یکی از راه‌های افزایش سرمایه برای سهامداران، افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و افزایش سرمایه از محل مطالبات حال شده است. در این نمونه از افزایش سرمایه شرکت از سهامدارانش درخواست می‌کند که مبلغی را به حساب شرکت واریز کنند یا اینکه به عبارت دیگر سرمایه جدیدی به شرکت تزریق شود.بعد از اینکه افزایش سرمایه صورت گرفت به سهامداران حق تقدم تعلق می‌گیرد.
شرکت‌های سهامی معمولا به منظور پیشبرد اهداف و همچنین اصلاح ساختار مالی یا اجرای طرح‌های توسعه، اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند. افزایش سرمایه شرکت‌های سهامی از چهار طریق امکان‌پذیر است که یکی از آن‌ها، افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی است.
انواع افزایش سرمایه
به طور کلی شرکت‌های سهامی از چهار طریق سرمایه خود را افزایش می‌دهند که عبارتند از:
- افزایش سرمایه از محل صرف سهام
- افزایش سرمایه از سود انباشته (جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این نوع افزایش سرمایه به مقاله «» مراجعه کنید)
- افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها
- افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران
- افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده
در این نوع افزایش سرمایه، شرکت سهامی به تمامی سهامداران به نسبت تعداد سهامی که در اختیار دارند و همچنین افزایش سرمایه، امتیازی برای شرکت در افزایش سرمایه می‌دهد. به این امتیاز، سهام حق تقدم گفته می‌شود.
اگر سهامداران تمایل داشته باشند که در افزایش سرمایه شرکت کنند، در ازای هر برگ سهم حق تقدم، باید مبلغ هزار ریال یا صد تومان به حساب شرکت واریز کنند. نقل و انتقال سهام شرکت سهامی خاص مستلزم تنظیم سند رسمی نیست اما در مقررات قانونی تشریفاتی برای انتقال سهام با نام قرار داده شده است
پرداخت مبلغ اسمی سهام چیست؟
تنها تعهدی که متوجه سهامداران شرکت است، پرداخت مبلغ اسمی سهام است. در صورتی که سهامدار به این تعهد خود عمل کند، دیگر هیچ تعهدی نخواهد داشت.در واقع سهامداران هیچ تعهدی در مقابل طلبکاران شرکت جز پرداخت مبلغ اسمی سهام ندارند. در صورتی که شرکت نتواند بدهی‌هایش را پرداخت کند، نمی‌تواند برای پرداخت به سهامداران مراجعه کند. تعهد سهامداران در مقابل شرکت به میزان سهم آن‌هاست.
مطالبات حال شده سهامداران چیست؟
هنگام تشکیل و همچنین تقسیم و تصویب سود سالیانه، سهامداران عمده که قسمت زیادی از سود شرکت به آن‌ها تعلق می‌گیرد، به خاطر خارج نشدن نقدینگی شرکت، معمولا سودی دریافت نمی‌کنند.
در این شرایط دیگر نیازی به پرداخت 100 تومان به ازای هر برگ سهم توسط سهامداران نیست، چرا که آن‌ها از قبل این مبلغ را پرداخت کرده‌اند. به همین دلیل به آن‌ها مطالبات حال شده یا به عبارت دیگر مطالبات دریافت شده می‌گویند.
نکته: البته در نظر داشته باشید که هنگام تشکیل مجمع فوق‌العاده در خصوص تصمیم‌گیری در مورد افزایش سرمایه، باید سهامدار شرکت باشید تا حق تقدم به شما تعلق بگیرد.
در غیر این صورت بعد از بازگشایی سهام حق تقدم و معامله آن، باید حق تقدم نماد مورد نظر را خریداری کنید. یعنی به ازای هر برگ سهم حق تقدم، مبلغ هزار ریال یا صد تومان به حسابی که توسط شرکت معرفی شده واریز کنید.
