فرق و تفاوت وال پست و میلگرد بستر چیست؟

وال پست چیست؟

میلگرد نیشابور بهتر است یا وال پست؟ وال پست چیست؟ وال پست به کلافی گفته می‌شود که در میان دیوارهای یک ساختمان قرار می‌گیرد تا دیوارها یکپارچه باشند. وال پست در مقابل مخاطراتی مانند زلزله، بادهای شدید و … باعث استحکام دیوار و ساختمان می‌شود. نام دیگر وال پست، نگهدارنده دیوار است.

در گذشته از وال پست‌های قدیمی استفاده می‌شد اما امروزه از وال پست‌های جدید در سازه استفاده می‌شود که در مقایسه با گذشته کارایی بیشتری دارند و سرعت نصب آن‌ها بالاتر است و با استفاده از روش‌هایی مانند جوشکاری، پیچ و مهره و تیرها متصل می‌شود. در استاندارد‌های اروپایی استفاده از روش جوشکاری به دلیل انعطاف کم منسوخ شده، ولی در ایران استفاده این روش همچنان مورد تایید است. برای اطلاع از قیمت ورق استیل و ورق فولادی لطفا کلیک کنید.

چرا باید از وال پست در ساختمان استفاده کرد؟

استفاده از وال پست متاسفانه در ایران، از سابقه طولانی برخوردار نیست. به همین خاطر در اجرای وال پست دارای مشکلات متعددی هستیم. دیدگاهی که بین مهندسان ساختمانی حاکم است، حاکی از این است که استحکام ساختمان بر اساس سالم بودن سازه‌هایی نظیر ستون، سقف‌ها می‌باشد، حتی زمانی که زلزله رخ دهد و سازه‌های اصلی آسیبی نبینند. وارد شدن ضربه یا لطمه به سازه‌های غیراصلی مانند تیغه‌ها، تاسیسات و… ممکن است باعث بروز صدمه و آسیب‌های جانی و اقتصادی گردد. در واقع هدف از ساخت وال پست جلوگیری از آسیب‌ها و یا خسارت‌هایی است که ممکن است ساختمان در اثر وقوع زلزله با آن روبرو شود.

اگر در ساخت دیوارهای یک ساختمان، اتصال و هماهنگی مناسبی بین دیوار و سازه‌های اصلی مانند ستون یا سقف‌ها نباشد، فشارهای وارده بر ساختمان می‌تواند باعث بروز مشکلات فراونی از جمله ریزش ساختمان، ریزش دیوار، وارد شدن آسیب‌های جدی به ساختمان و صدمات جانی و مالی فراوان شود. به خاطر همین موضوع مهندسان به این نتیجه رسیده‌اند که باید از این تخریب و ریسک صدمات جلوگیری کرد. بنابراین به استفاده از وال پست جهت مقاومت سازی دیوارها و سازه‌های ساختمان روی آورده‌اند. در نتیجه، مهم‌ترین دلیل استفاده از وال پست در ساختمان، ایجاد مقاومت و به دست آوردن کنترل نسبی نسبت به مخاطرات بیرونی است.

انواع وال پست

وال پست دارای انواع مختلفی است که در مجموع به سه دسته کلی تقسیم می‌شود. انواع وال پست عبارتند از:

• • وال پست افقی
  • وال پست عمودی
  • وال پست ترکیبی

که در ادامه انواع وال پست یا نگهدارنده‌های دیوار را برای شما شرح داده‌ایم.

1) وال پست افقی

وال پست افقی در دیوارهایی با ارتفاع بیشتر از 3.5 متر الزامی است. اجرای وال پست بصورت افقی باعث استحکام دیوار خواهد شد و احتمال خرابی یا صدمه ساختمان را در مقابل زلزله و حوادثی از این قبیل کاهش خواهد داد.

2) وال پست عمودی

زمانی از وال پست عمودی استفاده می‌کنیم که قصد ضخامت کل دیوار پوشش داده شود.

3) وال پست ترکیبی

در بعضی از مواقع ممکن است چند وال پست کنار هم قرار بگیرند که این وال پست‌ها می‌تواند افقی و عمودی باشد. به این نوع وال پست‌ها، وال پست ترکیبی می‌گوییم.

