ابوعلی سینا را چرا همه دنیا بیش از ما می شناسند و به او احترام می گذارند؟

ابن سینا از حیث گستردگی و غنای آثارش همواره مورد توجه شرق و غرب بوده است و این بار دیگر به برکت دانشمندان عادل و برجسته غربی است که شب و روز خود را به تحقیق در مورد آثار آن اختصاص داده اند. معجزه در تمام اعصار.به سوالات علمی و فلسفی روز پاسخ دهید.

تقریباً در تمام کشورهای بزرگ جهان از جمله ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه، الجزایر، هند و پاکستان و ابن سینا اجرا شده است. مقالات ارائه شده در برخی از این سمینارها اصلا قابل مقایسه با آنچه در ایران نوشتیم نیست.

یکی از دروس اجباری ما در زمینه فلسفه دکارت در اوایل انقلاب و در زمان جنگ تحمیلی بود که در فرانسه در مقطع فوق لیسانس در دانشگاه جوزف تحصیل می کردم. استاد ما دکتر دومینیک لوکور یکی از دکارت های برجسته فرانسه بود که این درس را تدریس کرد. در روز اول درس او این سوال را مطرح کرد: چرا دکارت با سایر فیلسوفان فرانسوی قبل و بعد از خود متفاوت است و در واقع او یک تافته جداگانه است؟ این را بگویم که در پرانتز فرانسوی ها را همیشه عقل گرا معرفی کرده اند و این عقل گرایی را هم به دکارت نسبت می دهند.

با این سوال سکوت بر کلاس حاکم شد. برخی از دانش آموزان پاسخی دادند که مورد قبول اساتید قرار نگرفت. سپس خود معلم با پاسخ عجیب خود کلاس را از حالت تعلیق بیرون کشید که من را نیز متعجب کرد. آن روزها مصادف با اوایل انقلاب و جنگ تحمیلی بود و رسانه های فرانسوی شبانه روز اخبار جنگ و انقلاب ایران را به تفصیل پخش می کردند و به تفصیل به بحث می پرداختند. معلم گفت: «اگر ریشه عناصر انقلاب ایران را بررسی کنید به مذهب شیعه می رسید که بر خلاف سایر مذاهب اسلامی انقلابی است و با پادشاهان و مراجع در ستیز بوده و آنها را به رسمیت نشناخته است. ابن سینا انقلابی بزرگ مذهب متعلق به مذهب شیعه است.

وی ادامه داد: معتقدم دکارت که یکی از خوانندگان آثار لاتین فلسفی ابن سینا بود، نه تنها بر علم و فلسفه، بلکه بر زندگی او نیز تأثیر گذاشته است، این اثر متاثر از اثر فلسفی سینا است. علاوه بر این بهره برداری علمی و فلسفی، می بینیم که دکارت در زندگی خود وجود نداشته و شهر به شهر و دیار به دیار می گریزد تا خانه ای امن بیابد و در سایه آن به تحقیق بپردازد و نخاه در این رفتار می خواهد از نمونه ابن سینا »

من در کلاس خیلی خوشحال بودم، زیرا استاد از ابن سینا بسیار تعریف می کرد، اما متاسفم که ایرانی ها نتوانستند نمونه ای از آثار ابن سینا دکارت فرانسوی بسازند. همین امر باعث شد که به فکر نوشتن کتابی درباره ابن سینا با نگاهی نو به طرح پژوهشی آینده ام بیفتم.

پس از فارغ التحصیلی به ایران بازگشتم و در دانشگاه صنعتی شریف، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، به تدریس دانشمندان اسلامی ایران مشغول بودم. در این زمان دکتر مهدی گلشنی ریاست پژوهشکده را برعهده داشت و من چندین ویژه نامه درباره خیام و خواجه نصیر منتشر کردم. بعد از آن پروژه ابن سینا را گرفتم و از داخل و خارج از ایران مقاله خواستم تا کتاب منتشر شد. علمای بزرگ ابن سینا تاکنون بیشتر به موضوعات متافیزیکی و عرفانی ابن سینا پرداخته اند; اگر قرار بود در غرب جنبه های دیگری از ابن سینا مانند ریاضیات، نجوم، کیهان شناسی، موسیقی بررسی شود و من با ارائه ترجمه هایی از این گونه آثار، ترجمه ای از ابن سینای معاصر کشورم را عرضه کنم. نویسندگان و مترجمان این کتاب از نویسندگان برجسته و صاحب نظر در حوزه پژوهشی خود هستند. آنها گفتند که نمی توانند انتشار مقاله خود را ببینند.

