وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مناطق ویژه فرهنگی را از ضروریات ایجاد هویت ایرانی اسلامی دانست و گفت: برای ایجاد هویت ایرانی اسلامی به احداث طرح‌هایی فرهنگی مثل جاده حکمت نیاز داریم.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، نشست هماهنگی و برنامه‌ریزی طرح سهرورد جاده حکمت برای ساخت منطقه ویژه فرهنگی بین استان‌های همدان و زنجان چهارشنبه ۲۸ تیر با حضور محمد مهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، آیت الله غیاث‌الدین طه محمدی نماینده، ولی فقیه در استان همدان و نماینده مجلس خبرگان رهبری، آیت الله علی خاتمی امام جمعه زنجان، حمیدرضا حاجی‌بابایی رئیس کمیسیون بودجه مجلس شورای اسلامی، محسن افشارچی استاندار زنجان، سیدحمید پورمحمدی معاون سازمان برنامه و بودجه کشور و قاسم زائری رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در وزارت فرهنگ برگزار شد.
آقای اسماعیلی در این نشست با قدردانی از دست‌اندرکاران برای پیشرفت تدریجی و نقطه به نقطه طرح سهرورد جاده حکمت، گفت: قرار است دبیرخانه این طرح در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی تاسیس شود تا در ادامه کار به صورت تخصصی‌تر نهاد‌های دولتی و بخش خصوصی نیز اضافه شوند و چنین اثر ماندگاری برای ایران اسلامی ثبت شود.
وی گفت: این طرح ابتدا پروژه‌ای مطالعاتی بود که طرح اصلی آن توسط پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و شخص آقای زائری به عنوان یکی از اساتید علوم اجتماعی دانشگاه تهران تهیه شد و در حال حاضر به یک ساختار اولیه رسید.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: با وجود این که انجمن آثار و مفاخر فرهنگی یک نهاد فراسازمانی است، نمایندگانی از مقامات ارشد کشور مثل رئیس‌جمهور به عنوان رئیس هیئت امنا و چهار وزیر و شخصیت‌های برجسته کشوری برای این کار انتخاب شده است.
آقای اسماعیلی به پیشینه انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور در یک سده اخیر در ساخت ابنیه تاریخی و فرهنگی کشور مثل حافظیه و سعدیه در شیراز اشاره کرد و گفت: برای ایجاد هویت ایرانی-اسلامی به احداث چنین ابنیه و طرح‌های فرهنگی مثل جاده حکمت نیاز داریم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: ایجاد مناطق فرهنگی مثل منطقه خوی، خراسان و جاده حکمت برای ایجاد هویت ایرانی-اسلامی در نظام جمهوری اسلامی یکی از ضروریات اصلی برای جذب گردشگران فرهنگی از ایران و سراسر جهان است. جاده حکمت می‌تواند آغاز کننده حرکتی برای ایجاد این قبیل مناطق فرهنگی در کشور باشد که موجب رونق اقتصادی نیز خواهد شد.
آقای اسماعیلی به ساخت مصلای تهران به عنوان یک نماد ایرانی-اسلامی ساخته شده در دوران جمهوری اسلامی اشاره کرد و گفت: در دوره جمهوری اسلامی به ایجاد نماد‌های اسلامی نیاز داریم و چنین طرحی مستلزم نگاشت نهادی، یعنی تعریف وظایف و ورود جدی نهاد‌ها و سازمان‌های دولتی و مقامات ارشد کشور است.
رئیس شورای فرهنگ عمومی کشور افزود: طرح ساخت جاده حکمت نباید منتظر جلسات متعدد آینده بماند. پیشنهاد می‌شود که طرح با ساخت باغی در شهر سهرورد برای تکریم جایگاه شیخ اشراق آغاز و سپس زیرساخت‌های دیگر تکمیل شود.
الزامات ایجاد منطقه فرهنگی سهرورد
قاسم زائری رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات نیز در این نشست گزارشی از مقدمات و مطالعات میدانی طرح جاده حکمت و ایجاد منطقه ویژه فرهنگی در استان‌های زنجان و همدان ارائه کرد.
آقای زائری گفت: ایده این طرح بر مبنای ولادت دو شخصیت برجسته یعنی ابوعلی سینا در همدان و شهاب‌الدین سهروردی مشهور به شیخ اشراق در شهر سهرورد پایه ریزی شده است.
وی با اشاره به طرح‌ها و تجربه‌های مختلف کشور‌های دیگر در ساخت مناطق فرهنگی بر اساس پیشینه فرهنگی و تاریخی‌شان افزود: جاده فرهنگی ترکیه بین استانبول تا شهر آنکارا یکی از نمونه‌های اجرا شده‌ای است که در همسایگی ما قرار دارد. برای احیای هویت ایرانی-اسلامی و خلق مسیر فرهنگی مبتنی بر ظرفیت‌های طبیعی، مذهبی، فرهنگی و تاریخی متناسب با ذائقه گردشگری به احداث این گونه مناطق فرهنگی در کشور نیاز داریم.