سهامداران به سه روش از عواید حق تقدم بهره‌مند می‌شوند که عبارتند از:
با پرداخت مبلغ هر سهم (هزار ریال یا صد تومان) به حساب شرکت و به میزان مبلغ واریزی به سهامدار، سهم تعلق می‌گیرد.
فروش حق تقدم سهام، سهامدار می‌تواند در عرض 2 ماه حق تقدم خود را به سایر سرمایه‌گذاران بفروشد.
نهایتا بعد از گذشته 2 ماه اگر سهامدار حق تقدم خود را پرداخت نکند، شرکت با استفاده از اختیارات خود می‌تواند حق تقدم آن‌ها را به فروش برساند و بعد از کسر کارمزد و مبلغ اسمی هر سهم مبلغ باقیمانده را به حساب سهامدار واریز کند.
فروش حق تقدم سهام چگونه است؟
بعد از اضافه شدن حق تقدم‌ها به سبد سهامداران، سهامداران باید در عرض دو الی سه هفته مبلغ اسمی حق تقدم‌ها (مبلغ هزار ریال معادل صد تومان به ازای هر حق تقدم) را پرداخت کنند. کلیه سهامدارانی که به هر دلیلی نمی‌خواهند از حق تقدم سهامشان استفاده کنند، می‌توانند حق تقدم خود را به فروش برسانند.
سایر سهامداران هم می‌توانند این حق تقدم را خریداری کنند و در مهلت‌های مقرر مبلغ اسمی حق تقدم‌هایی را که خریدای کرده‌اند پرداخت کنند تا حق تقدم‌ها به سهام معمولی تبدیل شود.
محاسبه قیمت سهام پس از افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
برای اینکه میزان سرمایه سهامداران قبل از تصمیم برای افزایش و بعد از به تصویب رسیدن آن تغییر نکند، با اختصاص سهام حق تقدم و یا افزایش تعداد سهام، قیمت سهم کاهش پیدا می‌کند.
معمولا قیمت جدید هر سهم با استفاده از فرمول زیر محاسبه می‌شود:
مزایا و معایب افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده مانند هر افزایش سرمایه دیگری مزایا و معایبی دارد که ابتدا به بیان مزایای افزایش سرمایه آورده نقدی می‌پردازیم.
مزایا:
تسریع فرآیند‌های توسعه شرکت
کمک به بهبود روند سود‌آوری شرکت در بلند مدت
تزریق نقدینگی به ساختار‌های درون شرکت
معایب:
افزایش سرمایه از طریق محل آورده نقدی و مطالبات حال شده فرآیندی زمان‌بر است.
بسیاری از سهامداران از واریز وجه نقد به منظور ارزش اسمی سهم مقاومت می‌کنند.
پرداخت مبلغ اسمی سهام از چند طریق امکان پذیر است؟
- پرداخت نقدی مبلغ اسمی سهم
- تبدیل مطالبات نقدی اشخاص از شرکت به سهام جدید
- انتقال سود اندوخته یا تقسیم نشده یا عواید حاصل از ارزش سهم جدید به سرمایه شرکت
- تبدیل اوراق به سهام
به 2 نکته توجه کنید:
در شرکت‌های سهامی خاص، پرداخت مبلغ اسمی سهام جدید غیر نقدی مجاز است.
افزایش سرمایه از محل اندوخته ممنوع است.
جمع‌بندی
- به طور کلی با توجه به ساختار شرکت‌ها و همچنین تفاوت آن‌ها با یکدیگر نمی‌توان روش قطعی و خاصی را در مورد افزایش سرمایه اعلام کرد، اما قطعا روش‌هایی که در آن‌ها سرمایه جدیدی مدت زمان مطالعه: 6 دقیقه
» افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
یکی از مهم‌ترین مباحث در و سرمایه‌گذاری در این بازار، موضوع افزایش سرمایه است. افزایش سرمایه به عنوان یک روش متداول و ایده‌آل جهت تامین مالی یا اصلاح ساختار مالی شرکت‌ها شناخته می‌شود. با توجه به محل افزایش سرمایه و هدف انجام آن، افزایش سرمایه انواع مختلفی دارد. در بین این روش‌ها، افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران، یکی از مرسوم‌ترین گزینه‌ها برای تامین مالی و اصلاح ساختار مالی شرکت‌ها است.
