پیگیری از این طریق هستند.
مراحل گام به گام:
- مراجعه به دفترخانه ازدواج: ابتدا باید به دفترخانه ای که عقد ازدواج در آن جاری شده است، مراجعه کرده و درخواست صدور اجراییه برای مهریه را ارائه دهید.
- ارسال اجراییه به اداره اجرای ثبت: دفترخانه اجراییه را به اداره اجرای ثبت اسناد رسمی محل اقامت مرد یا محل وقوع عقد ارسال می کند.
- معرفی اموال زوج: پس از تشکیل پرونده در اجرای ثبت، زن باید اموال منقول یا غیرمنقول مرد (مانند حساب بانکی، ملک، خودرو، سهام) را معرفی کند تا توقیف شوند.
- صدور دستور توقیف و اجرای آن: اداره ثبت پس از بررسی، دستور توقیف اموال را صادر و اجرا می کند.
- درخواست ممنوع الخروجی: در صورت عدم شناسایی اموال کافی، زن می تواند درخواست ممنوع الخروجی مرد را ارائه دهد تا از خروج او از کشور جلوگیری شود.
این مسیر زمانی توصیه می شود که زن از وجود اموال مشخص و قابل دسترسی از سوی مرد اطلاع دارد و می خواهد به سرعت به نتیجه برسد.
مسیر دوم: مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده
این مسیر زمانی که شناسایی اموال مرد دشوار است یا زن نیاز به درخواست اعسار از هزینه های دادرسی دارد، انتخاب مناسب تری است.
مزایا و معایب:
مزایا:
- قابلیت پیگیری حتی در صورت عدم شناسایی اموال: دادگاه می تواند مرد را به معرفی اموال وادار کند.
- امکان درخواست اعسار از هزینه دادرسی: زن در صورت عدم تمکن مالی می تواند درخواست اعسار از پرداخت هزینه های دادرسی را مطرح کند.
- قابلیت صدور حکم جلب: در صورت عدم پرداخت ۱۱۰ سکه اول مهریه، امکان صدور حکم جلب برای مرد وجود دارد.
معایب:
- فرآیند طولانی تر: رسیدگی در دادگاه معمولاً زمان برتر از اجرای ثبت است.
- هزینه های دادرسی بالاتر: هزینه های اولیه دادرسی در دادگاه بیشتر است، مگر اینکه اعسار پذیرفته شود.
مراحل گام به گام:
- مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: برای ثبت دادخواست مطالبه مهریه و در صورت نیاز، درخواست اعسار از هزینه دادرسی، باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرد.
- تعیین شعبه و وقت رسیدگی: پس از ثبت دادخواست، پرونده به یکی از شعب دادگاه خانواده ارجاع داده شده و وقت رسیدگی تعیین می شود.
- حضور در جلسات دادگاه و ارائه دلایل: زن (خواهان) و مرد (خوانده) باید در جلسات دادگاه حاضر شده و دلایل و مستندات خود را ارائه دهند.
- صدور رأی بدوی، تجدیدنظر و قطعی: دادگاه پس از بررسی، رأی بدوی صادر می کند که قابل اعتراض در مرحله تجدیدنظر است و پس از آن، رأی قطعی صادر می شود.
- صدور اجراییه از دادگاه و اجرای حکم: پس از قطعی شدن رأی، اجراییه از طریق دادگاه صادر شده و مراحل اجرای حکم از طریق دایره اجرای احکام دادگاه پیگیری می شود.
این مسیر به ویژه زمانی توصیه می شود که زن ابتدا از طریق ثبت اقدام کرده اما به نتیجه نرسیده، یا از ابتدا از عدم وجود اموال آشکار از سوی مرد مطلع است.
