روایتی از طرح ترافیک تهران در دوران قاجار

پس از احداث «میدان توپخانه» جدید در «میدان ارگ شاهی»، توپ و توپخانه، میدان ارگ را به آن محل منتقل کردند و چاهی هشت ضلعی در وسط میدان ارگ ساختند. در اطراف آن مسیری سنگی ساخته شد و قسمت های دیگری از میدان به فضاهای سبز اختصاص یافت. اطراف باغ ها نیز با ستون های سنگی و نرده های چوبی احاطه شده بود. یک سال بعد برای اینکه احشام از میدان عبور نکنند، خندق شرقی را پر کردند و خیابان را در آنجا ساختند و با توپخانه جدید شروع کردند و بازار را باز کردند. در پایان این، دروازه ای در بیرون شهر ساخته شد، به طوری که راه عبور وحش از محدوده میدان ارگ قطع شد.

محمدحسن خان اعتمادالسلطنه نوشته است: «و قرار شد کالایی که حمل می‌کنند سالم باشد، یکی به بازار باز شود.» خیابان ناصریه آن زمان، خیابان نصیر خسروی فعلی است.

177 سال پیش در زمان صدارت میرزا تقی خان امیرکبیر همه سفرها به تهران ثبت شد. همزمان با سفر ناصرالدین شاه به قمر، دولت اجازه ورود و خروج از دروازه های تهران را صادر کرد و نام آن را «دروازه» گذاشت. با دریافت بلیط، نام مسافر، دلیل مقصد، مقصد و مبدا نیز درخواست و ثبت شد. این کار برای حفظ امنیت سیاسی انجام شد. از آنجایی که شهر در زمان ناصری موضوع اصلی حکومت بود، ورود و خروج گندم نیز روزانه ثبت می شد. همچنین سندی از اسامی افرادی که از دروازه های مختلف تهران رفت و آمد کرده اند به ثبت رسیده است. تهران در آن زمان 12 دروازه داشت که دروازه های «حضرت عبدالعظیم»، «غار»، «خانی آباد»، «گمرک»، «قزوین»، «باغشاه»، «یوسف آباد»، «دولت»، «شمیران»، «شمیران» بود. دوشان تپه «دولاب» و «خراسان».

در آن زمان تردد خودروها در خیابان های تهران نیاز به زیرساخت ها داشت، بنابراین دستور آسفالت خیابان ها صادر شد. کوروش سعدوندیان در اولین های تهران می نویسد: «در سال 1267 برای اولین بار خیابان های تهران سنگفرش شد، از خیابان های ارگ شروع شد.

روزنامه وقایع اتفاقیه در ساعت سی و ششم گزارش می دهد: نباید همه اول می شدند. در آن روزها تصمیم بر آن شد که شناور را در انبوهی از خادمان دولت بر ضد اشراف، در سفرها یا همراه با همایون سوار کنند. معیرالممالک گفت: «در این زمینه مجوز عمومی دادند و این واگن ها در کارخانه ابواب الجمعه نزدیک به موسسان ساخته می شود.

همین روزنامه در شماره سی و هشتم خود می نویسد: وسط پیاده روها را برای عبور کالسکه سنگفرش می کنند و دو طرف کوچه ها کمی برآمده است تا عابران پیاده مانند سکویی عبور کنند و با تخته سنگ های بزرگ سنگفرش شده اند. و این کوچه ها امروز ساخته می شود».

روزنامه وقایع اتفاقیه نیز در شماره 39 می نویسد: بار دیگر از سوی مقامات حکومتی اعلام می شود که مقرب الخاقان «معیرالممالک» در قورخانه مبارک کارخانه واگن سازی دایر کرده است تا هر چقدر واگن بخواهد در خود جای دهد. اعیان دولت مخالف نیستند، ولی هر که از بازرگانان و بازرگانان بخواهد، از دولت اجازه می گیرد که به کارخانه مذکور برود و هر طرح و گونه ای که بخواهد به زودی ساخته می شود».

گفته می شود اولین خودروها قبل از خودروی معیرالممالک در اصفهان ساخته شده است. این خودروها به نقل از روزنامه وقایع اتفاقیه کیفیت خوبی داشتند و حتی بهتر از واگن های فرنگ بودند.

امروزه بسیاری از خیابان های تهران از جمله پیاده رو خیابان لاله زار، سی تیر، قسمتی از میدان حسن آباد و بازار تهران برای زیبایی بیشتر و جلوه زیبا در کشور همسایه مان ترکیه سنگ فرش شده اند اما عابران پیاده از آن تقلید نمی کنند. از این خوشحالم.چون پاهایش در این تکه ها گیر می کند و پدر کفشش می افتد یا وقتی باران و برف می بارد، سنگ های شل آب روی کفش ها و زانوهایش می ریزند.

انتهای پیام/