آقای زائری گفت: در گزارش تهیه شده توسط پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات به این مقوله تاکید ویژه شده که در احداث چنین منطقه‌ای باید به هفت بُعد یا منزل توجه ویژه شود که به ترتیب شامل «طب و تغذیه یا سبک زندگی سالم»، «ورزش‌های سنتی»، «هنر‌ها و صنایع دستی»، «حماسه پهلوانی و معرفی شخصیت‌های اسطوره‌ای»، «مفاخر و دانش‌های بومی ایران»، «راه ابریشم و احداث یک موزه ملی» و در نهایت نیز «مهمان‌نوازان و توسعه بوم‌گردی» است.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات افزود: برای احداث یک منطقه فرهنگی با این ویژگی‌ها، توجه ویژه به شهر سهرورد، نمادسازی، اقدام عمرانی تحت نظارت مسئولان ارشد کشور و ایجاد کارگروه ملی و پیوست فرهنگی ضروری است.
ضرورت ورود همزمان دولت و بخش خصوصی در اجرای طرح
حمیدرضا حاجی‌بابایی نماینده مردم همدان و رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس یازدهم در این نشست با اشاره به اهمیت آغاز عملیات اجرایی این حرکت برای ایجاد یک منطقه ویژه فرهنگی گفت: دولت در این منطقه آمیخته از علم و فلسفه از سال‌های گذشته طرح‌های عمرانی بسیاری از جمله راه‌آهن زنجان-همدان و اتوبان همدان به شهر علی‌صدر را کلید زده است.
آقای حاجی‌بابایی با تشکر از پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برای انجام مطالعات میدانی و تحقیق در این زمینه افزود: طرحی با این عظمت به ورود همزمان دولت و بخش خصوصی نیاز دارد. چون این منطقه یکی از قله‌های فرهنگی کشور و جهان محسوب می‌شود و برای اجرای چنین پروژه‌هایی به سرمایه‌گذاری گسترده بخش خصوصی نیاز است.
وی همچنین گفت: پیش از آغاز چنین طرح عظیمی باید کاربری بخش‌های مختلف طرح مشخص شود. برای مثال کاربری این بخش از کشور، طرح حکمت شود و هیچ طرح دیگری در آنجا اجرا نشود. دولت نیز باید تسهیلات ویژه مانند معافیت‌های مالیاتی برای سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در نظر بگیرد.
حاجی‌بابایی با اشاره به این‌که شخصیت‌های برجسته‌ای مانند ابوعلی سینا و شیخ اشراق باید به نسل جوان معرفی شوند، افزود: این معرفی با حرف قابل انجام نیست. بلکه باید با اجرای چنین طرح‌هایی نشان داده شود.
اهمیت اهداف معنوی پروژه
نماینده، ولی فقیه در استان همدان و نماینده مجلس خبرگان رهبری هم در این نشست گفت: برای اجرای این قبیل طرح‌های فرهنگی پیش از هر کاری نیاز است ببینیم این شخصیت‌های بزرگ مثل بوعلی سینا و شیخ اشراق خواسته‌ها و آرمان‌های‌شان چه بود. به فرموده مقام معظم رهبری «آرمانی فکر کردن غیر از آرمانی عمل کردن است»؛ این یعنی اصل مقصد نباید فراموش شود.
آیت‌الله غیاث‌الدین طه‌محمدی افزود: انسان‌های متعالی آمدند تا جامعه بشری را از پرستش دروغین مجاز به سرچشمه حقیقت عبور دهند. اگر همه علوم بشری را رتبه‌بندی کنیم آن رشته علمی که در پله اول قرار دارد، رشته خودشناسی است. هرکسی خودش را نشناسد نمی‌تواند خداوند را بشناسد. امام علی (ع) در حدیثی می‌فرمایند «تعجب می‌کنم از انسان‌هایی که هر چیز را گم کنند به دنبال آن می‌دوند، ولی وقتی خودشان را گم کنند هرگز به دنبال آن نمی‌روند.»
وی گفت: هدف چنین طرح‌هایی باید این باشد که انسان را از مجاز عبور داده و به سمت حقیقت سوق دهند. فرض کنیم این جاده با همه برنامه‌های جذاب و گردشگری خود احداث شود، ولی اگر نتواند آن هدف معنوی را به سرانجام برساند، هیچ کاری صورت نداده است.
لزوم ایجاد زیرساخت‌های تشکیلاتی اجرای طرح
استاندار زنجان هم در این جلسه از آمادگی این استان برای اجرای چنین طرحی خبر داد و افزود: ابتدا باید زیرساخت‌های تشکیلاتی این طرح مشخص و بعد حرکت آغاز شود. ضمن این‌که پیش از هر کاری باید متولی اصلی این طرح و روند اجرای آن مشخص شود.
محسن افشارچی با اشاره به این که این طرح می‌تواند دیگر شخصیت‌های برجسته فرهنگی استان زنجان مثل حکیم هیدجی را نیز شامل شود، گفت: برای شناساندن مفاخر فرهنگی بر بستر گردشگری به برنامه‌ریزی و مدل اجرای دقیق و حضور دولت و بخش خصوصی نیاز است.