موارد استفاده از سند اجاره ‌ای

سند اجاره ای، سندی است که توسط شخص یا موسسه، برای مدت مشخص، در ازای دریافت مبلغی معین، به افرادی که نیازمند سند هستند، اجاره داده می شود. این نوع سند، معمولا برای ارائه وثیقه به مراجع قضایی یا برای دریافت وام از بانک ها مورد استفاده قرار می گیرد.

اشخاصی که برای دریافت وام از بانک، اقدام نموده و طبق مقررات بانکی، ملزم به سپردن وثیقه بوده یا زندانیانی که در صدد آزادی خود برآمدند، اما دارای وثیقه لازم برای سپردن، نبوده، با مفهومی تحت عنوان سند اجاره ای آشنا می باشند.

در این میان، اشخاص و موسساتی هستند که با شرایطی، برای دادن سند اجاره ای به افراد فوق، اقدام می کنند. از آن جا که استفاده از سند اجاره ای، مستلزم پرداخت قیمت و هزینه آن بوده و از سوی دیگر، دریافت آن، با ریسک ها و خطراتی برای دریافت کننده همراه می باشد، کسب اطلاع از قوانین و ریسک های این نوع از سند، ضروری می باشد.

به همین دلیل در این مقاله، ابتدا به بیان مفهوم سند اجاره ای و بررسی آن از منظر قانونی پرداخته و در ادامه، موارد استفاده از سند اجاره ای، برای زندانی و وام و چالش های آن، نظیر تعیین قیمت سند اجاره ای را بررسی می کنیم. در انتهای مقاله، نکات مهم و قابل توجه که در اجاره کردن سند باید به آن توجه شود را بیان می کنیم.

سند اجاره ای چیست؟

امروزه افرادی هستند که برای ارائه وثیقه به مراجع قضایی یا گرفتن وام به سند نیاز دارند، اما سندی که متعلق به خودشان باشد، ندارند. برای مثال، شخصی که برای وی قرار وثیقه صادر شده، اگر نتواند در مهلت مقرر، سندی معتبر به مرجع قضایی ارایه دهد، ناچارا به بازداشتگاه فرستاده می شود و ممکن است مشکلاتی برای او به وجود بیاید. یا شخصی که نیاز به دریافت وام دارد، به دلیل نداشتن سند، موفق به دریافت وام نمی شود.

بنابراین می توان در پاسخ به سوال، سند اجاره ای چیست، گفت، برخی افراد و موسسات، اسنادی را در ازای دریافت وجه و برای زمان مشخصی به افراد متقاضی می دهند که در عرف، اصطلاحا به آن، سند اجاره ای گفته می شود. سند اجاره ای در موارد متفاوتی کاربرد دارد و قیمت آن بسته به شرایط می تواند متفاوت باشد.

حال ممکن است، این سوال پیش بیاید که آیا اجاره سند از نظر قانونی مشکلی دارد یا خیر؟ در جواب به این سوال باید گفت، در قوانین ایران، ماده قانونی مشخصی در این خصوص به تصویب نرسیده و در قوانین به طور صریح به سند اجاره ای اشاره نشده و حکمی در خصوص آن صادر نشده است. بنابراین از نظر قانونی، هیچ منعی ندارد.

همچنین در ماده 10 قانون مدنی آمده است: « قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آن را منعقد نموده اند، در صورتی که مخالف صریح قانون نباشد، نافذ است». با توجه به این ماده و توضیحات داده شده، می توان گفت، سند اجاره ای از نظر قانونی مشکلی ندارد، اما باید به این نکته توجه کرد که هنگام اجاره سند، حتما باید از اصالت و اعتبار آن، اطمینان حاصل شود.

اگر شخص، هنگام اجاره سند به معتبر بودن آن توجه نکند، این امکان وجود دارد که توسط افراد سودجو، مورد سواستفاده قرار گیرد و سند مورد اجاره، جعلی باشد. این مسئله می تواند مشکلات زیادی برای شخص به وجود آورد، چرا که استفاده از سند مجعول، در قانون ایران جرم است.