از آن‌جایی‌که در این روش شرکت می‌تواند به صورت مستقیم نقدینگی جذب کند، گزینه جذابی برای رشد و توسعه شرکت محسوب می‌شود. این نوع از افزایش سرمایه، نکات بسیاری دارد که در این مطلب قصد داریم به صورت جامع با آن‌ها آشنا شویم.
آشنایی با افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
یکی از موضوعات مهم برای ، افزایش سرمایه‌ها هستند. همان‌طور که در مقاله افزایش سرمایه چیست اشاره شد، شرکت‌ها به منظور تأمین منابع مالی مورد نیاز برای طرح‌های توسعه‌ای، حفظ قدرت رقابت در بازار، اصلاح ساختار سرمایه و پاسخگویی به نیاز نقدینگی اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند. یکی از روش‌های مرسوم برای این‌کار، افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران است.
در این روش شرکت‌ها برای پیشبرد اهداف خود اقدام به جذب نقدینگی از سهامداران می‌کنند. برای اینکه منافع سهامداران در این نوع از افزایش سرمایه حفظ شود، به آن‌ها امتیازی به نام حق تقدم تعلق می‌گیرد که در ادامه با فرایند این نوع از افزایش سرمایه بیشتر آشنا می‌شوید. لازم به ذکر است، پیش‌تر در مقاله «» موضوع افزایش سرمایه و سایر روش‌های انجام آن را مورد بررسی قرار داده‌ایم.
مراحل افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی
فرایند افزایش سرمایه از محل آورده نقدی نسبت به سایر روش‌های افزایش سرمایه پیچیدگی بیشتری دارد. با توجه به اینکه در این روش به سهامداران امتیاز حق‌تقدم تعلق می‌گیرد و این حق‌تقدم‌ها نیز پس از مدتی باید به سهام عادی تبدیل شوند، عموما فرایند عملیاتی این نوع از افزایش سرمایه، طولانی‌تر است. به‌طورکلی می‌توان مراحل افزایش سرمایه از محل آورده نقدی را به صورت زیر بیان کرد:
- پیشنهاد هیأت‌مدیره در خصوص افزایش سرمایه از روش آورده نقدی به سهامداران
- اظهارنظر حسابرس در رابطه با افزایش سرمایه
- بررسی و تایید افزایش سرمایه از طرف سازمان بورس و اوراق بهادار
- انتشار آگهی دعوت به مجمع عمومی فوق‌العاده
- توقف نماد معاملاتی دو روز کاری قبل از برگزاری مجمع
- تصویب این پیشنهاد در مجمع عمومی فوق‌العاده شرکت
- بازگشایی نماد و تخصیص اوراق حق تقدم سهامداران به نسبت دارایی آن‌ها
- تعیین مهلت استفاده از حق تقدم و نحوه واریز وجه مورد نیاز
- فروش حق تقدم‌های استفاده نشده توسط شرکت پس از پایان مهلت
- بسته شدن نماد حق تقدم و اضافه شدن این تعداد دارایی به نماد اصلی شرکت در پرتفوی سهامداران
حق تقدم چیست؟
در افزایش سرمایه از محل سود انباشته مبلغ جدیدی وارد شرکت نمی‌شود و از سودهای ذخیره شده سال‌های گذشته به‌منظور تامین منابع افزایش سرمایه استفاده می‌شود؛ اما در افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، سرمایه جدید وارد شرکت می‌شود.
این منابع مالی جدید می‌تواند هم از طریق سهامداران فعلی شرکت و هم از طریق سایر سرمایه‌گذاران تأمین شود؛ اما برای شرکت در این نوع افزایش سرمایه، سهامداران فعلی در اولویت قرار دارند. منظور از سهامداران فعلی، افرادی هستند که در تاریخ برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده سهامدار شرکت باشند.