طرف افغان حق آبه ایران را «در کلام» پذیرفت، اما ما خواستار حق آبه قانونی هستیم. ورود به مذاکرات ضروری است و به زودی به افغانستان سفر خواهم کرد. این جمله آخرین اظهارات علی اکبر محرابیان وزیر نیرو در مورد تاخیر طالبان در تضمین حق آبه ایران از رودخانه هیرمند است و تکمیل کننده سخنان رئیس دولت سیزدهم در نشست اخیر است. وی بر شورای وزیران و “پیگیری جدی” برای حل این مشکل تاکید کرد.
به گزارش خبر فوری، موضوع تامین حق آبه ایران از رودخانه هیرمند تا اوایل دهه 1950 محل مناقشه مقامات ایرانی و افغانستانی بود تا اینکه گزارش کمیسیون دلتا بین امیر عباس هویدا نخست وزیر ایران و امیرعباس هویدا منتشر شد. سپس موسی شفیق نخست وزیر افغانستان در کابل مورد بحث قرار گرفت و پس از اخذ امضا مقرر شد که 26 متر مکعب آب در ثانیه (معادل 850 میلیون متر مکعب در سال) جزء دریاچه سیستان و هامون باشد. از یک سو تغییرات سیاسی در افغانستان و از سوی دیگر کاهش بارندگی سالانه و گسترش خشکسالی در سیستان از اواخر دهه 1370 به بعد، به تدریج از میزان ورودی آب هیرمند به دریاچه هامون کاسته شد. ساخت سد هیرمند، استفاده از پمپ های عبوری از رودخانه و عدم توجه به اجرای معاهده حق آبه که در سال های اخیر نیز مشکلاتی را برای مردم سیستان و بلوچستان ایجاد کرده بود، موضوع را خراب کرد. نقطه ای که امسال و از آغاز فصل تابستان، مقامات وزارت انرژی جمهوری اسلامی از وزارت آب و انرژی حکومت طالبان خواسته اند تا حق آبه ایران در مورد هیرمند را روشن کند و تضمین های لازم را به ایران ارائه دهد. رعایت کنند. تعهدات وی در این زمینه
ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان در همان زمان که پیش از سفر هیئت افغانی به ایران در 25 جون سال جاری است، با بیان اینکه موضوع حق آبه بین افغانستان و ایران حل شده است، گفت که طرف افغانستان آب کافی دارد. جمهوری اسلامی ایران هم آب خواهد داشت سود می برد. انعام الله سمنگانی، معاون سخنگوی طالبان نیز گفت که افغانستان به تمام تعهدات خود در رابطه با حق آبه با جمهوری اسلامی ایران عمل می کند. وی البته خاطرنشان کرد که خشکسالی کم آبی افغانستان را نیز تحت تاثیر قرار داده و ممکن است حق آب ایران به دلیل آن آسیب دیده باشد اما این موضوع جای بحث دارد. هیئتی به سرپرستی مجیب الرحمن عمر آخوندزاده معاون وزیر آب و انرژی و به گفته منابع افغانستانی در این نشست بین 25 تا 27 خرداد در بیست و پنجمین نشست کمیساریای آب رودخانه هیرمند در تهران حضور داشتند. آنها در مورد مشکلات تطبیق امتیاز در ایران رایزنی کردند و وزارت انرژی طالبان نیز تاکید کرد که در آن جلسه وضعیت “غیر عادی” آب در ساعت 1400 با مقامات ایرانی و معاهده بین دو کشور رایزنی کردند. تاکید شد.
ایران که در گذشته از مقامات افغان بخاطر تامین حق آبه هلمند انتقاد کرده بود، اکنون از حکومت طالبان خواسته است که به قرارداد هلمند پایبند باشد، اما می گوید طرف مقابل نیز با مشکلات فنی مواجه است. تضمین حق آبه ایران و همچنین اینکه وزارت نیرو و طالبان به زودی ساخت بند «کمال خان» بر روی رودخانه هیرمند را با هدف مدیریت آب های افغانستان به پایان خواهند رساند. مسئولان جمهوری اسلامی ایران نیز نگران ساخت این سد و جاری شدن آب هیرمند به عنوان یکی از تامین کنندگان اصلی آب دریاچه هامون هستند و قطع این روند را همزمان با خشک شدن تدریجی آن می دانند. حادثه ای که می تواند آب شهرهای بزرگ استان سیستان را از بالادست هامون تامین کند و در بلوچستان مشکل ساز شود.
