برای ساخت دمپر کانال هوا بین کانالی از چند نوع متریال از جمله ورق آلومینیوم، گالوانیزه،استیل و حتی ورق سیاه می توان استفاده نمود.همانطور که از نام دمپر بین کانالی مشخص است این محصول در مسیر لاین کانال هوا قرار می گیرد و فشارهوای عبوری از مقطعِ دلخواهی از کانال یا داکت هوا را کنترل می نماید.به همین دلیل به لحاظ سایز،ابعاد و مقطعِ کار دقیقا تابع ابعاد کانال در همان موضعی می باشد که قرار است دمپر در آن محل قرار گیرد. به زبان ساده ابعاد چهارچوبه ی داخلیِ با ابعاد داخلیِ داکت هوارسان یکسان است.
به لحاظ مقطع نیز چهارگوش یا گِرد بودنِ کانال هوا تاثیر مستقیمی در انتخاب مقطع دمپر بین کانالی دارد.البته در سایزهای با قطر بالای ۵۰سانت برای استحکام بیشتر،مقطع دمپر بین کانالی را در دو طرفِ آن به گرد تبدیل نمود و ساختار اصلی و مرکزیِ دمپر را بصورت چهارگوش طراحی و تولید نمود. از نظر ضخامت نیز چون استحکام سازه دمپر بین کانالی در زمان باز یا بسته شدنِ پره ها از اهمیت خاصی برخوردار است لذا این ضخامت نباید از یک میل کمتر باشد.البته در سایزهای بالاتر می توان این ضخامت را تا دومیل نیز ارتقا بخشید.
دمپر بین کانالی دارای مدلهای متنوعی می باشد.از جمله عمومی ترین انواع دمپر بین کانالی مدل موازی می باشد.طریقه عملکرد این مدل نیز به این صورت است که پره های دمپر بصورت کاملا موازی و هماهنگ با هم در یک مسیر، باز و بالعکس بسته می شوند.نمونه پُرکاربردِ دیگرِ دمپر بین کانالی، مدل هفت-هشتی می باشد.
در این مدل،پره های دمپر بین کانالی بصورت یکی در میان،حالت مخالف به یکدیگر پیدا می کنند و با تحرکِ غیر همسان باعث باز یا بسته یا نیمه بازِ معبرِ دمپر می شوند.اگر بخواهیم نمونه ی دیگری از انواع مختلفِ دمپر بین کانالی را نام ببریم نمونه ی هوابُر می باشد. این نمونه صرفا دارای یک تیغه ی مرکزی همسایز با ابعادِ داخلیِ چهارچوبه ی دمپر بین کانالی دارد که بصورت دفعی و یکباره باز باز یا مسدود شدنِ مسیر هوا شده و اصطلاحا بصورت بُرشی،هوای عبوری را تنظیم می نماید.
تمامی مواردی که یاد شد با مقطع چهارگوش قابل تولید و کاربرد هستند. اما تولید دمپر بین کانالی به مقطع چهارگوش منحصر نمی شود و به راحتی می توان نمونه ی گِردِ آن را نیز طراحی و تولید نمود.در حالت گرد دمپر بین کانالی از یک استوانه که سازه اصلی دمپر می باشد و یک دیسک متحرک که در درونبا گسترش و تولید ابزار‌های متنوع برای کنترل و مهار کردن آتش سوزی، یکی از نمونه هایی که می‌تواند تأثیرات بالقوه ای در این امر داشته باشد دمپر ضد حریق است.
دمپر ضد آتش چیست؟
باید گفت که این محصول در حقیقت یک صفحه عمودی و فلزی است که برای کنترل کردن آتش، در کانال‌های تهویه هوا تعبیه می‌گردد. دمپر ضد آتش شامل مدلهای متعددی می‌شود که هر کدام از آنها ویژگی بخصوصی دارند و در موقعیت‌های متفاوتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.دمپرها به طور کلی جهت کنترل و تهویه هوا و به منظور سرمایش و گرمایش محیط مورد استفاده قرار می گیرند. فایر دمپر نیز گونه ای از دمپرها است که به منظور مهار آتش و انتقال دودهای مضر درون محیط به بیرون طراحی و ساخته شده است. در ادامه با توجه به محیط های مختلف به بررسی انواع فایر دمپر می پردازیم.
