مجری: الان صد هزار موسسه خیریه در کشور وجود دارند لطفا بفرمایید انها چه کار می کنند؟
حجت الاسلام شرفخانی: بیش از صد هزار تا موسسه که البته موسسه و تشکل‌های خیریه و مجموعه‌های مردمی هستند، ما قبل از پیروزی انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۶، تعداد موسسات و تشکل‌های اجتماعی و خیریه در کشور ما حدود ۶۰۰ تا موسسه ثبت شده بود ،با توجه به اینکه مردم ایران جزو مردمی هستند، که نوع دوست اند و همیشه کمک و انفاق و احسان و باقیات و صالحات جزء برنامه‌های اصلی شان بوده بر همین اساس شاید قبلا کار‌های خیرشان را به صورت فردی انجام می‌دادند، اما بعد از ساختار‌های جدیدی که در جهان شکل گرفت و همچنین در ایران زیرساخت‌هایی را برای بحث تشکل‌های اجتماعی و موسسات خیریه شکل گرفت بر همین اساس مردم سمت و سو پیدا کردند به این که بتوانند چند نفر کنار هم جمع بشوند به صورت ساختار هیئت امنایی یا هیئت مدیره‌ای با یک سند و براساس یک اساسنامه فعالیت‌های خیرخواهانه و نیکوکارانه خودشان را انجام بدهند الحمدلله ما شاهداین هستیم که علاوه بر اینکه یک پیشینه تاریخی ویژه‌ای در امر خیر داریم انصافا شاید در جهان هیچ کشوری قابل مقایسه با کشور ما نیست مثلا ما بیش از ۲۰۰ هزار موقوفه داریم که با یک میلیون و ۴۰۰ هزار رقبه که در جهان حرف برای گفتن دارد، چون این چند روز پیش همین موضوع را مطرح کردم بعضی از کشور‌ها که شاید سابقه ایجاد آن کشور به سیصد یا چهارصد سال پیش بر می‌گردد ما در کشورمان موقوفه‌ای داریم که ۹۰۰ سال پیش وقف نوشته شده و وقفنامه هم الان موجود است و الان هم عمل به وقت انجام می‌شود، برای موسسات خیریه قبل از پیروزی انقلاب از طریق شهربانی‌ها در سال ۱۳۳۷ مجوز صادر می‌شد.
مجری: و یک دوره‌ای هم از طریق ناجا بود در سال ۱۳۷۰ درسته ؟
حجت الاسلام شرفخانی: بله بعد از پیروزی انقلاب از طریق ناجا و بعد وزارت کشور که همان استانداری‌ها و فرمانداری‌ها و در کنارش هم به صورت تخصصی‌تر از طریق سازمان بهزیستی و الان هم در کنارش مرکز نیکوکاری یا از طریق کمیته امداد مجوز صادر می‌شود ، و در دهه اخیر یک فعالیت‌های جدیدی باز شکل گرفت که فعالیت‌های داوطلبانه ویژه، چون بعضی موقع‌ها فعالیت‌های نیکوکارانه و امر خیر را صرفا در پرداخت موضوع مالی نیست و یکی از نکته‌های اصلی که در جهان امروز به عنوان فعالیت‌های نیکوکارانه پیشرفته به آن توجه شده این است که فرد وقت و عمر و تخصص خودش را در امر خیر قرار بدهد بر همین اساس گروه‌های جهادی شکل گرفته که بیش از ۹۰ هزار گروه جهادی امرموز در کشور فعالیت می‌کنند در بعضی از ایام و مناسبات‌ها و این خودش یک ظرفیت بی نظیری است بر همین اساس آن آمار و اطلاعاتی که از مجموعه‌های مختلف بدست آوردیم می‌بینیم که بیش از ۳۰ هزار موسسه خیریه داریم علاوه بر آن تشکل‌های اجتماعی غیر انتفاعی داریم که باز فعالیت‌های نیکوکارانه و در جهت توسعه و پیشرفت کشورمان قدم‌های جدی بر می‌دارند که براساس انها ما بیش از ۶۰ هزار بار این‌هایی که اعداد و ارقامش جمع بندی شده اگر بخواهیم مجموعه گروه‌های جهادی فعالی که به صورت مستمر فعالیت می‌کنند بیش از صد هزار بار به تعبیری تشکل اجتماعی و خیریه در کشور فعالیت می‌کنند که در جهان بی نظیر است.
