علم فارماکوژنتیک پایه و اساس درمان‌های فردمحور آینده خواهد بود

به گزارش خبر فوری، داریوش فرهود، در نشست خبری نخستین کنگره حضوری بین‌المللی فارماکوژنتیک ۱۶ تا ۱۸ آبان ۱۴۰۳ در سالن همایش‌های بین‌المللی رازی دانشگاه علوم پزشکی ایران، با تأکید مجدد بر این‌که بیماران با این شیوه درمانی افزون‌بر نتایج مطلوب، احساس رضایت بیشتری هم دارند، در ادامه اظهار کرد: پزشکی فردمحور یا شخصی‌سازی درمان به‌معنای سرمایه‌گذاری در حوزه پیشگیری و درمان است.

وی، فراگیر شدن این علم در کشور را مستلزم حمایت‌های همه‌جانبه بیمه‌ای، و وجود آزمایشگاه‌های ژنتیک توانمند و مجهز دانست و خاطرنشان کرد: هم‌اکنون برای درمان عفونت ادراری آنتی‌بیوگرام درخواست می‌شود تا آنتی‌بیوتیک موثر بر میکروارگانیسم شناسایی شود که این به معنای ‌نوعی شخصی‌سازی درمان یا درمان فردمحور است.

در حال‌حاضر درمان بیماری‌ها براساس آزمون و خطاست

پدر علم ژنتیک ایران، با بیان این‌که در حال‌حاضر به کمک آزمایش‌ها و نتایج آن، درمان از حیطه آزمون و خطا خارج و هدفمند شده است، در ادامه تصریح کرد: در فارماکوژنتیک هم، درمان برپایه ژنتیک بیماری هدفمندتر است و به‌عبارتی پیش از این هم، درمان‌ها تا حدودی فردمحور بوده اما با علم فارماکوژنتیک درمان‌ها به‌طور سیستماتیک و سازماندهی‌شده شخصی‌سازی می‌شود.

فرهود، در ادامه توضیح داد: چنان‌چه از داروی موثر بر درمان بیماری در فردی مطلع نباشیم پزشک ناگزیر است در ابتدا دارویی به فرد بدهد و در صورت موثر نبودن، دارو را تغییر دهد اما مشخص نیست که آیا این داروها در داخل بدن فرد بیمار  اینتراکشن دارویی دارند یا خیر؟ حال آن‌که با استفاده از علم فارماکوژنتیک، درمان با عوارض جانبی کمتر و اثربخشی بیشتری انجام می‌شود.

رئیس نخستین کنگره بین‌المللی فارماکوژنتیک، با بیان این‌که ۴ گروه بیماری سبب افزایش معلولیت‌ها، بیماری‌ها و صرف هزینه‌های هنگفت برای فرد و کشور می‌شود، در ادامه افزود: این ۴ گروه بیماری شامل بیماری‌های قلب و عروق، انواع سرطان‌ها، بیماری‌های متابولیک، و اعصاب و روان است که در ابتلا به همه این بیماری‌ها ژن نقش دارد.

پروفسور فرهود، در ادامه با ارائه مثالی گفت: در نظر بگیرید فردی مبتلا به سرطان است شیمی‌درمانی آغاز می‌شود بیمار برای ۱ حداکثر ۲ سال احساس بهبودی نسبی می‌کند اما بعد از مدتی دوباره علایم و تظاهرات بیماری برمی‌گردد درمان از سر گرفته می‌شود اما حتی پس از فروکش موقت و مجدد بیماری پس از چندی بیماری دوباره شعله‌ور می‌شود در آن زمان سرطان به کل بدن متاستاز داده است، اما روند درمان سرطان با فارماکوژنتیک بسیار مناسب‌تر و موثرتر است.