موارد استفاده از سند اجاره ای

در پاسخ به این سوال که کاربرد سند اجاره ای چیست، باید گفت، سند اجاره ای می تواند، در هر موقعیتی که شخص نیاز به گذاشتن سند، به عنوان تضمین دارد، مورد استفاده قرار بگیرد. افراد برای موارد و موقعیت های گوناگونی از سند اجاره ای استفاده می کنند. در این بخش، به برخی از آن ها اشاره می کنیم.

افراد ممکن است، برای آزادی یا مرخصی زندانی، به سند نیاز داشته باشند، اما شخص زندانی یا خانواده وی، سند مالکیتی نداشته باشند که در این مواقع می توانند از سند اجاره ای استفاده کنند.

یکی از مهم ترین قرارهای تامین کیفری، قرار وثیقه است که در صورت عدم تامین وثیقه، در مدت مشخص شده توسط بازپرس، متهم بازداشت می شود.

از کاربردهای رایج سند اجاره ای، می توان به اجاره سند برای اخذ وام از بانک اشاره کرد. که شخص از سند اجاره ای برای دادن تضمین به بانک استفاده می کند.

ممنوع الخروجی، یکی از قرارهای نظارت قضایی است که برای تضمین حضور متهم در کشور تا پایان تحقیقات یا بنا به دلایل دیگر صادر می شود. افرادی که بر این اساس ممنوع الخروج هستند، می توانند با ارائه سند به عنوان تضمین بازگشت، از کشور خارج شوند.

ممنوع الخروج شدن افراد، می تواند دلایل متفاوتی داشته باشد، مانند، ممنوع الخروجی مالیاتی، ممنوع الخروجی بابت پرداخت مهریه، ممنوع الخروجی بدهکاران بانکی، ممنوع الخروجی متهم در راستای انجام تحقیقات بیشتر و همچنین ممنوع الخروجی مشمولان سربازی. برای اطلاع بیشتر در خصوص، رفع ممنوع الخروجی، می توانید به مقاله زیر مراجعه نمایید.

به طور کلی، قرار وثیقه زندانی در مواردی صادر می شود که قاضی تشخیص دهد، امکان فرار زندانی وجود دارد و در راستای گرفتن تضمین از متهم، وی را ملزم به ارائه وثیقه می کند، که شرایط آن، بسته به جرم ارتکابی متهم می تواند متفاوت باشد. قرار وثیقه، در دو حالت می تواند صادر شود:

زمانی که بازپرس، قرار وثیقه صادر کرده و در صورت عدم تامین وثیقه مناسب، متهم بازداشت می شود.

زمانی که متهم در زندان است و درخواست مرخصی می کند و مقام قضایی،  صادر می کند.

در مواردی که زندانی یا خانواده وی، سندی که متعلق به خودشان باشد را نداشته باشند، ناچار به اجاره سند برای وثیقه زندانی می شوند. این سند باید دارای یکسری شرایط باشد، از جمله اینکه، ارزش سند وثیقه زندانی، نباید از خسارت وارده توسط متهم، کمتر باشد.

هزینه و قیمت سند اجاره ای

برخی تصور می کنند، هزینه اجاره سند، بر اساس ارزش آن تعیین می شود یا بسته به تعداد سندی که اجاره می شود، قیمت آن ها را محاسبه می کنند و هر سند، قیمت مشخصی دارد. اما باید گفت همیشه این طور نیست و در شرایط مختلف و نوع سندی که اجاره داده می شود که می تواند سند ملک یا اتوموبیل باشد، این قیمت، متفاوت است.

به طور کلی، نمی توان هزینه مشخصی برای اجاره سند عنوان کرد، چرا که بسته به نوع سند و مواردی که سند برای آن اجاره می شود، این قیمت متفاوت است و قیمت ثابتی وجود ندارد. موسساتی که اقدام به اجاره دادن سند می کنند، بر اساس نوع، ارزش و مورد استفاده از آن (در مواردی که اجاره سند برای آزادی زندانی باشد، به جرم ارتکابی نیز بستگی دارد) قیمت اجاره سند را محاسبه می کنند.

سند اجاره ای برای وام

زمانی که اشخاص می خواهند از بانک تقاضای وام کنند، باید به بانک، مدارک هویتی ارائه کنند تا بانک بتواند اصالت هویت تقاضا کننده را تشخیص دهد و در کنار آن باید به بانک، تضمینی ارائه دهند که در موعد مقرر، مبلغ مورد نظر بانک را که اصطلاحا به آن، اقساط وام گفته می شود، پرداخت کنند.