مقایسه تطبیقی دو مسیر: ثبت و دادگاه
برای روشن تر شدن تفاوت ها، جدول زیر مقایسه ای جامع بین دو مسیر مطالبه مهریه ارائه می دهد:
ویژگی | اجرای ثبت اسناد رسمی | دادگاه خانواده |
---|---|---|
شروع فرآیند | دفترخانه ازدواج | دفاتر خدمات الکترونیک قضایی |
سرعت | معمولاً سریع تر | معمولاً طولانی تر |
هزینه اولیه | پایین تر (در ابتدا) | بالاتر (مگر با اعسار) |
اعسار از هزینه | ناممکن | ممکن |
امکان ممنوع الخروجی | بله (سریع) | بله (پس از صدور اجراییه) |
امکان توقیف اموال | بله (با معرفی اموال) | بله (با معرفی و تحقیقات دادگاه) |
امکان حکم جلب | خیر | بله (برای ۱۱۰ سکه اول) |
وجود اموال آشکار | ضروری (توصیه می شود) | عدم وجود اموال، مانع نیست |
بهترین راهکار اغلب ترکیبی از این دو مسیر است؛ ابتدا از طریق اداره ثبت اقدام می شود و در صورت عدم حصول نتیجه یا شناسایی اموال، مسیر دادگاه خانواده پیگیری می گردد. در هر صورت، مشاوره با یک وکیل متخصص خانواده می تواند به انتخاب بهینه ترین مسیر و پیشبرد صحیح پرونده کمک شایانی کند.
مدارک لازم برای تنظیم و ثبت دادخواست مطالبه مهریه
آماده سازی مدارک لازم، گام حیاتی در مسیر مطالبه مهریه است. نقص در مدارک می تواند فرآیند رسیدگی را به تأخیر بیندازد یا حتی منجر به رد دادخواست شود. زوجه (خواهان) باید با دقت و وسواس تمامی مستندات مورد نیاز را جمع آوری کند.
مدارک اصلی و ضروری که برای ثبت دادخواست مهریه باید آماده شوند، به شرح زیر است:
- شناسنامه و کارت ملی معتبر زوجه (خواهان): این مدارک برای احراز هویت خواهان ضروری است و باید کپی برابر اصل آن ها نیز آماده شود.
- اصل و کپی مصدق سند ازدواج (عقدنامه) یا رونوشت رسمی آن: عقدنامه مهم ترین سند در پرونده مهریه است. بدون این سند، امکان اثبات رابطه زوجیت و وجود مهریه وجود ندارد. اگر اصل سند در دسترس نیست، باید از دفترخانه محل عقد، رونوشت رسمی آن را تهیه کرد.
- گواهی عدم شناسایی اموال از اجرای ثبت (در صورت مراجعه به دادگاه پس از ثبت): اگر زن ابتدا از طریق اجرای ثبت اقدام کرده و به دلیل عدم شناسایی اموال مرد به نتیجه نرسیده است، ارائه این گواهی به دادگاه ضروری است تا اثبات شود مسیر ثبتی بی نتیجه مانده است.
- وکالتنامه وکیل دادگستری (در صورت داشتن وکیل): اگر زوجه از طریق وکیل اقدام می کند، اصل وکالتنامه رسمی که حق مطالبه مهریه در آن قید شده باشد، الزامی است.
- استشهادیه محلی و مدارک مربوط به اعسار (در صورت درخواست اعسار): در صورتی که خواهان (زن) توانایی پرداخت هزینه های دادرسی را ندارد و درخواست اعسار می دهد، باید استشهادیه محلی (گواهی از افراد مطلع مبنی بر عدم تمکن مالی) و سایر مدارک دال بر اعسار (مانند گواهی درآمد، لیست اموال و بدهی ها) را ارائه کند.
- مدارک شناسایی وکیل (در صورت حضور وکیل): اگر وکیل در پرونده حضور دارد، کپی پروانه وکالت و کارت ملی او نیز مورد نیاز است.
نکته مهم: پیش از مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا دفترخانه ازدواج، حتماً از کامل بودن مدارک اطمینان حاصل شود. در بسیاری از موارد، دفاتر خدمات الکترونیک قضایی پیش از ثبت دادخواست، پرونده الکترونیکی تشکیل می دهند و تمامی مدارک باید به صورت اسکن شده و آماده بارگذاری باشند.
آموزش گام به گام تنظیم دادخواست مهریه
تنظیم یک دادخواست مهریه صحیح و کامل، نیازمند رعایت اصول نگارشی و حقوقی خاصی است. این سند، پل ارتباطی شما با دادگاه است و باید به گونه ای نوشته شود که خواسته های شما را به وضوح و با استناد به قوانین بیان کند. در ادامه، اجزای اصلی یک دادخواست و نکات مهم نگارشی آن را مرور می کنیم:
اجزای اصلی یک دادخواست:
یک دادخواست حقوقی، فارغ از موضوع آن، دارای بخش های مشخصی است که باید با دقت تکمیل شوند:
- مشخصات خواهان (زن): شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، تاریخ تولد، شغل، نشانی کامل و شماره تماس.