الزامات قانونی در استفاده از وال پست

الزامات قانونی به کارگیری وال پست در در مقررات ملی ساختمان بند 3-7 صفحه 64 آیین نامه 2800 ویرایش دوم ذکر شده است که عبارت است از:

حداکثر طول مجاز دیوار غیر سازه‌ای یا تیغه‌ای بین دو پشت بند عبارت است از ۴۰ برابر ضخامت دیوار یا تیغه و یا ۶ متر هر کدام کمتر باشد و حداکثر ارتفاع مجاز دیوارهای غیر سازه‌ای و تیغه‌ها از تراز کف مجاور ۳.۵ متر می‌باشد.

با توجه به این موضوع که وال پست در استحکام بخشیدن به ساختمان در مقابل زلزله نقش با اهمیتی دارد، عواقب حقوقی عدم اجرای آن به عهده مهندس ناظر خواهد بود. به عبارت دیگر اگر آسیب جانی و مالی وارد شود، جبران همه این آسیب‌ها چه بعد مالی و چه بعد جانی به عهده مهندس ناظر خواهد بود.

انواع مختلف وال پست‌ها در اجرا

در اجرای وال پست‌ها، آن‌ها را به شکل دیگری دسته‌بندی می‌کنیم. در این شرایط وال پست‌ها به شش دسته مختلف تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

• • اجرا توسط انکربولت و نبشی
  • اتصال دیوار به ستون توسط میلگرد نیشابور
  • اجرای تسمه دور تا دور ستون
  • قرار دادن میلگرد در داخل ستون‌های مجاور
  • عبور میلگرد در سوراخ قالب‌ها و مهار دیوار
  • اجرای وال پست جان پناه در بام

کاربرد وال پست یا نگهدارنده دیوار

وال پست کاربردهای متعددی دارد که در ادامه به‌صورت خلاصه آن‌ها را نام می‌بریم:

• 1) ساخت میان قاب سازه‌ای و میان قاب غیر‌سازه‌ای در مقابل زلزله
• 2) نگهداری نمای بیرونی، پنجره، تأسیسات و…

به تازگی در امور ساختمانی از میلگرد بستر به جای وال پست استفاده می‌کنند. دلیل به کارگیری بیشتر میلگرد بستر راحتی نصب شدن، انعطاف‌پذیری بیشتر و استحکام بالاست. قبل از این که به بررسی و مقایسه میلگرد بستر و وال پست بپردازیم، ابتدا به معرفی میلگرد بستر، مشخصات و نحوه اجرای آن در سازه‌های ساختمانی خواهیم پرداخت.

اگر به بررسی خسارت‌هایی که طی سوانحی از قبیل زلزله، آتش فشان، صاعقه و … به ساختمان وارد می‌شود بپردازیم، خواهیم دریافت که بیشترین خسارات وارد شده طی خرابی دیوارها و سقف ساختمان‌ها رخ می‌دهد و این موارد به دلیل نداشتن استحکام کافی ساختمان رخ می‌دهد. از همین رو مهندسین اقدام به مقاوم‌سازی این دو المان کرده‌اند.  یکی از شیوه‌های مقرون به صرفه‌ای که اعلام شد، اجرای میلگرد بستر می‌باشد. ، می تواند باعث شود تا از این محصول برای میلگرد بستر استفاده کنید.

اشتباهات رایج در اجرای وال پست کدام‌اند؟

در بعضی از موارد، به دلیل گران تمام شدن کل هزینه‌های ساخت، اجرای وال پست با تغییراتی روبه‌رو می‌شود و به همین دلیل اشتباهاتی رخ می‌دهد. از جمله این اشتباهات می‌توان به دو مورد ذیل اشاره کرد:

• 1) استفاده از میلگرد به جای نبشی در اجرای کلاف‌های افقی
  2) یکی دیگر از اشتباهات در این زمینه، عدم اجرای پشت به پشت نبشی‌های افقی و قائم است.