مجری: خیلی الان دارند فعالیت های قرض الحسنه می کنند مثل قرض الحسنه های خانوادگی و گاهی وقت ها به صورت خودجوش می آیند این ها را نمی شود ساماندهی کرد می شود این کار اتفاق بیافتد یا نه؟
حجت الاسلام شرفخانی: اتفاقا یکی از آسیب‌ها و چالش‌های امر خیر در کشور ما همین موضوع است که البته با یک نگاه، شاید آسیب و چالش دیده نشود، اما با یک نگاه کلان می‌بینیم که در حتی حکمرانی مردمی که در امر خیر باید شکل بگیرد یعنی مردم باید خودشان مدیریت و حکمرانی امر خیر در کشور را عهده دار باشند که با همین رویکرد هم پیش رفته، اما می‌بینیم که مثال در جهان سالیانه یعنی می‌ایند امر خیر و و امر بخشش را به تعبیری و با موضوع بخشش و احسان را در جهان یک ارزیابی انجام می‌دهند و رتبه بندی می‌کنند دو هزار و ۲۱ مورد، این امر اتفاق افتاد ایران رتبه سی و دوم شد و در سال ۲۰۲۲ که جدیدا نتایجش اعلام شد ایران رتبه ۴۸ در حالی که نیجریه یا اندونزی که رفتند جزو مقام‌های اول قرار گرفتند در دوره‌های قبلی کشور‌هایی مثل امریکا با کشور‌های اروپایی مثل انگلیس در رتبه‌های اول و دوم قرار گرفته بودند الان سمت و سو رفته سمت کشور‌های اسلامی که این‌ها جزو رتبه‌های اول هستند علتش ان چیست؟ چون در انجا یک همگرایی در امر خیر اتفاق افتاده یعنی امدند بر یک ساختار قرار دادند حتی امر زکات شان را همه توی یک ساختار قرار دادند که می‌تواند رتبه بندی برود بالاتر در حالی که اگر به رتبه بندی خودمان در امر وقف؛ در امر صدقاتی که ۸۰ درصد مردم الان صدقه می‌دهند این براساس آمار و اطلاعات دقیق اعلام کنم و در کنارش هم موسسات و تشکل‌های اجتماعی و آن چیزی که شما اشاره کردید که حتی به صورت خانوادگی و گروهی و حتی به صورت دوستانه هم این کار اتفاق می‌افتد، اما هیچ جایی ثبت و ضبط نمی‌شود و ساماندهی نشده، چون ما همگرایی در حکمرانی امر خیر نداریم بلکه در کنارش یک واگرایی جدی در امر خیر شکل گرفته ما حتی در رتبه بندی جهانی متاسفانه در رتبه ۴۸ قرار می‌گیریم در حالی که من آمار و اطلاعات را کنار هم قرار دادم و آنچیزی که در کشور نیجریه و اندونزی قرار گرفته اصلا قابل قیاس نیست نه تنها در این کشور‌ها حتی در هیچ کدام از کشور‌ها قابل قیاس نیست.
مجری: آقای شرفخانی سازمان اوقاف و امور خیریه نمی تواند خودش بیاید و یک دستورالعملی در قالب حکمرانی امور خیریه تدوین کند قانونش بکند با کمک دولت و مجلس هم پای کار بیاید که اگر قرار است یک کار خیری انجام بشود؟
حجت الاسلام شرفخانی: رئیس جمهور، آقای رئیسی در ماه مبارک رمضان در جلسه ای که با خیران و موسسات و تشکل های اجتماعی داشت، همین موضوع مطرح شد بعد از ان هم در معاونت ریاست جمهوری و در کنارش هم در مجلس که قانون جامع تشکل های اجتماعی را که در یکسال اخیر در حال نوشتن است و ما هم با این موضوع درگیر هستیم امیدواریم این دوتا مجموعه یا دو تا قوه، با استفاده از ظرفیت خود موسسات، به این سمت برود، که این آسیب انشاالله برطرف بشود.