جبار وطنفدا پس از نشست کمیسیون مشترک کمیشنران آب هیرمند اظهار داشت که علیرغم اظهارات مقامات سیاسی افغانستان و قول مساعد کمیشنران افغانستان در خصوص پایبندی به معاهده 1351 هیرمند و اعطای حق آبه به ایران متاسفانه در سال آبی جاری 4 میلیون کمتر از مترمکعب آب از 820 میلیون مترمکعب حق آبه مندرج در معاهده وارد کشور شده است. مدیرکل دفتر رودخانه های مرزی و منابع مشترک آب وزارت نیرو همچنین یادآور شد: عدم واگذاری حق آبه به ایران در حالی اتفاق می افتد که طرف افغانستانی مدعی حق آبه به ایران است اما هیئت ایرانی به شدت با آن مخالفت کردند. . آمار و ارقام ارائه شده توسط طرف افغانی در مورد وضعیت سال آبی جاری و میزان حق آبه کشورمان بر اساس سازوکار پیش بینی شده در عهدنامه فیمابین که درخواست بازدید و مشاهده ایستگاه اندازه گیری بالای کجکی را داشته است. سد، اما با مخالفت طرف افغانی، دستیابی به اطلاعات و یا تجزیه و تحلیل آن امکان پذیر نشد
وی هدف از ساخت بند کمال خان و تاثیر آن در تامین حق آبه ایران را اینگونه بیان کرد: از فروردین ماه سال 1400 بند انحرافی کمال خان در 70 کیلومتری مرز ایران در بستر اصلی به بهره برداری رسید.رود هیرمند در ولایت نیمروز. در حال حاضر حدود 950 میلیون مترمکعب آب از رودخانه هیرمند در غیاب سد کمال خان به طور طبیعی و تاریخی به سمت هامونها، ولایت نیمروز و منطقه سیستان سرازیر شده است. بخشی از حق آبه ایران نیز از آن اعطا شد و به شوره‌زار گودزهر منتقل شد و آن را به سوپ تبدیل کرد. و پیامدهای منفی اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی جدی برای منطقه.
سخنان مشابهی از سوی محمد تاباخت معاون وزیر نیرو بیان شد و اندکی بعد در دوم مردادماه خلاصه علی سلاجگاه رئیس سازمان محیط زیست به رسانه ها رسید: «مقامات افغانستان پایین هستند، بار ارقام ایران بر دوش است. حق آبه هیرمند «از بین نمی رود» وی همچنین از دیدار مسئولان وزارت نیرو با همکارانش در افغانستان خبر داد، اما تاکید کرد: متاسفانه این جلسات به نتیجه نرسیده است که من گفت چون طرف زیر وزن ما نیست. شماره”.
اکنون سه روز پس از این اظهارات، رئیس جمهور ایران در آخرین جلسه هیات وزیران (14 مرداد) با تاکید بر اینکه موضوع حق آبه ایران یک پیگیری جدی از سوی افغانستان است، دستور داد سایر راهکارهای موجود برای آب شرب و کشاورزی در اختیار مردم سیستان و بلوچستان نیز در اولویت وزارتخانه های ذیربط قرار گیرد. رئیس جمهور، وزرای امور خارجه و ارتش را موظف به تامین حق آبه ایران از هیرمند کرده و گفته است: «دولت مردم تحت هیچ شرایطی در حفظ حقوق ملت کوتاهی نخواهد کرد». پس از این سخنان علی اکبر محرابیان وزیر نیرو که در جلسه هیات دولت حضور داشت، اعلام کرد که هیرمندی برای احقاق حق آبه ایران و تقویت دیپلماسی آب و انرژی به عنوان اولویت دولت خارجی به افغانستان می رود. سیاست
وزیر نیرو با بیان اینکه در تمامی دیدارهای رئیس جمهور با کشورهای همسایه موضوع آب و انرژی به ویژه آب مطرح است، یادآور شد: اخیراً آقای اردوغان سفری به تهران داشته است. – گروه رده بندی ترکیه، نگرانی های خود را از اقدامات این کشور بیان کردیم، در قالب ساخت سد بالای حوضه ارس، مذاکرات مفصلی را انجام دادیم و روسای جمهور دو کشور کمیته ای را منعقد کردند. به ریاست ایران وزیر نیرو و وزیر کشاورزی ترکیه باید تکمیل شود. محرابیان با اشاره به سفر خود به افغانستان تصریح کرد: همچنان نگران هیرمند هستیم. طرف افغانی حق آبه ایران را «در کلام» پذیرفته است اما ما حق آبه قانونی را مطالبه می کنیم. ضرورت ایجاب می کند که خودم وارد مذاکره شوم.
حکومت طالبان از یک سو معاهده 1351 را کنار گذاشت و از سوی دیگر مقامات ایران را برای تامین حق آبه رودخانه هیرمند پس از جلسات متعدد و دیدارهای مکرر این دو نماینده تحت تعقیب قرار داد. کشورها نسبت به پایتخت های یکدیگر، برخورد صریح رئیس جمهور ایران و قاطعیت وزیر قوه دولت تیزدم شخصا وارد ماجرای این حادثه شده و به عنوان حاکم امارت اسلامی افغانستان خود را برای سفر به افغانستان آماده می کند. به نوبه خود، آنها همچنان بر تامین این حق آب پافشاری می کنند. اختر محمد نصرت، سخنگوی وزارت آب و انرژی طالبان، آخرین بیانیه را پیشنهاد کرده و اعلام کرده است: «طبق توافقنامه، حق داشتن آب به ایران داده شده است و اگر ایران در این مورد ادعایی داشته باشد، بر اساس توافق، باید به طالبان اطلاع دهد.” حالا به نظر می رسد که علی اکبر محرابیان تصمیم گرفته است از طرف جمهوری اسلامی به کابل برود تا به طالبان اطلاع دهد و پای حکومت آنها را از مسیر حقوق ایران بردارد.
انتهای پیام