- مشخصات خوانده (مرد): شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، تاریخ تولد، شغل، نشانی کامل و شماره تماس.
- خواسته (موضوع دعوا): این بخش باید به روشنی بیانگر آنچه از دادگاه می خواهید باشد. به عنوان مثال: مطالبه تعداد … سکه تمام بهار آزادی به نرخ روز یا مطالبه مبلغ … ریال مهریه وجه نقد به نرخ روز. همچنین در این قسمت باید بهای خواسته نیز مشخص شود.
- دلایل و منضمات دادخواست: در این بخش، مستندات قانونی و شرعی که خواسته شما را تأیید می کنند، ذکر می شود. مانند اصل و کپی مصدق سند ازدواج، گواهی عدم شناسایی اموال از اجرای ثبت (در صورت لزوم)، وکالتنامه وکیل و استشهادیه اعسار (در صورت درخواست اعسار).
- شرح دادخواست: این بخش، قلب دادخواست است و باید به تفصیل اما با ایجاز، ماجرا را شرح دهد. در این قسمت، باید تاریخ و شماره سند ازدواج، میزان مهریه، عندالمطالبه یا عندالاستطاعه بودن آن، و اینکه چرا اکنون درخواست مطالبه مهریه را دارید، بیان شود. به پرهیز از احساسات و حاشیه پردازی در این بخش تاکید می شود.
نکات مهم نگارشی:
- اختصار و وضوح: دادخواست باید مختصر، مفید و کاملاً روشن باشد. از جملات طولانی و پیچیده بپرهیزید.
- ارجاع به مواد قانونی: در صورت امکان و آگاهی، به مواد قانونی مرتبط (مانند ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی یا ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده) اشاره کنید.
- پرهیز از احساسات: متن دادخواست یک سند حقوقی است؛ بنابراین باید کاملاً منطقی و عاری از هرگونه بیان احساسی یا شخصی باشد.
- تقویم خواسته (تعیین بهای مهریه): این بخش بسیار مهم است، زیرا هزینه دادرسی بر اساس آن محاسبه می شود. اگر مهریه سکه است، باید ارزش ریالی آن در زمان تقدیم دادخواست مشخص شود. اگر مهریه وجه نقد است، باید محاسبه به نرخ روز را قید کنید.
نمونه ساختار یک دادخواست پایه:
مشخصات خواهان:
نام: [نام کامل]
نام خانوادگی: [نام خانوادگی کامل]
نام پدر: [نام پدر]
کد ملی: [کد ملی]
تاریخ تولد: [تاریخ تولد]
شغل: [شغل]
نشانی: [نشانی کامل و دقیق]
شماره تماس: [شماره تماس]
مشخصات خوانده:
نام: [نام کامل]
نام خانوادگی: [نام خانوادگی کامل]
نام پدر: [نام پدر]
کد ملی: [کد ملی]
تاریخ تولد: [تاریخ تولد]
شغل: [شغل]
نشانی: [نشانی کامل و دقیق]
شماره تماس: [شماره تماس]
وکیل یا نماینده قانونی:
[در صورت وجود وکیل، مشخصات وکیل درج شود]
خواسته:
۱. مطالبه [تعداد] عدد سکه تمام بهار آزادی (مهریه) به نرخ روز و احتساب کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل.
۲. بدواً صدور قرار تأمین خواسته به میزان مهریه.
۳. تقاضای اعسار از پرداخت هزینه دادرسی (در صورت لزوم).
دلایل و منضمات دادخواست:
۱. کپی مصدق سند ازدواج شماره [شماره سند] مورخ [تاریخ عقد] تنظیمی در دفترخانه شماره [شماره دفترخانه] [نام شهر].
۲. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی خواهان و خوانده.
۳. [در صورت وجود: گواهی عدم شناسایی اموال از اجرای ثبت].
۴. [در صورت وجود: وکالتنامه وکیل دادگستری].
۵. [در صورت وجود: استشهادیه محلی و مدارک مربوط به اعسار از هزینه دادرسی].