همان طور که از نام این دمپر مشخص است؛ هدف از به کارگیری آن مهار آتش محسوب می شود. این نوع دمپر به عنوان نوعی استراتژی کنترل آتش، بین دیوارهای جداکننده آتش قرار می گیرند. اگر اطلاعاتی در مورد دمپر ندارید مقاله مطالعه کنید.لازم به ذکر است که معمولاً بخش های مختلف این دمپر همچون قاب و پره‌ها از ورق استیل یا گالوانیزه ساخته شده و دارای ضخامتی در حدود ۲ میلی متر است.
عملکرد دمپر آتش (فایر دمپر)
درون دمپر آتش دو قطعه مسی متصل به هم وجود دارد که فیوز نامیده می‌شود. وظیفه اصلی این فیوز، کنترل و مهار آتش و عدم سرایت به نواحی دیگر است. در صورت بروز آتش سوزی و ورود آتش به درون کانال هوا و افزایش دما به بیش از ۷۵ درجه، ماده ای که بین دو قطعه مسی وجود دارد، ذوب می گردد. در نتیجه دو قطعه مسی به هم متصل شده و موجب بسته شدن پره های دمپر می‌شود. این کار از ورود دود و آتش به دیگر بخش ها جلوگیری می کند. شایان ذکر است که در بعضی از دمپرها دو فنر طراحی و جای گذاری شده است تا هنگام بروز آتش سوزی واکنش سریع تری از خود نشان دهد.
عموماً تمامی بخش های فایر دمپر نظیر فنر، قاب و پره ها از ورق استیل گالوانیزه با ضخامت حدود ۲ میلی متر ساخته می شود که سبب استحکام و مقاومت بیشتر دمپر در برابر حرارت بالا و زنگ زدگی می شود.
انواع فایر دمپر
فایر دمپرها در دو نوع فیوزی و موتوری ساخته می شوند که هر یک از آنها را در قسمت زیر توضیح خواهیم داد:
فایر دمپر فیوزی:
فیوز تعبیه شده در این دمپر سبب شده تا با هر نوع افزایش دما درون کانال (بیش از ۷۵ درجه)، فیوز فعال شده و در نتیجه پره های دمپر بسته خواهد شد. این امر در نهایت موجب جلوگیری از پیش روی آتش به دیگر بخش ها می شود.
فایر دمپر موتوری:
دمپر‌های ضد آتش موتوری کارایی بهتری را به خود اختصاص می‌دهند. این دستگاه ها به سیستم برقی اطفای حریق ساختمان متصل می‌شوند؛ هنگامی که دود به سیستم های ضد حریق ساختمان برسد سیگنال برقی به تمامی دستگاه ها فرستاده شده و همگی آنها را به صورت هم‌زمان فعال میکند. این دسته از دمپرها به دلیل کارایی راحت و ساده از محبوبیت بسیار بیشتری در میان نمونه‌های مشابه برخوردار هستند. لازم به ذکر است که اصولاً استفاده از یک دمپر در ساختمان جوابگوی نیازتان نخواهد بود؛ اگر می‌خواهید نتیجه مطلوبی را در خصوص اطفای حریق شاهد باشید می‌بایست در مکان‌های ضروری و مهم از این دستگاه‌ها بهره‌مند شوید. فراموش نکنید که مشورت با افراد متخصص و نصاب‌های ماهر در این موضوع بسیار حائز اهمیت است.
کنترل مسیر هوای بین دو محیط در این دمپر از طریق موتور الکتریکی موجود در آن انجام می شود. درون این دمپر سنسورهای حرارت سنج قرار داده شده است.تا در هنگام بروز حریق و افزایش دما، موتور الکتریکی فعال شده و موجب بسته شدن پره ها شود. این امر در کاهش احتمال پیش روی آتش به دیگر فضاهای موجود بسیار مؤثر است.
قابل ذکر است که ظرفیت دمایی این دمپر به میزان ۲۵۰ درجه سانتی گراد برای مدت زمان ۱۸۰ دقیقه (سه ساعت) است. با توجه به گستردگی کاربرد انواع فایر دمپر موتوری می توان به مدل های زیر اشاره کرد:
- فایر دمپر پره موازی فیوزی با بلبرینگ
- فایر دمپر پره موازی موتوری
- فایر دمپر با تبدیل گرد
- فایر دمپر کرکره ای
وظایف فایر دمپر ها
همواره در طراحی و راه اندازه سیستم های تهویه و کانال کشی باید تدابیری اندیشیده شود تا در هنگام بروز حریق، جریان هوای درون محیط و کانال به سرعت قطع شود.در این خصوص یک ساختمان یا پارکینگ را به چند بخش مختلف تقسیم نموده و در هر قسمت یک فایر دمپر نصب می کنند. با این اقدام مهم می توان در صورت وقوع آتش سوزی از انتقال آتش به وسیله و کانال ها جلوگیری کرد.لازم به ذکر است که با توجه به انواع فایر دمپر باید از نوع مناسب با ابعاد و اندازه مشخص نسبت به محیط استفاده کرد. تا با قرارگیری مناسب در سیستم تهویه و کانال کشی به تأمین ایمنی افراد و ساختمان کمک کند.