نکات مهمی که برای اجرا و نصب میلگرد بستر باید بدانید

یکی از نکاتی مهمی که باید بدانید این است که هر چه بشر به سمت استفاده از آپارتمان‌ها و زندگی در کلان شهرها رفت، نیاز به استقامت و استحکام المان‌هایی چون دیوار و سقف ساختمان به عنوان یک مسئله بسیار مهم محسوب شد. یکی از موضوعاتی که باید به آن دقت داشته باشید این است که بررسی خساراتی که در طی زمین لرزه‌ها به ساختمان‌ها وارد شده، نشان می‌دهد که بیشتر این خسارات باعث خرابی دیوارها و سقف ساختمان شده و عموماً و به علت عدم استحکام و مقاومت لازم شاهد آسیب به این المان‌ها هستیم.

به خاطر همین مسئله است که مهندسین فعال در حوزه ساختمان‌سازی تلاش می‌کنند تا با انجام کارهای مختلف اقدام به مقاوم‌سازی این دو المان کرده و به همین سبب اقدام به افزایش مقاومت دیوارها و سقف کنند. در این بین یکی از شیوه‌های مقرون به صرفه‌ای برای مقاوم‌سازی ساختمان که از آن استفاده می‌شود، نصب و اجرا میلگرد بستر است.

نحوه اجرای میلگرد بستر

میلگرد بستر معمولاً به 2 روش افقی و عمودی اجرا می‌شود که به شکل زیر است:

• • در روش عمودی در فضای خالی ایجاد شده بین بلوک‌ها، میلگردها را به ‌صورت عمودی قرار می‌دهند.
  • در روش افقی اجرای میلگرد بستر، با استفاده از میلگرد کلافی که قطر 4 الی 6 میلی‌متر دارد، ظاهری مانند نردبان یا خرپا تولید می‌کنند که عرض میلگرد بستر می‌بایست با عرض دیوار تنظیم شود.

اگر قصد دارید تا میلگرد بستر را به شکل افقی مورد استفاده قرار دهید، لازم است تا در وهله اول اقدام به استفاده از کلاف میلگرد کنید. در چنین شرایطی لازم است تا میلگرد بستر با قطر 4 یا 6 میلی متر شکلی به صورت نردبان یا خرپا مورد استفاده قرار گیرد. همچنین عرض میلگرد بستر لازم است تا با عرض دیوار انتخاب و تنظیم شود. با توجه به این که میلگرد بستر لازم است تا کاملاً در ملات پنهان شود، در چنین وضعیتی معمولاً از میلگرد بستر با عرض دو تا سه سانتی‌متری و یا کمتر از قطر میلگرد بستر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در شرایطی که در گوشه‌های دیوار از مصالحی چون تیرآهن، میلگرد و… استفاده می‌شود، می‌توان از میلگرد بستر استفاده کرد و از طریق جوشکاری میلگرد بستر را به این دسته از مصالح متصال کرد. همچنین به منظور انجام عملیات جوشکاری میلگرد بستر به مصالحی چون تیرآهن، میلگرد و… که به آن‌ها مصالح وادار گفته می‌شود، از دو وسیله به نام گیره و قلاب استفاده می‌شود. در شرایطی که در گوشه‌های دیوار مصالح وادار وجود نداشته باشد و لازم باشد تا از میلگردهای بستر استفاده کرد، می‌توان میلگردهای بستر را در دو ضلع دیوار بهم متصل نمود.

از سوی دیگر اگر میلگرد بستر به شکل عمودی مورد استفاده قرار بگیرد، در فرآیند چیدمان بلوک‌ها روی یکدیگر در فضای خالی لازم است تا به صورت عمودی میلگردها مورد استفاده قرار گرفته و همچنین با استفاده از میلگرد بستر عمودی اقدام به فیکس کردن آن کرد. در این وضعیت، به این دسته از دیوارها CMU یا Concrete Masonry Unit گفته می‌شود.