ریاست محترم دادگاه خانواده [نام شهر]
با سلام و تقدیم احترام،
احتراماً به استحضار عالی می رساند، اینجانبه [نام خواهان] و آقای [نام خوانده] به موجب سند نکاحیه شماره [شماره سند] مورخ [تاریخ عقد] تنظیمی در دفترخانه شماره [شماره دفترخانه] [نام شهر] با مهریه [تعداد] عدد سکه تمام بهار آزادی (یا مبلغ وجه نقد) به عقد دائم یکدیگر درآمده ایم. نظر به اینکه پرداخت مهریه در سند نکاحیه عندالمطالبه تعیین گردیده است، با این حال خوانده محترم تاکنون اقدامی جهت تأدیه آن ننموده اند. لذا با عنایت به مراتب فوق، مستنداً به ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی و مواد ۱۰۸، ۱۱۷، ۱۹۸ و ۵۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی، تقاضای صدور حکم مبنی بر الزام خوانده به پرداخت [تعداد] عدد سکه تمام بهار آزادی (مهریه) به نرخ روز، به همراه کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل، مورد استدعاست. ضمناً، بدواً صدور قرار تأمین خواسته به میزان خواسته از اموال خوانده محترم و اجرای آن قبل از ابلاغ (جهت جلوگیری از نقل و انتقال اموال) و همچنین تقاضای اعسار از پرداخت هزینه دادرسی (در صورت عدم تمکن مالی)، مورد درخواست است.
با تشکر و احترام،
[نام و امضای خواهان یا وکیل]
نمونه دادخواست مطالبه مهریه برای سناریوهای مختلف
در ادامه، به بررسی و توضیح ۱۲ نمونه دادخواست مطالبه مهریه برای سناریوهای رایج می پردازیم. این نمونه ها، قالب های کلی هستند و باید با توجه به شرایط خاص هر پرونده و اطلاعات دقیق طرفین، تکمیل و تنظیم شوند. این بخش به شما کمک می کند تا با جزئیات هر درخواست و تفاوت های آن آشنا شوید و بتوانید دادخواست خود را با دقت بیشتری آماده کنید. قابلیت دانلود فایل های PDF نمونه در وب سایت های حقوقی، ابزار بسیار مفیدی برای این منظور است و این نمونه ها نیز برای کمک به نگارش و تدوین آن ها ارائه شده اند.
۱. مطالبه مهریه (سکه تمام بهار آزادی) به نرخ روز
این رایج ترین نوع دادخواست است که زن خواهان دریافت سکه بهار آزادی به ارزش روز آن است.
- خواسته: ۱. مطالبه [تعداد] عدد سکه تمام بهار آزادی به نرخ روز. ۲. پرداخت کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل.
- شرح دادخواست: خواهان و خوانده به موجب سند ازدواج شماره […] مورخ […] عقد دائم نموده اند. مهریه خواهان [تعداد] سکه بهار آزادی عندالمطالبه بوده و خوانده از پرداخت آن امتناع می ورزد. تقاضای حکم به پرداخت مهریه بر اساس نرخ روز از دادگاه می شود.
۲. مطالبه مهریه (وجه نقد) به نرخ روز
در صورتی که مهریه به صورت وجه نقد تعیین شده باشد، ارزش آن باید با توجه به شاخص تورم بانک مرکزی به نرخ روز محاسبه شود.
- خواسته: ۱. مطالبه مبلغ [عدد] ریال (معادل مهریه به نرخ روز) بابت مهریه. ۲. پرداخت کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل.
- شرح دادخواست: خواهان و خوانده به موجب سند ازدواج شماره […] مورخ […] عقد دائم نموده اند. مهریه خواهان مبلغ [عدد] ریال وجه نقد عندالمطالبه بوده و با احتساب شاخص تورم بانک مرکزی، اکنون به نرخ روز قابل مطالبه است.
۳. مطالبه مهریه (سکه) به همراه درخواست تأمین خواسته
تأمین خواسته به معنای توقیف اموال خوانده قبل از صدور حکم قطعی است تا مرد نتواند اموال خود را منتقل یا پنهان کند. این درخواست بر اساس مواد ۱۰۸ و ۱۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی ارائه می شود.
- خواسته: ۱. مطالبه [تعداد] عدد سکه تمام بهار آزادی به نرخ روز. ۲. صدور قرار تأمین خواسته به میزان مهریه از اموال خوانده (اجرا قبل از ابلاغ). ۳. پرداخت کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل.