تضمین مورد نظر بانک در ازای پرداخت وام، می تواند سند ملک یا در برخی موارد، فیش حقوقی معتبر کارمندان باشد. سندی که به عنوان تضمین به بانک داده می شود، باید دارای شرایطی باشد، از جمله اینکه، سند ملک باید شش دانگ کامل بوده و استعلام آن بدون هیچ مشکلی باشد. به این معنی که از نظر ثبتی، مشکلی نداشته یا در رهن بانک دیگری نباشد.

اما نکته ای که وجود داشته این است که الزامی وجود ندارد تا سندی که به عنوان تضمین وام در رهن بانک گذاشته می شود، به نام شخص دریافت کننده وام باشد. پس اگر شخص، ملکی به نام خود نداشته باشد و نتواند از  دوستان و آشنایان خود سندی پیدا کند و برای دریافت وام، در رهن بانک قرار دهد، می تواند از اسناد اجاره ای استفاده کند. تنها باید به این مسئله توجه کند که سندی که اجاره می کند، از نظر ثبتی دارای مشکل نباشد.

نکات مهم در مورد سند اجاره ای

همان طور که از نام سند اجاره ای مشخص است، در واقع صاحب سند، طی عقد اجاره ای سند را به شخصی که نیازمند سند است، اجاره می دهد. در این سند اجاره نیز مانند اجاره نامه های دیگر باید یکسری موارد به طور صریح و روشن اشاره شود تا در صورت لزوم، طرفین بتوانند به آن ها استناد کنند و از تضییع حق خود جلوگیری نمایند.

مبلغ اجاره باید مشخص باشد. میزان قیمت اجاره به موارد گوناگونی مثل ارزش سند، مدت اجاره، نوع سند یا کاری که سند برای آن اجاره می شود، بستگی دارد.

مدت زمان اجاره باید مشخص باشد. این مدت باتوجه به زمانی که فرد به سند نیاز دارد و توافق طرفین تعیین می شود. 

طرفین می توانند مبلغی را به عنوان تعیین کنند. وجه التزام، مبلغ مشخصی وجه نقد است که برای مواقعی که یکی از طرفین به تعهدات خود و شرایط قرارداد پایبند نباشد، کاربرد دارد و می تواند خسارات وارد شده را جبران کند.

سند اجاره باید به امضای طرفین قرارداد برسد و در نهایت به هر کدام، نسخه ای از اجاره نامه داده شود.

نکته ای که در اجاره سند، حتما باید به آن توجه شود، اعتبار سند است. همان طور که پیش تر اشاره شد، افرادی هستند که با اجاره دادن اسناد جعلی یا مشکل دار، علاوه بر ایجاد ضرر مالی برای شخص، باعث به دردسر افتادن و ایجاد مشکلات زیادی برای شخصی که از سند استفاده می کند، می شوند. به همین دلیل، پیش از امضا قرارداد اجاره سند، باید حتما اعتبار سند بررسی شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد سند اجاره ای در کانال تلگرام حقوق قراردادها و عقود عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مسائل مربوط به سند اجاره ای​ پاسخ دهند.

سوالات متداول

1- سند اجاره ای چیست؟

سند اجاره ای سندی است که برای مدت معین و در ازای دریافت مبلغ مشخص توسط شخص ثالث به افرادی که به سند نیاز دارند اما سند مالکیت ندارند داده می شود توضیحات بیشتر در مورد سند اجاره ای در متن مقاله آمده است.

2- آیا به طور کلی در قوانین ایران برای استفاده از سند اجاره ای منعی وجود دارد؟

در قوانین ایران برای استفاده از سند اجاره ای منع قانونی وجود ندارد توضیحات بیشتر در این مورد در متن مقاله آمده است.

3- هزینه سند اجاره ای چقدر است؟

به طور کلی سند اجاره ای قیمت مشخص و ثابتی ندارد توضیحات بیشتر در این مورد در متن مقاله آمده است.

نظرات کاربران

چه نکاتی را باید هنگام اجاره سند در نظر گرفت؟

پاسخ مشاور: سلام، هنگام اجاره سند باید به اعتبار سند و شخص اجاره دهنده آن توجه شود و مبلغ و مدت اجاره نیز در اجاره نامه تصریح شود.