ضوابط و شرایط استفاده از میلگرد بستر

رعایت اصول و ضوابط میلگرد بستر باعث افزایش مقاومت 70 درصدی در دیوارهای ساختمان خواهد شد. ضوابط اجرایی بدین صورت است که:

1) برای اجرای میلگرد بستر از مفتول‌های فولادی و میلگرد استفاده می‌شود. برای اتصال بهترِ میلگرد با ملات، معمولاً از میلگرد آجدار استفاده می‌شود.
2) میلگردها به صورت یک جفت و به طول ثابت 3 متر، به طور موازی با هم و با فاصلۀ عرضی 5.5 تا 11 سانتی‌متر از هم قرار داده می‌شوند.
3) قطر مفتول‌ها 3 میلی‌متر و قطر آرماتوری که به عنوان آرماتور بستر استفاده می‌گردد، باید حدأقل 4 میلی‌متر باشد.
4) نصب میلگرد بستر به کمک بولت یا تفنگ مخصوص صورت می‌گیرد.
5) در زمان نصب باید آن‌ها را درون بست قرار داد.
6) برای جلوگیری از خوردگی و فرسایش زود هنگام مفتول‌ها، باید آن‌ها را روی اندود گالوانیزه کرد.
7) بعد از اجرای میلگرد بستر، سطح آن‌ها با ملات پوشانده شود. پوشش ضخامت ملات 1.5 سانتی‌متر پیشنهاد شده است.

مقایسه وال پست و میلگرد بستر با یکدیگر

مطالب گذشته، در مورد تشریح و توضیح هر کدام از دو مورد بالا بوده است، در این قسمت به مطالعه تفاوت وال پست و میلگرد بستر می‌پردازیم:

• الف) وال پست‌ها به وسیله نبشی و میلگردهای بستر، از میلگردی با قطر 4 میلی‌متر تولید می‌شوند.
  ب) اجرای میلگرد بستر از اجرای وال پست راحت‌تر است.
  پ) برای اجرای میلگرد بستر زمان کمتری را اختصاص می‌دهید.
  ت) میلگرد بستر بسیار ارزان‌تر است.
  ث) وال پست دارای توان تحمل بیشتر در مقابل نیروهای کششی است.
  ج) برای اجرای وال پست نیاز به جوشکاری دارید.

شش مورد بالا، تفاوت وال پست و میلگرد بستر را به راحتی به شما نشان می‌دهند.

یکی از مصالحی که شاهد استفاده از آن‌ها در بخش‌های مختلف فرآیند ساختمان سازی هستیم، میلگردهای وال پست کلافی است. این دسته از میلگردها در طول‌های مشخص برای یکپارچه کردن دیوار مورد استفاده قرار می‌گیرند. در واقع میلگرد وال پست به نحوی است که استفاده از آن باعث درگیری دیوار با اسکلت شده و به همین واسطه شاهد استحکام دیوار خواهیم بود، در نتیجه اطلاع از برای اجرای وال پست ضروری است.

همچنین وال پست به شیوه‌ای است که نگهدارنده دیوار بوده و این مسئله به بهبود وضعیت ساختمان کمک می‌کند. این دسته از سازه‌ها به صورت یک تیر-ستون طراحی شده و از آن استفاده می‌شود. به منظور بررسی وظیفه وال پست باید به این نکته اشاره کنیم که وظیفه این دسته از مصالح انتقال نیروهای حاصل از باد و زلزله از دیوار به فرم است.

این مسئله باعث می‌شود تا در شرایط مختلف شاهد عدم تخریب دیوار باشیم. امروزه وال پست‌های مورد استفاده در دو نوع قائم و افقی در دسترس هستند. وال پست قائم زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که دهانه‌های شما بزرگ بوده و لازم باشد از روی تیر طبقه پایین به تیر طبقه بالا در دهانه جوش داده شود.

نکته مهمی که باید بدانید این است که در سال‌های اخیر شاهد استفاده از میلگرد بستر به جای وال پست هستیم چرا که میلگرد بستر به نحوی هست که به دلیل راحتی نصب، سبک بودن، استحکام بالا، امکان اتصال قوی دیوارهای دوجداره، کمک به انعطاف بیشتر دیوارها و… مورد استفاده قرار می‌گیرد.

منبع: تفاوت ورق استیل بگیر و نگیر