عکس| چشمه هفت هزار ساله تهران کامل خشک شد

تصاویری از چشمه علی شهرری در استان تهران منتشر شده که نشان می‌دهد این چشمه هفت‌هزارساله خشک شده است. بررسی میدانی نیز خشک شدن حوضچه‌های این چشمه را که اکنون محل انباشت زباله شده است، تایید می‌کند.

چشمه علی شهر ری تابستان‌ها محل شنا و بازی کودکان بود، اما با خشک شدن این چشمه، که برخی قدمت آن را تا هشت‌هزار سال تخمین زده‌اند، دیگر خبری از کودکان نیست. هفته گذشته حسن خلیل‌آبادی، عضو سابق شورای شهر تهران ویدئویی از چشمه علی شهر ری منتشر کرد که نشان می‌داد کامل خشک شده است.

کودکانی که زمانی این چشمه محل گذران تعطیلات بلند تابستانی‌شان بوده، می‌گویند از ابتدای سال، آب چشمه علی کمتر و کمتر شد تا اینکه در نیمه‌های تابستان دیگر از آب ردی دیده نشد و چشمه کامل خشک شد.

چندی پیش نیز، معاون پدافند غیرعامل سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران تایید کرد که موضوعاتی نظیر احداث خط ۶ مترو تهران، چاه‌های برداشت آب، گودبرداری‌های صورت‌گرفته ناشی از ساخت‌وساز و همچنین اجرای سیستم اگوی شهری از عوامل خشک شدن این چشمه هفت‌هزارساله بوده است؛ موضوعاتی که فعالان میراث فرهنگی بارها درباره نقش آن‌ها در خشک شدن این میراث طبیعی هشدار و اخطار داده بودند، درحالی که برخی مسئولان، با انکار نقش مترو در خشک شدن این چشمه، «خشکسالی» را تنها دلیل خاموش شدن‌های مقطعی چشمه هفت‌هزارساله می‌دانستند.

چشمه علی نخستین اثر ثبت‌شده طبیعی شهرری و سومین اثر طبیعی ثبت‌شده استان تهران است که تا کنون سه بار خشک شده است، اما در دوره‌های پیشین در بخش‌هایی از حوضچه‌های آن همچنان آب مشاهده می‌شد، اما این‌بار حوضچه‌ها کامل خشک شده و زباله روی رد آب نشسته است.

این چشمه یک بار اوایل دهه ۹۰ تا مرز خشکی پیش رفت و دومین بار با آغاز فعالیت‌های پروژه خط ۶ مترو تهران، بار دیگر دِبی آب پایین آمد، چون کارشناسان میراث فرهنگی معتقد بودند با حفر تونل و فعالیت دستگاه (TBM) مترو، آب چشمه مسیر خود را تغییر داده است، تا این‌که با اعتراضِ فعالان میراثی و مردم بومی منطقه فعالیت مترو متوقف شد و قدری سطح آب بالا آمد.

در سال ۹۶ با پیگیری‌های میراث‌ فرهنگی، شهرداری و شورای شهر تهران و ری شرایط چشمه قدری بهتر شد، اما از اواخر بهار سال ۱۴۰۲ چشمه علی دوباره رو به خشکی رفت و اکنون به طور کامل خشک شده، این درحالی است که مسئولان میراث فرهنگی تهران و ری در چند ماه گذشته و همزمان با انتشار خبرهایی از وقوع خشکی در چشمه علی در رسانه‌های مختلف، واکنشی به واقعه نشان نداده‌ و پاسخگوی تماس‌های خبرنگاران هم نبوده‌اند.

هرچند معاون پدافند غیرعامل سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در نشست اخیر، تمام دستگاه‌های دخیل را ملزم کرده که نجات چشمه علی ری را به طور ویژه پی‌گیری کنند و در صورت نیاز از تمام ظرفیت‌های حاکمیتی و قضایی در راستای پیشبرد این امر استفاده شود.