ویژگی های دمپر آتش
- در ضخامت های بین ۵/۰ تا ۵ میلی متر طراحی و ساخته می شود.
- با توجه به محل نصب و اتصال راحت در محیط دو نوع گرد و چهار گوش از این دمپر در بازار وجود دارد.
- به دلیل استفاده از ورق کربن استیل، ورق گالوانیزه، ورق آلومینیوم و استنلس استیل این دمپرها از مقاومت بالایی در برابر آتش و خوردگی برخوردار است.
- پره های تعبیه شده در فایر دمپر به صورت تک جداره و دو جداره با پوشش ایرفولی وجود دارند. این جداره‌ها با پوشش های ایرفولی خاص به دمپر استحکام بالایی بخشیده و سبب بهبود عملکرد آن می شود.
محل نصب دمپر آتش
وقتی بحث دمپرها به میان می‌آید یکی از رایج‌ترین سؤالاتی که به گوش می‌رسد این است که فایر دمپر چیست و محل قرارگیری آن باید به چه صورت باشد؟ در حقیقت اگر مکان استاندارد و مناسبی برای نصب این دستگاه‌ها انتخاب نشود، می‌تواند درصد خطرات را تا حد چشمگیری افزایش دهد. نشت کردن گاز و دود از کنار دمپر یکی از خطرات غیر قابل انکاری است که در نتیجه محل نصب غیر اصولی به وقوع می‌پیوندد. به طور معمول این دستگاه در بخش‌های مختلفی از کانال‌کشی هر طبقه نصب می‌شود تا قابلیت پوشش‌دهی بیشتری داشته باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید به مقاله ی “” مراجعه نمایید.
همچنین لازم است بدانید که هزینه نصب این محصولات با توجه به مدلی که دارند می‌تواند متغیر باشد. در واقع اگر دمپر مورد نظرتان هوشمند یا موتوری باشد، می‌بایست با دقت و تمرکز بیشتری نصب گردد تا احتمال وقوع حادثه را تا حد ممکن کاهش دهد؛ بنابراین دریافتیم که محل نصب دستگاه‌های ضد حریق به شدت حائز اهمیت است و هرگز نباید آنها را نادیده گرفت.
مکانیزم های عملکرد دمپر های آتش
فایر دمپر موتوری به وسیله یک سیستم رها سازی (افزایش دهنده) فشار هوا و یک موتور دارای فنر که در آن تعبیه شده کار خود را انجام می دهد. به این صورت که سنسور حرارتی نصب شده در مسیر جریان هوا در دمایی بین ۷۲ تا ۹۵ درجه سانتی گراد موجب قطع شدن ولتاژ می شود.
در پی آن موتور از کار افتاده و فنر موجود در آن سبب بسته شدن دمپر می گردد. برخی از سنسورهای موجود در دمپرها قابلیت تنظیم میزان دما را داشته و می توان نحوه عملکرد را آزمایش کرد.
فیوز حرارتی
در فایر دمپر یک فیوز حرارتی وجود دارد. این فیوز به یک سیستم رها سازی ترمو شیمیایی (فرایند به صورت ترکیبی از دما و مواد شیمیایی) مجهز است.
نحوه عملکرد فیوز بدین صورت است که با افزایش دما ماده شیمیایی بین دو لایه فیوز ذوب شده و سبب اتصال فیوز می شود. در این حالت با فعال شدن فیوز، پره های دمپر بسته شده و مسیر جریان هوا به کلی قطع می شود.بنابراین می توان این طور بیان کرد که فیوز کار اصلی در نحوه اتصال و راه اندازی فایر دمپر را انجام می‌دهد. پس همیشه باید از مدل های مطمئن، با کیفیت و دارای ضمانت استفاده کرد.