- شرح دادخواست: همانند نمونه ۱، اما با تاکید بر احتمال نقل و انتقال اموال توسط خوانده و ضرورت صدور قرار تأمین خواسته قبل از ابلاغ، تا از تضییع حقوق خواهان جلوگیری شود.
۴. مطالبه مهریه (سکه) به همراه درخواست اعسار از هزینه دادرسی
اگر خواهان قادر به پرداخت هزینه های دادرسی نباشد، می تواند همزمان با دادخواست مهریه، درخواست اعسار دهد. این درخواست بر اساس ماده ۵ قانون حمایت خانواده مطرح می شود.
- خواسته: ۱. مطالبه [تعداد] عدد سکه تمام بهار آزادی به نرخ روز. ۲. تقاضای اعسار از پرداخت هزینه دادرسی. ۳. پرداخت کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل.
- شرح دادخواست: همانند نمونه ۱، با این توضیح که خواهان به دلیل عدم تمکن مالی قادر به پرداخت هزینه های دادرسی نبوده و با استناد به مدارک پیوست (استشهادیه)، تقاضای اعسار از این هزینه ها را دارد.
۵. مطالبه مهریه (وجه نقد) به همراه درخواست اعسار از هزینه دادرسی
مشابه نمونه ۴، اما برای مهریه وجه نقد.
- خواسته: ۱. مطالبه مبلغ [عدد] ریال (معادل مهریه به نرخ روز) بابت مهریه. ۲. تقاضای اعسار از پرداخت هزینه دادرسی. ۳. پرداخت کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل.
- شرح دادخواست: مشابه نمونه ۲، با این توضیح که خواهان به دلیل عدم تمکن مالی قادر به پرداخت هزینه های دادرسی نبوده و با استناد به مدارک پیوست (استشهادیه)، تقاضای اعسار از این هزینه ها را دارد.
۶. دادخواست صدور قرار تأمین خواسته مهریه (قبل از تقدیم دادخواست اصلی)
در شرایطی که زن از احتمال فرار مرد از پرداخت دین یا انتقال اموال او آگاه است و می خواهد به سرعت اموال را توقیف کند، می تواند ابتدا صرفاً درخواست صدور قرار تأمین خواسته را بدهد و دادخواست اصلی مهریه را بعداً تقدیم کند. این امر بر اساس ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی صورت می گیرد.
- خواسته: صدور قرار تأمین خواسته به میزان مهریه (سکه یا وجه نقد) از اموال خوانده و اجرای قرار قبل از ابلاغ.
- شرح دادخواست: خواهان و خوانده به موجب سند ازدواج شماره […] مورخ […] عقد دائم نموده اند و مهریه عندالمطالبه است. با عنایت به اینکه خوانده قصد دارد اموال خود را منتقل نماید، جهت حفظ حقوق خواهان، تقاضای صدور قرار تأمین خواسته قبل از تقدیم دادخواست اصلی مهریه مورد استدعاست.
۷. دادخواست اعسار از پرداخت یکجای مهریه و تقاضای تقسیط آن (از سوی زوج)
این دادخواست از سوی مرد (خوانده) و پس از محکومیت به پرداخت مهریه ارائه می شود. در صورت عدم تمکن مالی برای پرداخت یکجای مهریه، مرد می تواند درخواست تقسیط آن را از دادگاه نماید.
- خواسته: ۱. صدور حکم بر اعسار از پرداخت یکجای مهریه. ۲. تقاضای تقسیط مهریه محکوم به در اقساط معین.
- شرح دادخواست: خوانده به موجب دادنامه شماره […] مورخ […] صادره از شعبه […] دادگاه خانواده، محکوم به پرداخت مهریه [تعداد سکه یا مبلغ وجه نقد] شده است. با توجه به عدم تمکن مالی و عدم توانایی پرداخت یکجای مهریه (با ارائه لیست اموال و درآمد)، تقاضای اعسار و تقسیط آن مورد استدعاست.
۸. مطالبه نصف مهر مازاد پرداختی (در صورت طلاق قبل از نزدیکی و پرداخت کامل مهریه)
بر اساس ماده ۱۰۹۲ قانون مدنی، اگر طلاق قبل از نزدیکی اتفاق بیفتد، زن مستحق نصف مهریه است. اگر مرد تمام مهریه را پرداخت کرده باشد، می تواند مازاد را استرداد کند.