وی، با بیان این‌که هم‌اکنون به کمک دستگاه NGS نمونه بافت سرطانی به‌همراه نمونه خون برای تعیین ژن بیماری مورد آزمایش قرار گرفته و در سیستم دیگری داروی اثربخش با طول عمر بیشتر برای بیمار به وی تجویز می‌شود، در ادامه خاطرنشان کرد: هم‌اکنون ۵۰ درصد بیماران سرطانی تحت آزمون و خطا درمان و منجر به گسترش سرطان در بدن (متاستاز) می‌شود این در حالی است که با فارماکوژنتیک درمان تا ۹۰ درصد اثربخش است.

بانک اطلاعاتی ژن‌های قومیت‌های ایرانی تهیه می‌شود

پدر علم ژنتیک ایران، با اشاره به تنوع ژنتیکی قومیت‌ها در کشور گفت: هر قومیتی ژنتیک خاص خود را دارد به‌عنوان مثال واریانتهای ژنی موجود در کردستان متفاوت از سیستان و بلوچستان است از این‌رو بر آن شدیم تا بانک اطلاعاتی از ژن‌های قومیتهای مختلف ایرانی را تهیه کنیم.

پروفسور فرهود، با بیان این‌که در کشورهای منطقه، ایران کشوری پیشرو درعلم فارماکوژنتیک است در ادامه با اظهار تأسف از نبود برخی تجهیزات کاربردی در این علم در کشور اشاره کرد: امیدواریم با افزایش آگاهی در مورد این علم و کاربردهای گسترده آن در حوزه درمان موثر، مسئولان تلاش بیشتری برای رفع نواقص تجهیزات و مواد آزمایشگاهی کنند.

وی، پزشکی ایران و پزشکان ایرانی را مطلوب و با توان علمی مناسب دانست و خاطرنشان کرد: مخاطب این کنگره همه پزشکان، داروسازان، رشته علوم پایه پزشکی، زیست شناسی، ژنتیک، و… در رشته‌های مختلف هستند که به تناسب مدرک تحصیلی حداکثر امتیاز بازآموزی را کسب خواهند کرد.

رئیس نخستین کنگره بین‌المللی فارماکوژنتیک، با بیان این‌که هم‌اکنون تشخیص و متعاقب آن درمان بیماری‌ها براساس آزمایش‌های عادی انجام می‌شود، گفت: اما در فارماکوژنتیک تشخیص و درمان‌ها براساس آزمایش‌های ژنتیک است.

فرهود، با اشاره به سرعت پیشرفت علم ژنتیک در دنیا در ادامه آشنایی پزشکان با این علم، وجود آزمایشگاه‌های تشخیصی مجهز و صنعت داروسازی قوی را برای بهره‌مندی بیماران و سیستم بهداشت و درمان کشور ضروری برشمرد و افزود: استفاده از این روش، درمانی موثر، با هزینه کمتر بوده و طول عمر بیمار بیشتر می‌شود.

در ادامه این نشست دکتر علیرضا بیگلری، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، و دبیر علمی نخستین کنگره بین المللی فارماکوژنتیک با بیان این‌که آزمایشگاه‌های ژنتیک خوبی اما نه کافی در ایران وجود دارد، گفت: البته برای استفاده از این علم صعنت داروسازی کشور هم باید وارد این مقوله و هم‌زمان با افزایش دانش ژنتیک و تجهیز آزمایشگاه‌ها این صنعت هم به‌روز شود تا الگوی درمانی بیماران موثرتر، کارآمدتر و هزینه‌اثربخش‌تر باشد.

کارآیی فارماکوژنتیک در درمان سرطان‌ها در کشور

وی، با بیان این‌که استفاده از این علم به اقتصاد سلامت کشور هم کمک می‌کند، در ادامه تصریح کرد: هم‌اکنون استفاده از فارماکوژنتیک در درمان سرطان‌ها در کشور کاربرد دارد و این رشته در درمان فردمحور سرطان جای خود را باز کرده است.