هزینه اجاره سند چقدره؟

پاسخ مشاور: سلام، نمیشه قیمت مشخص و ثابتی رو برای اجاره سند تعیین کرد، چرا که قیمت هر سند بسته به ارزش و کاربردی که داره می تونه متفاوت باشه و در نهایت شخصی که سند رو اجاره میده، باید قیمت اون رو تعیین کنه.

برای مرخصی گرفتن از زندان میشه از سند اجاره ای استفاده کرد؟

پاسخ مشاور: سلام، بله می تونید از سند اجاره ای به عنوان وثیقه مرخصی زندانی استفاده کنید.

سلام برای گرفتن وام میشه از سند اجاره ای استفاده کرد؟

سند اجاره ای سندی است که در راستای کسب منفعت یا امتیازی متقاضی از شخص دارنده سند اجاره می نماید. این سند اجاره ای می تواند توسط شخص اخذ کننده سند برای اخذ وام یا به عنوان وثیقه اجاره شود، فلذا با توجه به نوع درخواست شخص متقاضی هزینه اجاره این سندها متفاوت می باشد. لذا در ادامه به توضیحات بیشتر این مقوله می پردازیم.

گاهی اوقات اشخاص برای آنکه بخواهند از یک امتیازی استفاده نمایند، بایستی دارای سند باشند و این اسناد نیز برای آنکه از چتر حمایتی قانون برخوردار باشند، باید رسمی باشند، فلذا اگر سند غیر رسمی باشد، قابلیت استفاده از این اسناد میسر نمی باشد. به عنوان مثال اگر شخصی بخواهد از بانک وامی اخذ نماید یا آنکه برای شخصی سندی را به عنوان وثیقه قرار دهد، این سند باید رسمی باشد. به همین دلیل یا بعضا دلایل دیگر اقدام به اجاره سند می نمایند.

سند اجاره ای اعتبار دارد؟

در خصوص اعتبار سند اجاره ای باید گفت با توجه به آنکه قانونگذار این اقدام را ممنوع تلقی نکرده است، فلذا قراردادهای اجاره سند که فی مابین اشخاص منعقد می شود، دارای اعتبار است و در این خصوص می توان به اصل آزادی قرارداد ها استناد نمود، زیرا مطابق ماده ۱۰ قانون مدنی، قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آن را منعقد نموده ‌اند در صورتی که مخالف صریح قانون نباشد نافذ است.

شایان ذکر است، به دلیل آنکه قرارداد سند اجاره ای در تضاد با قوانین مدون کشور ندارد، فلذا چنین قرارداد هایی دارای اعتبار است و اشخاص باید به تعهدات خود پایبند باشند.

شرایط سند اجاره ای

هنگامی که می خواهید سندی را برای امورات خود اجاره نمایید، حتما پیش از انعقاد قرارداد، استعلام های لازمه را از طریق انجام دهید، زیرا در صورتیکه سند مزبور متعلق به شخص نباشد یا آنکه سند جعلی باشد، حقی از شما تضییع نگردد. شایان ذکر است علت توصیه این امر آن است که شخص اجاره دهنده، امکان دارد سند جعلی به شما ارائه دهد، که شما پس از استفاده از آن متوجه جعلی بودن آن بشوید و برای شما نیز جرم استفاده از سند جعلی در نظر گرفته شود.

شایان ذکر است، البته در صورتیکه از این سند جعلی نیز استفاده کرده باشید، اما در محکمه اثبات کنید که از جعلی بودن این سند اطلاعی نداشته باشید، قانونگذار جرمی برای شما در نظر نمی گیرد، به همین دلیل در اجاره کردن سند، دقت لازم را داشته باشید، تا هم متضرر نگرید و هم آنکه در آینده مشکلی برای شما حادث نگردد.

موارد استفاده از سند اجاره ای

اصولا اشخاص به دلیل نیازهای خود اقدام به اجاره سند می نمایند و قاعدتا تا مادامی که شخصی نیازی به این امر نداشته باشد، سندی را اجاره نمی نماید، فلذا در ادامه به مواردی که اشخاص از سند اجاره استفاده می نمایند، می پردازیم.