- خواسته: مطالبه [تعداد] عدد سکه (یا مبلغ وجه نقد) به عنوان نصف مهر مازاد پرداختی در حق خوانده.
- شرح دادخواست: خواهان و خوانده به موجب سند ازدواج شماره […] مورخ […] عقد دائم نموده اند. مهریه خوانده [تعداد] سکه (یا مبلغ وجه نقد) بوده است. قبل از وقوع نزدیکی، خوانده به موجب طلاقنامه شماره […] مورخ […] طلاق داده شده است. با این حال، خواهان تمامی مهریه را به وی پرداخت کرده است. لذا با استناد به ماده ۱۰۹۲ قانون مدنی، تقاضای استرداد نصف مهریه مازاد پرداختی را دارد.
۹. مطالبه مهریه با استناد به حق حبس
بر اساس ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی، زن می تواند تا زمانی که مهریه او تسلیم نشده، از ایفای وظایف زناشویی در قبال شوهر خودداری کند، مشروط بر اینکه مهریه او حال باشد. این امتناع، حق نفقه را ساقط نمی کند.
- خواسته: ۱. الزام خوانده به پرداخت [تعداد] عدد سکه تمام بهار آزادی (مهریه) به نرخ روز. ۲. تأکید بر استناد به حق حبس زوجه.
- شرح دادخواست: خواهان و خوانده به موجب سند ازدواج شماره […] مورخ […] عقد دائم نموده اند. مهریه خواهان [تعداد] سکه بهار آزادی عندالمطالبه است. خواهان با استناد به حق حبس قانونی خود (ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی)، تا زمان دریافت مهریه، از تمکین خودداری نموده است و خوانده از پرداخت مهریه امتناع می ورزد.
۱۰. مطالبه مهریه بعد از فوت شوهر (از سوی زوجه)
پس از فوت مرد، مهریه زن از ترکه متوفی (اموالی که از او به جا مانده) قابل مطالبه است و زن در رده طلبکاران و سپس در رده ورثه قرار می گیرد.
- خواسته: ۱. مطالبه [تعداد] عدد سکه تمام بهار آزادی (مهریه) به نرخ روز از ترکه متوفی [نام متوفی]. ۲. پرداخت کلیه خسارات دادرسی.
- شرح دادخواست: خواهان به موجب سند ازدواج شماره […] مورخ […] همسر دائمی مرحوم [نام متوفی] بوده است. مرحوم در تاریخ […] فوت نموده و مهریه خواهان [تعداد] سکه بهار آزادی عندالمطالبه بوده است. با استناد به گواهی حصر وراثت شماره […]، تقاضای مطالبه مهریه از ترکه آن مرحوم را دارد.
۱۱. مطالبه مهریه بعد از فوت زوجه (از سوی ورثه او)
همانطور که قبلاً اشاره شد، زن به محض عقد مالک مهریه می شود. بنابراین، اگر قبل از دریافت مهریه فوت کند، این حق به ورثه او منتقل می شود و آن ها می توانند مهریه را مطالبه کنند.
- خواسته: ۱. مطالبه [تعداد] عدد سکه تمام بهار آزادی (مهریه) به نرخ روز از سوی ورثه مرحوم [نام زوجه متوفی] از خوانده. ۲. پرداخت کلیه خسارات دادرسی.
- شرح دادخواست: مرحوم [نام زوجه متوفی] به موجب سند ازدواج شماره […] مورخ […] همسر دائمی خوانده بوده است و مهریه او [تعداد] سکه بهار آزادی عندالمطالبه بوده است. مرحوم در تاریخ […] فوت نموده و مهریه وی پرداخت نشده است. ورثه قانونی ایشان (با استناد به گواهی حصر وراثت شماره […])، به جانشینی از متوفی، تقاضای مطالبه مهریه را از خوانده دارند.
۱۲. درخواست ممنوع الخروجی زوج بابت مهریه (پس از صدور اجراییه)
این درخواست معمولاً پس از صدور اجراییه از طریق اجرای ثبت یا دادگاه و عدم شناسایی اموال کافی، برای اعمال فشار بر مرد و جلوگیری از خروج او از کشور ارائه می شود.