دبیر علمی نخستین کنگره بین‌المللی فارماکوژنتیک، با بیان این‌که کاربرد فارماکوژنتیک تنها در درمان‌های سرطان نیست، ادامه داد: درمان فردمحور(شخصی‌سازی درمان) برای انواع بیماری‌های ژنتیکی از قبیل بیماری‌های پوست، قلبی عروقی، بیماری‌های گوارشی، کودکان، غدد و متابولیسم و بیماری‌های مغز و اعصاب و … کاربرد دارد.

بیگلری، با تأکید مجدد بر این‌که باید صنعت داروسازی کشور سهم خود را در این شیوه درمانی مشخص و تقویت کند، گفت: در ایران قومیت‌های متعدد با تنوع ژنتیکی زندگی می‌کنند اما این شیوه درمانی بر روی تنوع ژنتیکی افراد تأکید دارد به‌عنوان مثال می‌توان گفت تنوع ژنتیکی اعضای یک خانواده از ۰ تا ۱۰۰ متغیر است از این‌رو فارماکوژنتیک به‌معنای کار بر روی ژنتیک افراد(درمان فردمحور) است.

وی، سیاستگذاری و همکاری بیمه‌ها را برای نهادینه کردن این علم در کشور ضروری برشمرد.

ضرورت پیوند میان مراقبت‌های بهداشتی اولیه با فن‌آوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی

دکتر امیرحسین تکیان، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس پنل سیاستگذاری و اقتصاد سلامت فارماکوژنتیک، گفت: مراقبت‌های بهداشتی اولیه باید به درمان‌های نوین، فن‌آوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی پیوند بخورد.

وی، در ادامه افزود: باید به فارماکوژنتیک نگاه پیشگیری از ابتلا به بیماری و سرمایه‌گذاری در اقتصاد سلامت داشت تا در این راستا دولت، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، شورای‌عالی بیمه و سیاستگذاری بیمه‌ای کشور خود را برای سرمایه‌گذاری در این علم برای تشخیص و درمان بیماری‌های ژنتیک موظف بدانند.

وی، با اعتقاد به این‌که مسئولان اعم دولت، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، سازمان برنامه و بودجه اگر نگران نظام سلامت هستند باید در گسترش علم فارماکوژنتیک در حیطه پیشگیری و درمان بکوشند، گفت: براساس مطالعات جهانی فارماکوژنتیک از جهت پیشگیرانه و درمان، کاری مقرون به‌صرفه است.

فارماکوژنتیک فرآیند لوکس و تزئینی نیست بلکه ‌نوعی سرمایه‌گذاری است

رئیس پنل سیاستگذاری و اقتصاد سلامت فارماکوژنتیک، با اعتقاد به این‌که همه اندیشه‌های بلند باید به فن‌آوری‌های نوین دسترسی داشته باشند، گفت: باید سازمان‌های بیمه‌گر را متقاعد کرد که برای شهروندان ایران‌زمین فارماکوژنتیک فرآیند لوکس و تزئینی نیست بلکه ‌نوعی سرمایه‌گذاری هزینه اثربخش است.

تکیان، با بیان این‌که سیاستگذاری نظام سلامت باید فارماکوژنتیک را در ساختار خود قرار دهد، در ادامه افزود: در نظام سلامت کشور باید الگوریتم و گایدلاینی خاص برای آن تعریف شود.

وی، بر بعد پیشگیرانه این علم تأکید کرد و افزود: براساس اصل ۲۹ قانون اساسی کشور موظف است به سلامت افراد اهمیت دهد و باید این تکنولوژی سراسری شود تا میزان امید به زندگی افزایش یابد و با بحث استفاده از علم ژنتیک، هوش مصنوعی و دیگر فن‌آوری‌ها امکان رسیدن عدالت در سلامت را محقق کنند.

نخستین کنگره فارماکوژنتیک ایران ۱۶ تا ۱۸ آبان ۱۴۰۳ به‌صورت حضوری در سالن همایش‌های رازی دانشگاه علوم پزشکی ایران، با حضور پزشکان، داروسازان و آزمایشگاهیان برگزار می‌شود.

انتهای پیام