اخذ وام

هنگامی که شخص متقاضی می خواهد از بانک وام یا تسهیلاتی را اخذ نماید، بایستی در وهله اول مدارک هویتی خود را به بانک ارائه دهد و بانک پس از بررسی صحت مدارک شناسایی شخص متقاضی، در صورتیکه ایشان را واجد شرایط تشخیص دهد، با درخواست وی موافق می نماید. در نهایت بانک برای اعطای وام یا تسهیلاتی به شخص، از وی نامه کسر از حقوق یا سندی را به عنوان ضمانت می خواهد. که در این جا شخص متقاضی برای اخذ وام خود مبادرت به سند اجاره می نماید.

شایان ذکر است، چون برای اخذ این وام ها نیاز نمی باشد، که شخص حتما مالک سند باشد، به همین دلیل برای اخذ وام امروزه استفاده از سند اجاره ای رواج یافته است.

وثیقه

گاهی اوقات هنگامی که علیه شخصی طرح دعوی کیفری مطرح شده است، دادگاه به دلیل آنکه بیم متواری شدن یا فرار شخص از کشور وجود دارد، برای ایشان وثیقه ای تعیین می نماید، تا اگر شخص فرار کرد دادگاه بتواند از محل وثیقه خسارت وارده به شخص خواهان دعوی را پرداخت نماید. فلذا در این زمان شخص برای آنکه به زندان نرود، در صورتیکه سند داشته باشد، از سند خود استفاده می نماید و در صورتیکه فاقد سند باشد، به سند اجاره ای روی می آورد.

ممنوع الخروجی

گاهی اوقات نیز شخص تا پایان تحقیقات دادگاه یا مراجع دیگر یا سایر دلایلی ممنوع الخروج می شود، فلذا برای آنکه بتواند به دلایلی از کشور خارج شود، باید سندی را به عنوان تضمین بازگشت قرارداد دهد، تا در صورت عدم بازگشت، سند مزبور به مصادره رفته تا دادگاه از محل تضمین خسارت وارد شده را مطالبه نماید.

مرخصی یا آزادی زندانی

بعضی اوقات نیز اشخاص برای آزادی یا مرخصی زندانی نیاز به سند داشته باشند، فلذا در صورتیکه فاقد سند باشند، می توانند از سند اجاره ای استفاده نمایند تا بتوانند از مرخصی یا آزادی موقت زندان بهره مند شوند.

تنظیم قرارداد سند اجاره ای

قاعدتا اشخاصی که سند خود را اجاره می دهند، بنا به دلایل متفاوتی مبادرت به انجام این امر می کنند، فلذا در هنگام تنظیم قرارداد سند اجاره ای باید به نکات ذیل توجه نمایید، تا در آینده خسارت به شما از بابت شخص اجاره کننده وارد نگردد.

• تعیین مدت زمان
• تعیین مبلغ اجاره
• مشخصات طرفین
• تعیین وجه التزام (خسارت قراردادی)

شایان ذکر است، تنظیم قرارداد سند اجاره ای امر دشوار و نیاز به تجربه فراوان دارد، زیرا اگر شخص اجاره کننده به تعهدات خود عمل ننماید، عملا ضرری به شما وارد می گردد که شاید قابل جبران نباشد، فلذا باید این قرارداد به نحوی تنظیم شود تا علاوه بر آنکه مصلحت هر دو طرفین لحاظ گردد، آن قرارداد نیز از منظر قوانین مدون کشور دارای اعتبار شود، فلذا جهت تنظیم قرارداد اجاره سند خود می توانید بروی لینک ذیل کلیک نمایید.

هزینه اجاره کردن سند اجاره ای

با توجه به آنکه هر سند دارای ارزش و اعتبار خاص خود می باشد، فلذا اجاره بها آن نیز متفاوت می باشد. همچنین باید اظهار داشت اجاره سند در تهران دارای رنج قیمت خاصی نمی باشد و بلکه به نظر مالک با توجه به شرایط شما بستگی دارد. به عنوان مثال اگر بخواهید سندی را من باب اخذ وام با مبالغ میلیاردی اجاره نمایید، به نسبت اخذ وام میلیونی باید اجاره بها بیشتری بابت سند اجاره به مالک یا موسسه مزبور پرداخت نمایید

 

پاسخ مشاور: سلام بله، یکی از کاربردهای اسناد اجاره ای ارائه سند به بانک برای دریافت وام می باشد.