- خواسته: درخواست صدور دستور ممنوع الخروجی خوانده (زوج) بابت مهریه.
- شرح دادخواست: خواهان به موجب اجراییه شماره […] صادره از اجرای ثبت (یا دادگاه) بابت مهریه، طلبکار خوانده است. با عنایت به اینکه تاکنون اموال کافی از خوانده شناسایی نشده و احتمال فرار وی از دین وجود دارد، تقاضای صدور دستور ممنوع الخروجی از آن مرجع محترم مورد استدعاست.
این نمونه ها، چارچوب های اصلی برای نگارش دادخواست های مهریه هستند. توصیه می شود همواره قبل از تنظیم و ثبت دادخواست، با یک وکیل متخصص خانواده مشورت نمایید تا از صحت و کارآمدی دادخواست خود اطمینان حاصل کنید. آن ها می توانند با دانش و تجربه خود، به شما در انتخاب دقیق ترین واژه ها و استناد به مواد قانونی صحیح یاری رسانند.
نکات حقوقی تکمیلی و مهم در مطالبه مهریه
مسیر مطالبه مهریه، فراتر از تنظیم یک دادخواست، شامل ظرافت های حقوقی و نکات کاربردی متعددی است که آگاهی از آن ها می تواند به شما در پیشبرد موفقیت آمیز پرونده کمک کند.
نقش وکیل متخصص مهریه: چرا مشاوره حقوقی ضروری است؟
در پیچیدگی های نظام حقوقی، وجود یک راهنما که به تمامی زوایای قانونی پرونده اشراف دارد، نه تنها یک مزیت، بلکه یک ضرورت است. وکیل متخصص مهریه، با تجربه و دانش خود، می تواند در موارد زیر به شما کمک کند:
- انتخاب بهترین مسیر (ثبت یا دادگاه) بر اساس شرایط پرونده.
- تنظیم دقیق و صحیح دادخواست و لوایح دفاعیه.
- مشاوره در زمینه شناسایی و توقیف اموال زوج.
- دفاع از حقوق شما در جلسات دادگاه و پیگیری مراحل اجرایی.
- ارائه راه حل های قانونی برای چالش های پیش بینی نشده.
گاهی اوقات، هزینه مشاوره یا حق الوکاله وکیل، سرمایه گذاری است که از اتلاف وقت، انرژی و ضررهای مالی بزرگ تر در آینده جلوگیری می کند.
مهریه در نکاح موقت (صیغه) چگونه مطالبه می شود؟
مهریه در نکاح موقت نیز مانند نکاح دائم، حق زن است، اما تفاوت هایی دارد. در نکاح موقت، عدم تعیین مهریه در عقد موجب بطلان عقد است. همچنین، زن در عقد موقت در صورت عدم تعیین مهریه، مستحق مهرالمثل نیست. اگرچه زن به محض عقد مالک مهریه می شود، اما در نکاح موقت معمولاً مهریه نقدی یا عندالاجل تعیین می شود. نحوه مطالبه آن نیز ابتدا از طریق مذاکره و در صورت عدم توافق، از طریق دادگاه خانواده است.
چه زمانی مهریه به زن تعلق نمی گیرد؟
در برخی موارد خاص، زن ممکن است تمام یا بخشی از مهریه خود را از دست بدهد:
- بذل مهریه: اگر زن با اراده و رضایت کامل، تمام یا قسمتی از مهریه خود را به مرد ببخشد و این بخشش شرعاً و قانوناً صحیح باشد.
- طلاق قبل از نزدیکی (در صورت عدم تعیین مهریه): اگر مهریه در عقد دائم تعیین نشده باشد و طلاق قبل از نزدیکی صورت گیرد، زن مستحق مهرالمتعه است، نه مهرالمثل. اگر اصلاً مهریه تعیین نشده و نزدیکی هم صورت نگرفته باشد، مهریه ای به زن تعلق نمی گیرد.
- فسخ نکاح به دلایل خاص: در صورتی که نکاح به دلیل برخی عیوب خاص (مانند عنن مرد در صورت عدم نزدیکی) فسخ شود، زن مستحق نصف مهریه است و در سایر موارد فسخ قبل از نزدیکی، ممکن است مهریه به او تعلق نگیرد.