آقای قاسم فینیانوس نویسنده سوری یکی از مقالات به دلیل حمله به داعش و گروه های تروریستی در سوریه مقام اول را ترک کرد و اکنون از او اطلاعی ندارم. یکی از بهترین مقالات این کتاب درباره دکتر گلشنی و شاگردش دکتر جمالی است که درباره رابطه آگاهی و ذهن و مغز از دیدگاه ابن سینا است. در مورد آثار نجومی ابن سینا نیز دو مقاله نوشته ام که یکی به زبان فارسی و دیگری به زبان فرانسه است که فکر می کنم مورد توجه قرار گیرد. از دیدگاه ابن سینا نیز مقالاتی در زمینه منطق منوال توسط منطق دانان خارجی داریم که توسط اساتید ایرانی به فارسی ترجمه شده اند و این مقالات نگاهی نو به مباحث منطقی ابن سینا ارائه می دهد.

دلیل انتخاب کتابی درباره ابن سینا نه تنها شناخت ابن سینا، بلکه نقشی بود که این نابغه بزرگ در تمدن اسلامی داشت. او به تنهایی الگوی تمدن است، در هر صورت! مثلا اگر زندگی نامه برخی از دانشمندان اعم از شرقی و غربی را مطالعه کنید، می بینید که برای پیشبرد اهداف علمی خود، گاه ناچارند از برخی خواسته های قلبی دست بردارند و از دستورات پادشاهان یا مراجع اطاعت کنند. برخی که فقط علم داشتند و برخی از اخلاق و دین بی بهره بودند، با دلبستگی به زندگی مادی و مال دنیا، علم خود را در خدمت دشمنان بشریت قرار دادند.

یکی دیگر از خصوصیات ابن سینا این بود که بسیاری از علوم زمان خود او را احاطه کرده بودند. امروزه به دلیل گسترش علم و پیدایش دانش جدید، برخی بر این باورند که بر خلاف گذشته، نیاز به تخصص در یک علم واحد است و عمر انسان برای یک محقق معاصر برای تحصیل چند علم کافی نیست; اما اینها نیز اغلب نمی توانند در همان زمینه تخصصی تجدید و بررسی شوند. من با برخی از این اساتید هم در دانشگاه صنعتی شریف و هم در دانشگاه های دیگر آشنا شده ام و متوجه شده ام که آنها نه تنها از دروس اساسی ادبیات، دین، فلسفه و سیاست در کشور خود بی اطلاع هستند. آنها حتی در تخصص خود ابتکار عمل ندارند. مثلا من یک معلم ریاضی را می شناسم که جبری است، اما وارد بحث های هندسی نمی شود و برعکس، اگر ابن سینا را مطالعه کنید، از اطرافیان او در علوم مختلف متحیر می شوید!

دانشگاه صنعتی شریف و استاد فلسفه علم این دانشگاه یادداشتی در خصوص لزوم توجه بیشتر به ابعاد ناشناخته این دانشمند بزرگ برای ما ارسال کرده اند که در ادامه می خوانید. ما ایرانی ها دانشمندان و فیلسوفان بزرگ خود را به طور عام و ابن سینا را به طور خاص نمی شناسیم که به درستی و شاید آنها را می شناسیم و همین عدم شناخت ما را از عرضه کالاهای ارزشمند خود به بازار جهانی باز داشته است. از طرف دیگر غربی ها بر ما مسلط شده اند. ابن سینا از حیث گستردگی و غنای آثارش همواره مورد توجه شرق و غرب بوده است و این بار دیگر به برکت دانشمندان عادل و برجسته غربی است که شب و روز خود را به تحقیق در مورد آثار آن اختصاص داده اند. معجزه در تمام اعصار.به سوالات علمی و فلسفی روز پاسخ دهید. تقریباً در تمام کشورهای بزرگ جهان از جمله ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه، الجزایر، هند و پاکستان و ابن سینا اجرا شده است. مقالات ارائه شده در برخی از این سمینارها اصلا قابل مقایسه با آنچه در ایران نوشتیم نیست. انگیزه اصلی من از تکمیل این کتاب ترجمه و چاپ برخی از این مقالات بوده است و شما نیز در بررسی مقالات این کتاب با من همراهی خواهید کرد.

23302