- عدم ثبت ازدواج دائم یا موقت: در صورتی که عقد دائم یا موقت طبق قانون ثبت نشده باشد، اثبات آن با چالش هایی روبرو خواهد شد و مطالبه مهریه را دشوار می کند.
آیا بخشش مهریه قابل رجوع است؟
در حقوق ایران، بخشش مهریه می تواند در قالب های مختلفی انجام شود: هبه، ابراء، یا صلح. اگر بخشش در قالب «هبه» (هدیه) باشد، زن می تواند تحت شرایطی از هبه رجوع کند و مهریه خود را پس بگیرد، مگر اینکه هبه لازم شده باشد (مانند زمانی که هبه به دلیل وجود قرابت صورت گیرد یا عین موهوبه از بین رفته باشد). اما اگر در قالب «ابراء ذمه» (بری کردن مرد از دین مهریه) یا «صلح» باشد، معمولاً غیرقابل رجوع است و زن دیگر نمی تواند مهریه خود را مطالبه کند. بنابراین، زن قبل از بخشش مهریه، باید با یک وکیل مشورت کرده و از پیامدهای حقوقی هر نوع بخشش آگاه شود.
اشتباهات رایج در فرآیند مطالبه مهریه که باید از آن ها اجتناب کرد:
- عدم مشورت با وکیل: تلاش برای پیگیری پرونده بدون آگاهی کامل از رویه های قانونی می تواند منجر به اتلاف وقت و منابع شود.
- تأخیر در اقدام: به تعویق انداختن مطالبه مهریه، به خصوص در صورت احتمال فرار از دین یا انتقال اموال توسط مرد، می تواند به ضرر زن باشد.
- ارائه مدارک ناقص یا نادرست: نقص مدارک یا ارائه اطلاعات اشتباه، فرآیند رسیدگی را مختل می کند.
- دادخواست احساسی و غیرحقوقی: استفاده از زبان احساسی و غیررسمی در دادخواست، اعتبار حقوقی آن را کاهش می دهد.
- عدم آگاهی از اموال مرد: عدم شناخت اموال مرد و عدم توانایی در معرفی آن ها به دادگاه یا اجرای ثبت، می تواند اجرای حکم را با مشکل مواجه سازد.
آگاهی از این نکات تکمیلی می تواند به شما در مدیریت بهتر پرونده مطالبه مهریه کمک کرده و شما را از اشتباهات رایج بازدارد. یادگیری از تجربیات دیگران و بهره گیری از تخصص کارشناسان حقوقی، راهی مطمئن برای دستیابی به بهترین نتیجه است.
نتیجه گیری
مسیر مطالبه مهریه، همانند هر فرآیند حقوقی دیگر، نیازمند آگاهی، دقت و استراتژی مشخص است. در طول این مقاله، از تعریف و انواع مهریه گرفته تا تفاوت های مسیرهای ثبتی و قضایی و همچنین نکات کلیدی در تنظیم دادخواست و نمونه های آن برای سناریوهای مختلف، همه و همه با هدف توانمندسازی شما برای گام برداشتن در این راه دشوار اما قابل عبور، مورد بررسی قرار گرفت. در این سفر حقوقی، درک عمیق از حقوق خود و قوانین مرتبط، به منزله چراغی است که مسیر را روشن می سازد و به شما کمک می کند تا با اطمینان و قاطعیت پیش بروید.
به یاد داشته باشید که مهریه، حق قانونی و مالی شماست که قانون از آن حمایت می کند. استفاده صحیح و آگاهانه از ابزارهای قانونی که در دسترس دارید، می تواند ضامن دستیابی به این حق باشد. با این حال، باید پذیرفت که پیچیدگی های حقوقی و تغییرات مداوم قوانین، گاهی اوقات نیازمند تخصص و تجربه بیشتری است. در نتیجه، توصیه نهایی و همیشگی، دریافت مشاوره از یک وکیل متخصص خانواده است. یک وکیل مجرب نه تنها می تواند شما را در این مسیر همراهی کند، بلکه با دیدگاهی عمیق تر به جزئیات پرونده، می تواند بهترین استراتژی را برای شما طراحی کرده و از بروز اشتباهات احتمالی جلوگیری کند. بنابراین، برای اطمینان از دستیابی به نتیجه مطلوب، در کنار اطلاعاتی که کسب کرده اید، از همراهی یک مشاور حقوقی مجرب غافل نشوید.